almal onder een dak tot die dood hulle skei. Oupa beaam alles. Net Janine weet hoe salig onbewus Riekie en Jenny nog is. Om die afskeid in Londen te versag, het sy vir hulle verduidelik dat hulle vakansie gaan hou in Suid-Afrika by die see waar sy grootgeword het. Riekie het nie ’n saak nie, Jenny vra wanneer Daddy dan kom. Tot vandag toe geniet sy die “vakansie” en kan Janine die waarheid systap, maar een of ander tyd sal sy eerlik moet wees.
Nie nou nie, Here. Dis Kersfees, ’n tyd om te lag, nie ’n tyd om te huil nie.
Sy knip haar oë, keer die nattigheid. Sy het niks om vir hulle te gee nie, net die vreugde van die oomblik, vir haarself die mooiste prentjies van die dag: Jenny, wat op stewige beentjies aangedraf kom, Jessie met Riekie op haar heup.
Jenny is nat, van kop tot tone. “Kyk, Mamma! Kyk, wat bring ek vir jou!”
’n Gebreekte skulp. Iets besonders, al is dit vol gate. “Pragtig! Waar kry jy dit?”
Sy oorhandig dit plegtig, die kuiltjies langs haar mond maak diep kepies. “By die see. Ouma sê dis stukkend.”
Janine trek haar nader, haar lyfie voel koel. “Goed so, nou kan ek sien wat binne-in aangaan. Het Ouma dit opgetel?”
“Nee, ek. Weet Mamma, die krappies het my nie gebyt nie.”
Janine hang ’n droë handdoek om die klein skouertjies. “Was julle by die rotse?”
“Ja. Oupa sê dis waar die see sy speelgoed bêre.”
Tye het verander, dink Janine. ’n Mens speel nie met die see nie, dis wat Oupa vir haar gesê het. Sy wil vra of die see omgee om sy speelgoed weg te gee, maar dit sal verwarring skep.
Jessie laat sit Riekie op haar handdoek. “Nogal ’n gewiggie. Wat het jy als opgetel, Jenny-by?”
“Klippe én ander goeters.”
“Niks wat kan rondhardloop en byt nie, hoop ek.”
“Alles is morsdood. Daddy kry twee klippe – een, twee.”
Die kind is so oulik, Janine wil haar opvreet van liefde. Sy sal wat wil gee om haar te beskerm teen teleurstellings, maar hoe keer sy dat Jenny uitsien na die dag dat haar Daddy hom by hulle aansluit? Hy sal nie, want hy het sy minnares gekies – nie sy vrou en sy dogters nie. “Staan stil dat Mamma jou droog aantrek.” Hoekom klink sy dan nou ongeduldig?
“Wanneer kom Daddy nou?” Jenny wikkel haar arms deur die hempie se mousgate, loer oor die kragie.
“Nie voor volgende jaar nie.” Janine trek Jenny se hempie reg. Queen Bee, sê die logo.
Jenny pruil. “Hy moet kom.”
“Daddy werk. Haai, Jessie, ek verstom my aan Oupa, so aan die rondklouter op die rotse.”
Praat tog die kind se kop weg van haar Daddy!
Jessie verstaan te goed. “Ek ook. Hy kom selde op die strand, wat nog te sê die rotse. Vandag kry ek hom nie sover om huis toe te gaan nie. Dis te lekker saam met jou, Jenny-by.” Sy haal ’n skoon doek uit haar strandsak en vryf die sandkorrels van Riekie se plomp lyfie af, knipoog vir Janine. “Vannag hou die jig hom uit die slaap.”
Janine byt haar lip vas, sy moet keer of die hartseer oorweldig haar en sy gaan aan die huil vir almal om te sien. Sy is weerloos as gevolg van haar swangerskap en die spanning van die afgelope maande. Nou maak sy of sy sterk is en sy is nie. Oupa ook? Doen hy dit, hou hy hom sterk?
Hy het sy arm om sy klein vroutjie, die kierie stewig in sy vry hand. Tree vir tree help hy haar oor die droë sand. Ouma klou aan hom, haar blommetjiesrok waai teen haar dun beentjies. Hulle gaan staan om asem te skep.
“Hierdie opdraand is nie meer vir ou bene nie.”
“Hulle was maande laas op die strand,” sê Jessie met haar fluisterstem, “kan nie meer nie.”
Janine voel skuldig. Ouma Leen het verlede jaar ’n heupvervanging gehad en sy is skaars sewentig. Rumatoïede artritis, het Jessie verklaar toe sy geskok vra hoekom ouma Leen so klein geword het.
Jenny spring op en af. “Oupa, Oupa! Kan ons môre weer swem?”
“Nie môre nie, anderdag, as Oupa die Kersnaweek oorleef.” Hy sak neer, buk oor, steur hom nie aan Jenny se teleurstelling nie en begin die sand van sy voete afvryf. “Janine, gee daar Oupa se skoene aan.”
Dis tuisgemaakte sandale, presies soos dié wat hy altyd gedra het. Sy skud die sand van hulle af, gaan kniel voor hom, help hom om sy knobbelvoete skoon te kry en in te steek, maak die gespes vas. Die leer is sag en dun.
“Kan jy raai hoe lank het ek hierdie paar?”
“Nee …?”
“Drie somers, vierde een vanjaar. Groot Kosie het hulle nog gemaak, toe dooi hy verlede jaar. Klein Kosie kom nie by nie.”
Ouma Leen skud die sand uit haar seilskoentjies. “Jou oupa sal hulle dra tot hulle van sy voete afvrot.”
“Beter kwaliteit as daai slippers van jou,” kap hy terug.
“Cheaper by the dozen, nè, Ma?” Jessie grawe haar motorsleutels uit, tel Riekie op, vat die ongelukkige Jenny aan die hand, begin kar toe stap, paai haar so ver hulle loop. “Môre maak ons reg vir Kersfees, dan help jy vir Oupa. Jy kan mos?”
“Ek sal sien.”
Janine prop die laaste los goed in die strandsakke. Sy trek hulle regop, eers vir Oupa, toe vir Ouma. Ouma Leen laat los nie dadelik nie, sy hou haar teen haar vas.
“My kind,” is al wat sy sê.
Janine hoor veel meer.
2
Die volgende dag, Donderdag, is hul laaste kans vir inkopies voor die dorp se winkels vir Oukersdag sluit. Ouma Leen se Kerstafel is een van die hoogtepunte van die jaar en haar voorbereiding begin vandag in alle erns. Alles wat vooruit gekook, gebak en gevries kan word, word afgehandel met haar notaboekie byderhand sodat sy kan neerskryf, ingeval hulle vir Oupa moet dorp toe stuur om een of ander bestanddeel te koop waarsonder hulle nie kan klaarkom nie.
Janine is so moeg, haar kop sing. Nogtans skil, kap, roer en klits sy geduldig voort. Riekie sny tande, was heelnag huilerig en het teen agtuur vanoggend eers tot rus gekom.
Janine het haar in haar bababedjie neergelê en op die bed gaan sit, gereed om om te val toe ouma Leen die deur oopstoot en saggies, maar nie sag genoeg nie, vra: “Slaap sy?”
Janine het haar vingers voor haar lippe gesit, waarop ouma Leen haar hande verskonend opgehef en haar toe dringend nadergewink het. Sy het die kamer uitgesluip en haar ouma kombuis toe volg. Daar het ’n netjies gedekte ontbyt op haar gewag.
“Kom eet, liefieding. Ons moet jou kragte opbou – jy’s gans te bleek.”
Lemoensap, mieliepap, ’n gekookte eier, gebotterde roosterbrood, kaas en konfyt.
En “liefieding” …
Janine
