Verzäll mer jet vun Kölle!. Armin Foxius
Чтение книги онлайн.
Читать онлайн книгу Verzäll mer jet vun Kölle! - Armin Foxius страница 4
Am zwanzichste Mai wor et esu wick: Der FC, jo, he dä, he unse FC, wor nit nor nit beinoh avjestieje, o nä, dä wor Fünfter jewoode un kann en der nöhksten Säsong international spille! En der Europalija. Et ehtste Mol noh fünfunzwanzich Johre! För vill jung Lück es dat de Dör op zoner Reis en e unbekannt Land. Europa! Wo es dat dann?
Un noh däm Siech jäjen Mainz (wä?) woren se all op die Plaatz jestürmp un hatte dä Rase jefleddert un sich Stöckelcher enjestoche. Nit zo jläuve: Nit avjestieje, op nem einstellije Tabelleplaatz, vör Levverkusen un Jladbach! Un bahl en Rom un Manchester!
Un dann jing et an däm Samsdach em Sonnesching nit zom Jeißbockheim em Jrönjödel. Dä wor zo wick un zo fän vun Lück un Minsche en Kölle, vum Hätz vun der Welt! Alsu: Die Öcherstroß erav, üvver der Rudolfplaatz op de Ringe. Quasi en et Wonnzemmer. Un en däm Wonnzemmer steit dat Möbelstöck för FC-Fans: dat Betong-Auto vum Wolf Vostell. Wie jemaat zom Feere, zom Höppe un Danze, un Fahneschwenke, un Eropklemme, un Eravspringe. Un mer kann sujar noch de Kölschfläsche drop avstelle. Un wat es he allt alles jefeet woode: Allein fünfmol der Opstiech retour en Lija Eins! Sujet kenne die Bayern jar nit.
Dat Betong-Dinge heiß „Ruhender Verkehr“ un dodren es ne Opel Kapitän, dä Nüngzehnhundertnüngunsechzich vun däm Künsler Wolf Vostell enbetoneet wood, un et Autoradio dät noch dobei laufe; die Forme vun däm Auto kann mer schlicht un erjreifend klor un deutlich sinn. Quasi e Auto an sich. Un dat soll och wie ne richtije Klotz su plaatschtich do ston un uns vör Auge föhre, wat dausendfach en unsem Kölle römsteit un uns Stadt domineet. – Dat Betong-Auto hät ens he un do jestande, jetz ävver allt zick bahl dressich Johre he am Hohenzollernring. Un wä dran vorbei jeit udder drop höppe deit, weiß no nit immer, dat dat moderne Kuns es un vun wäm dat es. Ävver beim Dom sät jo och nit jeder „Ah, Jotik!“ un: „Dat hät der Meister Jerhard jemaat!“. – En Kölle es evvens alles ein Stadtkultur, ei Jemölsch: En romanische Kirche jitt et kölsche Messe, em Stadion weede Fastelovendsleeder jesunge, beim CSD hät en Kirch ne eije Wage, un op däm Vostell-Klotz jung Foßballjecke, wie jesaat.
En drei Däch jeit et widder los, un der FC es die Krönung vum ehschte Spilldach.
Un jetz stell der ens vör, der FC wör am Engk vun der nöhksten Säsong Veeter! Ich jläuv ich wööd beklopp! – Ov ich mer nit et bess allt jetz nen Plaatz op de Ringe an däm Vostell singem Jeißbockheim reserveere dun?
Dat et sujet noch jitt
Wat heiß he „Sujet“? Nu ens höösch. Immer widder weed jekümp, dat et Dit un Dat, jo, jrad Dat, nit mih jitt. Domols, jo, fröher! Wat wor dat alles schön, nä, besser, ävver hück! Un dann die Jugend, leev Tant Billa!
Jetz ens der Reih noh. – Em „Spiegel“, däm Intellele-Blättche us Hamburg, jitt et zick Johre Woch för Woch en Rubrik „Früher war alles schlechter“, wo jäje dä Käuverzäll vum tolle Domols anjejange weed; Do loorste! Vill es jo besser jewoode; denk ens an ding Zäng un an et Alder von der Jroß! -
Un Pädsbahn, Wäschköch un Plumpsklo om Hoff wor och nit et Jäle vum Ei.
Jajo hät sich en de letzte Johre, jo, Johrzehnte vill verändert un jedriht. Och en Kölle. Ich denke nor an all die kleine un jode Bäckereie, die an en jroße Kett verkauf woode sin. Udder all die Metzjereie: Futtü. Fleischthek em Supermaat, wann üvverhaup; söns Wöhle en Köhlschränk langs de Wäng. Un dann die kölsche Weetschaffte; nevvenan, op der Eck, wo mer jeden kannt, auch dat Freese usem Karree, un och ens nen Deckel mache kunnt; vill sin fott, sin no e Bistro udder en Shisha-Bar.
Ävver et jitt och noch „Sujet“, wat jeblivve es, wat zo lovve es. Un dat mache ich jetz ens he. Un kunzentreer mich op e paar propere kölsche Weetschaffte, die et jo och noch jitt.
Et sin e paar Sache, mih Sächelcher, die mer ens mih en der Bleck nemme sollt.
Fange mer ens an mem „Bichstohl“, wat e Kontörche es, wo der Baas setz, dä der Üvverbleck üvvert janze Lokal, sing Jäss un och de Köbesse hät. Mihstens es he der Schabau-Usschank un off der Verkauf vun Pittermännche. Un he hät der Baas, udder die Baasin, die Reih met dä Fässer em Auch, wo die Köbesse dä Kranz met dä Kölschjläser beim Enlauf ungerm Zappes danze losse.
Av un zo jitt et och e Lokal, wo do zum Esse vörher noch e Dachessüppche kress, en selvsjemaate Rinderbröh met Nüdelcher udder Markbällcher; wie fröher doheim et Sonndachsmeddachs. Der eine ov andere bedd sich dann vör Freud.
En der „Schreckenkammer“ an Zint Ooschel es der Boddem noch met Sand bestraut. Dä bingk der Stöbb, schört de Planke un sauch et Jedröppels op. En Madrid han ich dat och jesinn; do weeden en däm Sand noch de Zerette met de Schohn usjedröck.
Wann jedrunke weed, un bei unsem leckere Kölsch es dat off vill, muss die Flüssichkeit och widder fott, un mer muss, wie mer sät, „de Äpel avschödde“. Em „Haus Töller“ en der Weyerstroß jitt et dovör drei Hüsjer, schön met Emalljescheldcher bovven an de Dürre: „Damen“, „Herren“, „Pissoir“. Su vörnehm jeiht et en däm Nobel-Brauhuus zo, dat et e extra Urinal-Kabüffje jitt, un dat dat och noch op französisch doherkütt, als wören de Franzuse noch immer he.
Un em „Früh“ Am Hof, un nit nor he, jitt et noch e Kotzbecke, wo die Käls sich an Jreffe fasshalde un leddich maache künne. – Proß!
Jett Leckerch zom Schluss. En nem jode kölsche Brauhuus ston op dä blänke Holzdesche noch immer die schöne blaue Mostertdöppche us Steinjut. Un ne jode Köbes platzeet zom Deensbejinn die Döppcher en de Medde un röhrt met däm kleine Holzlöffelche noch ens schön durch. Jetz künne Kölsche Kaviar, Halve Hahn und Hämmche kumme!
Ja jo jitt et dat noch. Mer muss et nor sinn.
De Wohrheit üvver de Hellije Drei Künninge
Morje han mer Dreikünninge, un dann jeit dat widder los: Wo steit dat, dat dat Künninge wore, dat dat drei wore, un wä weiß jenau, wä do en dem joldene Schring em Dom litt, unsuwigger, unsuwigger. Un dann weed der Zeijefinger jereck: Beim Matthäus steit en däm singe zweite Kapitel nor jet vun Stänedeuter!
Jo, ich jläuv et bahl! Hallo! Su Froge sin för Kölle ruf- un jeschäftsschädijend. Zick johrhunderte vun Johre kumme Millione vun Wallfahrer un Touriste, öm die Reliquie vun dä Drei Künninge zo sinn, un dodrömeröm dä joldene Schring vun däm Nikolaus vun Verdun, un dodrömeröm widder dä Dom.
Wann et noh dä Kritikaster jing, mööt mer jo et Wappe met dä drei Krune entrecke. Un wann de domet ehts ens anfängs: Wat es met dä elf Flämmcher?! – Un dann künnste och dä Dom avriße un do e Parkhuus baue; dä steit nor do un su staats wäjen dä Drei usem Morjeland! – Un dä Matthäus kunnt jo och nit alles wesse, domols.
Su, un jetz ens schön der Reih noh un noh unse kölsche Logik.
Et müsse DREI jewäse sin. Einer jenöch, öm sich schlau zo maache. Dä beloort sich et Ovends de Stäne (kann nit schlofe, nächtlicher Harndrang, wat weiß ich). Dann ävver: Zo zweit kann mer sich jet vörnemme, mer schwaad dodrüvver unger Kolleje. Un: Zo drett deit mer et dann, dä drette sät: Auf, auf, meine Herren! – Et woren alsu DREI.
Et müsse KÜNNINGE jewäse sin. – Wä hatt domols Zick för Stäne zo beloore? Wä hatt domols suvill Jold, Weihrauch un Myrrhe, dat hä dovun noch avjevve kunnt? Wä kunnt sich üvver Woche vun doheim avsetze, öm