yapışdırılmışdı. Xədicə zərfi ölümündən bir gün əvvəl ona vermişdi.
«Görəsən, uşaqlara nə yazıb?» – deyə Ələddin fikirləşdi. Sonra saata baxdı. Səhər saat altının yarısı idi. Aynabəndə çıxanda qonaq otağında işıq yandığını gördü. «Yenə yatmayıblar», – deyə düşündü, uşaqlara ürəyi yandı.
O, qapıda görünəndə hamı ayağa qalxdı. Ələddin əli ilə onlara oturmalarını işarə etdi, özü də keçib xalçanın üstündə bardaş qurub oturdu.
– Hamı burdadır? – deyə soruşdu. – Bəs gəlinlər hardadır?
– Mətbəxdə qab yuyurlar.
– Get onları da çağır, – deyə Ələddin Çingizə işarə etdi. Gəlinlər də gəldilər. Ələddin canlığının cibindən zərfi çıxarıb Nazimə uzatdı:
– Ananızın vəsiyyətnaməsidir.
Hamı heyrət içində idi. Qızlar göz yaşlarını saxlaya bilmədilər.
– Özümü qınamaqdan ölürəm, ata. Niyə demirsən ki, anam vəsiyyətini eləyib? İnsafin yoxdumu? – Nazim qəhərlə dilləndi. Həyəcanlı baxışlar Nazimin əlindəki zərfə dikilmişdi. Nazimin əlləri əsir, zərfi aça bilmirdi. Əlindəki köz idi elə bil. Barmaqları yanırmış kimi zərfi bu əlindən o əlinə keçirirdi. Heç kim dillənməsə də, hamı səbirsizliklə Nazimə baxırdı. Axır ki, özünü ələ alıb qayçı ilə zərfin bir küncünü kəsdi, içindən dörd qatlanmış bir kağız çıxartdı, titrək səslə onu oxumağa başladı:
«Övladlarım! Bu məktub sizə çatanda mən artıq həyatda olmayacağam. Özüm Ələddindən xahiş etmişəm ki, onu dərdiniz bir az yüngülləşəndən sonra sizə çatdırsın. Bilirəm ki, oğullarım məni son mənzilə çiyinlərində aparacaqlar. Qızlarım, gəlinlərim mənim üçün ağlayacaqlar. Hamınızdan razıyam, südümü sizə, haqqımı gəlinlərimə halal edirəm. Gəlinlərimdən diləyim odur ki, qayınatalarına övlad, baldızlarına, qayınlarına bacı olsunlar. Bir-birinizə heç vaxt yad olmayın. Xeyirdə-şərdə həmişə bir olun.
Mənim üçün ağladıgınız yetər. Təki bütün analar dünyanı mənim kimi bəxtəvərcəsinə tərk eləsinlər. Axı sizi yerbəyer eləmişəm, hamınızdan arxayınam, uşaqlarınızı oynatmışam.
Bircə Çingizin balalarını görmək mənə nəsib olmadı. Eybi yoxdur, mənim də əvəzimə onları sevərsiniz.
Balalarım, nigarançılığım bircə Ələddindəndir. Sizin hər birinizin öz yuvası var, öz ailənizə, uşaqlarınıza başınız qarışacaq. Ələddin isə yetim qalacaq. Bu dünyada qoca vaxtı tək qalmaqdan böyük dərd ola bilməz. Ələddin mənə vəfalı ömür yoldaşı, sizə isə qayğıkeş ata olub. Ona görə də ondan qayğınızı əsirgəməyin. Ona tənhalığını hiss etdirməyin. Bu, Nazimlə Gülcana daha çox aiddir. İndi keçək əsas məsələyə: sizdən son xahişim var: Hamınız yığışıb məsləhət edin, Ələddinə bab bir qulaq yoldaşı gətirin. Bunu ona görə yazıram ki, Ələddinin təbiətinə yaxşı bələdəm. Sabah qocalıb əldən düşsə belə doğma övladına da dərdini deyən deyil. Vəsiyyətimə əməl etmənizi hamınızdan xahiş edirəm. Ananız Xədicə».
Nazim oxuyub qurtaranda ortalığa ağır sükut çökdü. Heç kəs danışmağa ürək eləmirdi. Ələddin yavaşca yerindən qalxdı. Öz otağına keçib Xədicənin çarpayısını qucaqlayıb, uşaq kimi hönkürdü: «Nə olardı Xədicə, heç olmasa ölümündən sonranı düşünməyəydin. Xəstəliyinə biganə olmağıma baxma, bu otağa kimsənin ayağı dəyə bilməz. Niyə məni çıxılmaz vəziyyətdə qoydun? Sağlığında qayğına qala bilmədim, öləndə də vəsiyyətinə əməl edə bilməyəcəm. Bağışla məni Xədicə, bağışla…»
SEVİNC
Hava səhərdən bəri üzünü turşutmuş uşaq kimi idi. Göyün üzü bomboz buludlarla örtülmüşdü. Günortaya yaxın elə bir yağış başladı ki, ucundan tut, göyə çıx. Əl-ayaq yığışmış küçələrdən selləmə sular axmağa başladı.
Bayaqdan yağışa tamaşa edən Gülbaharın bədənindən üşütmə keçdi. Tez pəncərədən çəkildi, divana uzanıb yun adyalı üstünə çəkdi. Amma üşütməsi keçib getmədi ki, getmədi. Bir azdan bu üşütmənin üstünə üzücü kədər də əlavə olundu. Qəhər boğazında düyünə döndü. Ürəyini elə bil nə iləsə sıxırdılar. Birdən sinəsindən hönkürtü qopdu. Neçə gündən bəri içinə dolmuş kədəri boşaldandan sonra yüngülləşən kimi oldu.
Yeddi ay idi ki, belə əhval-ruhiyyə ilə yaşayırdı. Ata-anası, kiçik bacıları başına pərvanə kimi dolanır, fikir çəkməyə qoymurdular. Doğmalarının ondan ötrü əldən-ayaqdan getdiklərini görəndə Gülbahar əzab çəkir, onların yanında özünü şad göstərməyə çalışırdı. Amma tək qalanda özü ilə bacara bilmirdi. Hər dəfə onu ağlamaqdan gözləri qızarmış halda görəndə evdəkilərin ürəyi qan olurdu. Amma təsəlli verməkdən savayı əllərindən heç nə gəlmirdi.
Gülbahar təkliyin nə demək olduğunu ilk dəfə idi ki, anlayırdı. Bir zamanlar ona desəydilər ki, böyüyüb boya-başa çatdığı doğma evdə, əzizlərinin arasında tənha ola bilər, inanmazdı. Amma indi yaman kövrək olmuşdu. Həzin bir musiqi eşidəndə də, təsirli bir kitab oxuyanda da, gözəl bir filmə tamaşa edəndə də gözləri yaşarırdı. Acizliyindən özünün də acığı gəlirdi, amma nə edəydi?
«Görəsən, indi Rəşid nə edir? Vaxtını necə keçirir?» – deyə düşünürdü. Birdən Rəşid onun xəyalında gözəl bir qızla yanaşı canlandı. Bu fikirdən otaq başına fırlandı, gözlərinə qaranlıq çökdü. Belə bir şey düşünmək onun üçün çox ağır idi. Heç cür ağlına sığışdıra bilmirdi ki, Rəşid özgəyə bağlana bilər.
Son vaxtlar bir-birinin gözlərinin içinə baxa bilmirdilər. Günah iş görmüş adamlar kimi hərə öz aləminə qapanmışdı. Birgə yaşadıqları bu neçə ildə bir-birinə qarşı hələ heç vaxt belə soyuq olmamışdılar. Düzdür, tez-tez mübahisə edər, saatlarla küsülü qalardılar, amma barışan kimi inciklik yaddan çıxardı. Hər ikisinin ürəyini gizli-gizli sızladan səbəb uşaq dərdi idi. Həyətdə, küçədə dil-dil ötən uşaqları görəndə bu həsrəti heç biri gizlədə bilmirdi.
Bir gün Rəşid işdən evə gələndə arvadını pəjmürdə gördü. Gülbahar həkimin ona bütün müalicələrin, dava-dərmanların əbəs olduğunu, ana ola bilməyəcəyini söylədiyini bildirdi. Rəşid onu sakitləşdirib təsəlli versə də, Gülbahar Rəşidin bu xəbərdən sarsıldığını qadın həssaslığı ilə hiss etdi. Hər ikisinin əzabları da elə o vaxtdan başladı.
Gülbahar ərinin ata ola bilməməsinin səbəbkarı olduğuna görə xəcalət çəkirdi. Rəşid isə övlad həsrətində olsa da, Gülbahardan ayrılmağı ağlına gətirmirdi. Amma özü də bilmədən qaraqabaq olmuşdu.
Hə,
