торып бастылар. Шулчак түшәмдә яшел ут кабынды. Тавыш-тынсыз гына люклар ачылды.
– Киттек! – дип кычкырды командир.
Бүген рәт башында Вагыйз тора. Бүген ул беренче булып сикерәчәк. «Беренче булып сикерү бигрәк куркынычтыр», – дип уйлады Рифкать. Иксез-чиксез күк дәрьясына берүзең, ялгызың гына чумасың бит. Берүзең генә су коенган кебек. Самолётта бөркү. Их, су коенудан да рәхәт нәрсә бар микән дөньяда?! Әтисе карьерда эшләгәндә, көн саен барып йөри иде Рифкать. Ул алып килгән ризыкны бергәләп ашыйлар да хуш исле печәнгә чалкан ятып бераз хәл җыялар.
– Үскәч кем булырсың икән син? – дип сорап куя әтисе.
Икесе бергә калдылармы, гел шулай дип сорый ул. Ә Рифкать ни дип тә җавап бирергә белми.
– Ә бабай нигә Түбән Камага килми? – дип, әтисенең соравына сорау белән җавап бирә ул. – Анда ялгызына читендер бит, бездә яшәр иде.
– Әллә ничә әйтеп карадым инде. Киләме соң?! Үзең күрдең бит, кунакка килгәч тә, бер кич кунуга: «Илмәт, Илмәт», – дип сөйләнә башлады. Авылы да ерак түгел, Кама аръягында гына бит. Кайтып-китеп йөрер иде. Юк шул, аерып булмый кешене үз нигезеннән.
– Менә сез аерылгансыз бит әле. Авылны ташлап, Кизелга да киткәнсез, монда да килгәнсез.
– Әй улым, үз ихтыярың белән йөрүмени ул?! Нужа куып йөртте бит, нужа. Сугыштан соң, бәхет эзләп, ярты авыл шахта ягына кузгалды. Әниең белән без дә шуларга иярдек. Шунда тормыш корып җибәрдек. Ике авылдаш бергә булгач, азрак күңел дә тынычланып китте, ике сагышны бер итеп яшәдек инде шунда. Аннары сез дөньяга килдегез. Ә менә син: «Нигә авылны ташлап киттегез?» – дисең. Яратмаганнан дип уйлыйсыңмы әллә? Ярату гына түгел, чуар тавыкларына, урам этләренә кадәр сагына идем, төнлә төшләремә кереп тилмертә иде. Кан береккән, җан береккән инде безнең ул авылга. Ата-баба туфрагы бит. Кама буенда шәһәр салынуын ишеткәч, дәррәү күтәрелеп кайтып төштек. Ни өчен кайттык дисең? Шәһәр кайда да шәһәр инде ул: таш белән тимер дә төтен. Үзебезнең якка, туган якка якынрак булыйк, дидек. Әменә авылга ук кайтып җитеп булмады. Бер аерылып киткәч, кире кайтулары һaй кыен ул! Авыл безне үз итмәс, кешеләре иш итмәс кебек тоелды.
Рифкать чалкан яткан да күктә талпынып-талпынып сайраучы тургайны күзәтә.
– Әллә тыңламыйсың да инде?
– Тыңлыйм, тыңлыйм.
– Нәрсә тыңлыйсың, тургайнымы?
– Әткәй, ә мин үскәч авылга кайтам. Харис бабай белән бергә яшим. Печән чабам, утын китерәм, гармунда уйнарга өйрәнәм.
– Һе-һе, – дип көлемсери әтисе. – Карарбыз, азрак күзең ачыла башласын әле.
Аннары ул фуражкасын батырып кия дә, олы-олы атлап, экскаваторына таба китә. Чылбыр тәгәрмәчкә менеп баскач, артына борылып, Рифкатькә кычкыра:
– Әйдә, утырасыңмы? Йөртергә өйрәтәм.
– Юк! – дип кычкыра Рифкать. – Юк! Мин балык тотам. Уха пешерәм.
Кармак таягын текә ярга кадап куйгач, ул, аскарак төшеп чишенә
