очиб, ичидан ялтироқ қути олди, ампулалар-
дан бирини синдириб, шприцга дори тортди, сўнг
уни ёруққа тутиб, аста-секин ҳавосини чиқарди.
– Салотин, – деди у, – ҳадеб вайсайверма. Кел, мен-
га ёрдам қил.
Зулфиқор ота:
– Нима уряпсан, дардингни олай? – деб сўради.
– Кардиаминус жартес!
– Яхши дорими ўзи, бизникими ёки четники? –
деди Салотин маҳмуддан сўради. Кейинги беш-оллти йил ичида Салотни ҳам отасининг касалига, ҳам ўз дардига (унинг оёқлари шишар, тез-тез нафаси сиқарди) фақат четнинг дорисини даво деб биларди. Зиғирдай бош оғриқ дорисини кўрганда ҳам дарҳол қаерники эканлигини суриштирарди.
Зулфиқор ота пихиллаб, ориқ томоғидаги лиқилдоғи ўйнаб кула бошлади. Чунки у ҳам, Маҳмуд каби, “жартес” нинг маъносини биларди, бу сўз армани тилида “йиқилди”, “ўлди” деган маънони билдирарди.
–Дардингни олай, – деди Зулфиқор ота ўзини тия олмай, – ўша жартесингдан биттасини Салотингаям ур! Ҳо-ҳо-ҳо… ҳи-ҳи…
Маҳмуд Зулфиқор отанинг бу ҳазилига тушуниб, қаҳ-қаҳ урди. Салотин таажжуб билан гоҳ отасига, гоҳ Маҳмудга қаради, елкаларини қисганича ўгирилиб ўғли Мошуга боқди. Мошу ҳам гап нима ҳақида кетаётганини тушуниб, жилмайиб турарди, онаси ўзига қараганини кўриб, деди:
–Бу… дорининг оти-да, ойи! Нима, сен дўхтирмисанки, мунча суриштирасан?
–Сўрасам нима қипти, ҳой зумраша? Вақтида ўқиган бўлсайдим, энди кулги бўлиб ўтирмасдим! – дея Салотин ҳам жилмайди, лекин ҳеч нарсанинг фарқига бормади, чунки гапирса тағин кулги бўлишини биларди, қисқаси, азалдан бу уйнинг таомиллари ичида шундай бир қоида бор эдики, Салотин ҳамиша ана шу қоидага амал қиларди, яъни бу уйда ҳазилдан, кулгидан ҳеч ким хафа бўлмас, аслини олганда, бу уйнинг бут-омонлигини, хайр-баракатини сақлаб келаётган омиллардан бири ҳам ана шу ҳазил-ҳузул, яхши, ширин сўз эди.
маҳмуд игна урганидан сўнг Зулфиқор отанинг
қўлини оҳиста кўрпа устига қўйди, ҳар эҳтимолга
қарши иссиғи борми-йўқ деган фикрда кафтининг
орқасини чолнинг пешонасига босди. Бироқ чол-
нинг пешонасидаги совуқлик, тўғрироғи, қўлларига
чиппа ёпишган муз унинг юрагини ғаш қилди. “Бу
тағин нимаси?” – дея кўнглидан ўтказди ва негадир
боя бу ерга келаётганларида қайиқда рўй берган
воқеани эслади: гўё Зулфиқор отанинг пешонаси-
даги совуқлиқ ҳалиги қўққисдан турган шамолнинг
совуқлигига ўхшарди. Зулфиқор ота тағин кўзлари-
ни очиб, бир-икки марта ютинди, чуқур кўзлари
тағин ичкари ботди, ҳалқуми бир қалқиб тушди.
– Ҳой, Салотин, – деди у, – анави етим қани, Темир
тоторни айтяпман.
Салотин қўли билан Темир тотор тиз чўккан то-
монни кўрсатиб:
– Ана у, -деди, – маза қилиб ухлаяпти!
– Уни пастга олиб туш, жой солиб бер. Егулик
бирор нарса ҳам бер, қорни очдир.
