KADIN: Efendiyi elimizden alıyorlar. Biz buna bir çare aramayıp da böyle kaz gibi duracak mıyız? Bu işin pot yerleri çok olmalı, efendiye çakmak istedikleri kadın kim bilir ne kumaştır? Bu işi bozmak için iki tarafın da fenalıklarını meydana çıkarmaya uğraşalım.
K. KADIN: Müsaade buyurursanız artık gideyim. Son bir emriniz?
REFİ EFENDİ: (büyük bir keder ile) Son sözümü iki güne kadar size bildiririm.
K. KADIN: Emrinizi beklerim (kendi kendine) Bu iş oldu bitti… İhtiyarın her tarafı sapır sapır titriyor, resim âdeta büyü gibi tesir etti. (aşikâr) Hüdaya emanet olunuz.
Dokuzuncu Sahne
KILAVUZ KADIN, AYŞE KADIN, SELİME, ANİKA
K. KADIN: (kendi kendine) A, bu karıların üçü de kapının önünde bizi dinliyorlarmış!
AYŞE KADIN: (kılavuza doğru ilerleyerek) Baksanıza hanım, bizim efendiyi evlendiriyorsunuz galiba?..
K. KADIN: Kendisi evlenmek istiyor da beni çağırtmış.
AYŞE KADIN: Kendisi istiyor, siz yapıyorsunuz… Her ne ise işte böyle bir şey oluyor. Fakat her şeyin bir yolu erkânı, şartı şurtu vardır.
K. KADIN: Evlenmenin yolu erkânı ne imiş? Siz evlenme teşrifatçısı mısınız?
AYŞE KADIN: Siz bu efendiyi tanıyor musunuz?
K. KADIN: Hayır, bugün gördüm.
AYŞE KADIN: Böyle evlenme meselesinde kızın da erkeğin de hâl ve şanını yedi komşudan sorarlar. İslamlıkta, memleketimizde âdet budur. Bu efendinin gizli, aşikâre, içten içe her hâlini komşulardan çok biz biliriz. Bu derdi çekilmez ihtiyara verip de hangi bigünah kızcağızın başını ateşlere yakacaksın?.. Hanım, Allah’tan kork! Bu dünyanın üstü varsa altı da vardır.
ANİKA: A, doğrusu huysuzluğu çekilmez.
SELİME: Borç boğaza çıkmış…
ANİKA: Sabahlara kadar öksürük, tıksırık…
AYŞE KADIN: Zavallı taze… Buraya tükrük hokkası mı dökmeye gelecek?
SELİME: Söylemesi ayıptır hanım, aptes ördeği karyolanın altında, havruzu da kapının arkasında durur. Kaç kere ayağımız takıldı da devrildi.
AYŞE KADIN: Geceleri odanın içi o kadar ağır kokar ki insan iki gece beraber kalsa bu ihtiyar kokusundan mutlak verem olur gider.
SELİME: Hanım bizi kötü kötü söyletmeyiniz, gençliğinde uğradığı erkekçe hastalıkların izleri hâlâ sürüp gidiyor. Kirli çamaşırları muşambaya döner. El sürülmez, inanmazsanız göstereyim.
ANİKA: Ya o uykudaki horultusu? Sanki sığır boğazlıyorlar zannedersiniz.
SELİME: Başında gece külahıyla bostan korkuluğu gibi bir hâl alır. Ara sıra nerede olduğumu şaşırarak yanına “Destur tu… Tu…” diye okur üfler de öyle girerim.
AYŞE KADIN: İşte bugün bir parça gördünüz ya, ara sıra öyle siniri tutar ki eline ne geçerse insanın kafasına fırlatır.
ANİKA: Ya çorapları, mendilleri ele alınmaz… Öf! Aman öf!..
SELİME: Öksürürken bazı donuna kaçırır… Sıska mıdır nedir? Gece yarısı kalkar, üç dört kaşık yemek yedikten sonra yine yatar…
AYŞE KADIN: Ya kızdığı vakit savurduğu küfürler… İnsanda ne din bırakır ne iman…
ANİKA: Ya hasisliği, şu eve geldik geleli bin bela ile aldığımız aylıklardan başka on para bir hediyesine, mürüvvetine nail olduğumuzu bilmiyoruz.
SELİME: Kira arabalarından geldi diye ikide bir de böceklenir… Sürürler, civalar paklayıncaya kadar neler çekeriz.
AYŞE KADIN: Tuzlu balgam çeker… Tekmil vücudu çiçek hastalığından yeni kalkmış çocuklar gibi pul pul, kabuk kabuktur.
K. KADIN: (iki elini havaya kaldırarak) Mademki efendiniz bu kadar akar kokar, bitli, uyuz adam imiş de burada ne duruyorsunuz? İstanbul’da başka kapı kalmadı mı? Sizi bu eve bağlayan ne?
ÜÇÜ BİRDEN: Ne yapalım, fıkaralık belası, geçinme dünyası bu… Aylığımızı biraz fazla veriyor da onun için burayı bırakamıyoruz…
K. KADIN: Zavallı adamın hem ekmeğini yiyip hem de kendisini bu kadar yermek insanlığa yaraşır mı?
AYŞE KADIN: Biz kimseyi yermiyoruz. Allah için doğru söylüyoruz. Bu ihtiyarın ne mal olduğunu anlamadan, dinlemeden, birkaç lira kılavuzluk ücreti için el âlemin kızlarının canlarını yakmak da sana yakışır mı hanım?
K. KADIN: Benim kimseden akıl öğrenmeye ihtiyacım yoktur. Ben yapacağımı bilirim.
SELİME: Öyle ya! O kadını bizim efendiye çakmak için kim bilir sana ne vadettiler? Bizim pinpona da ne okudun üfledin?.. Herifçeğiz alacağı kadına kulaktan âşık oldu… Ondan da sızdıracaksın. Senin maksadın iki tarafı da soymak… Ötesi nene lazım senin…
K. KADIN: Aman, aman! Ne dedikoducu şeyler!.. Rabb’im esirgesin. İhtiyarı bunların elinden kurtarırsam büyük bir sevap işlemiş olacağım.
Onuncu Sahne
REFİ EFENDİ, YALNIZ
REFİ EFENDİ: (mendil ile alnının terini silerek) Sanki kılavuz kadın benliğimden, vücudumdan bir şey kopararak o elindeki resimle beraber çantaya koydu, birlikte götürdü. Benim için öyle bir hayat hazinesi ele geçmiş iken ne için geri verdim? Önüme sonsuz bir saadet ufku, bir emel fezası açıldı. Ben niçin genç değilim? Ben yaşta bulunanlara böyle emeller, böyle aşk hayalleri ile el ele haz içinde dolaşmak yasak mıdır? Yüzüme bu ihtiyarlık çizgilerini çizen kudret eli gönlümdeki sevgi istidadını, bu ateş mayasını niçin söndürmüyor? Bu büyük bir zulüm değil midir? Gönül de yüz ile beraber niçin kocamıyor? Nezihe’m, o doyulmaz tatlılığı, o dayanılmaz çekiciliğiyle dünyaya gelmiş… İşte bakınız, kendini bana gösteriyor, ben almakta düşünüyorum. Nezihe’m benim olmazsa kimin olacak? Başkalarının mı? (öksürür, durur) Bunu hayalime getirmek bile tüylerimi ürpertiyor. Ah ihtiyar sevgisi ne kadar hodbinane oluyor imiş!..
On Birinci Sahne
AYŞE KADIN, SELİME, ANİKA, REFİ EFENDİ
SELİME, AYŞE KADIN, ANİKA: (üçü birden odaya hücum ederek) Efendi, müjde! Müjde! Müjde!
REFİ EFENDİ: Ne var? Ne oldu? Kadın resmi geri mi getirdi?
AYŞE KADIN: (ötekilerin kulaklarına) Hâlâ resim sayıklıyor. (efendiye bir zarf uzatarak) Kerimenizden mektup geldi.
REFİ
