misyonları detaylı olarak öğrenmek için bkz: Mehmet Ömer Kazancı (2019) Hışırtılar. Sayfa 87. TBA yayınları, nu: 2.
4
Fethi Safvet’in hayatı ve çalışmaları için bkz: Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatı Antolojisi: cilt 6, Azerbaycan- Irak (Kerkük) Türk Edebiyatı. Sayfa 416. (Hazırlayan: Suphi Saatçi) Kültür Bakanlığı, Ankara.
5
Maarif dergisi: Lisana Dair 1, sayı 4, sayfa 30 (13 Haziran 1329) Lisana Dair 2: sayı 5, sayfa 37 (17 Haziran 1329). Yazıların metinlerini bu çalışmanın son sayfalarına yeni harflerle, meraklıları için, aktarmış bulunuyoruz.
6
Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatı Antolojisi: cilt 6, Azerbaycan- Irak (Kerkük) Türk Edebiyatı. (Hazırlayan: Suphi Saatçi) Kültür Bakanlığı, Ankara, sayfa 41.
7
Maarif dergisi: sayı 5, sayfa 33 (17 Haziran 1329). Yazının yeni harflerle metini için bkz: Ata Terzibaşı (2013) Kerkük Şairleri. Kitap 2, sayfa 231. Ötüken yayınları, İstanbul. Suphi Saatçi: (1997) Dışındaki Türk Edebiyatı Antolojisi: cilt 6, Azerbaycan-Irak (Kerkük) Türk Edebiyatı. Sayfa 410. Kültür Bakanlığı, Ankara,
8
Bu konuda Ata Terzibaşı şunları söylemektedir: Ahmet Medeni “dilde sadeleşmeyi savunmakla birlikte bunu da – şiirde olduğu gibi- pek başaramamıştır”. Bkz: Kerkük Şiirleri, kitap 2, sayfa 228.
9
Ata Terzibaşı Kerkük Matbuat Tarihi kitabında Fethi Safvet’in adını ne Havadis gazetesi ne de vefat ettiği tarihine kadar çıkan diğer gazete ve dergilerde katkısı olan yazarlar arasında göstermemiştir.
10
Bunlar sırasıyla 2. , 3. , 4. Ve 5. sayılarda (Bir Mektup), (Yazmak Sanatı), (lisana Dair – 1) ve (Lisana Dair- 2) başlıklarıyla yayımlanmışlardır. İlk iki yazının yeni harflerle metni için bkz: Ata Terzibaşı ve Suphi Saatçi’nin adı geçen eserlerine. Bu araştırmada söz konusu ettiğimiz (lisana Dair) yazılarını araştırmanın sonuna aktarmış bulunuyoruz.
11
İslam Ansiklopedisi (1996) Genç Kalemler maddesi, cilt 14, sayfa 21-23. Türkiye Diyanet Vakfı, İstanbul.
12
Genç Kalemler dergisi, 8 sayı çıkan “Hüsün ve Şiir” dergisinin uzantısıdır. Adı 9. sayıdan itibaren “Genç Kalemler” olarak değiştirilmesiyle yayın hayatına 1911’de bailamıştır. Dört cilt halinde toplam 33 sayı çıkan dergi, Balkan Savaşı sırasında, Selanik bçlgesinin Osmanlı Devleti’nin elinden çıkmasıyla Kasım 1912’de yayın hayatına son vermiştir.
13
Bu birinci yazı derginin 2. cilt, Nisan 1912 tarihinde yayımlanmıştır.
14
Ahmet Bozdoğan (2007) birinci Yeni Lisan Makalesini Milli Edebiyat Akımının Bildirgesi Olarak Okumak. C. Ü. İlahiyat Fakültesi dergisi. X1/2, sayfa 251- 266.
15
Nazım H. Polat (2020) Yeni Lisan”da Divan Edebiyat Eleştirisi. Türk Dili. Yıl 69, sayı 821, sayfa 18- 29
16
Yazının tam metnine: internet arama sistemleri yoluyla (Ömer Seyfettin’in “Yeni Lisan” birinci makalesi) adresiyle ulaşabilirsiniz.
17
Nazım H. Polat (2020) adı geçen yazı.
18
Ata Terzibaşı, Osmanlı döneminde çıkarılan Havadis gazetesinin dilinin “inşavî”, Maarif dergisinin dilini “Osmanlıcanın son yıllarında yaygın olan ve henüz sadeleşmemiş yazı üslubunu yansıtmaktaydı” şeklinde değerlendirmektedir. Bkz: Kerkük Matbuat Tarihi (2005) sayfa 58 ve 64.
19
Bunlara, Bağdat’ta çıkarılan Yeni Irak gazetesinin sahibi ve başyazarı Celil Yakup’u bir örnek olarak gösterebiliriz. Dil Savaşı adlı yazısında Türkçenin sadeleştirilmesini şu cümleyle savunmaktadır: “Türkçe değişmiyor, yalnız özlülüğe doğru yürüyor, öz benliğine kavuşuyor”. Bkz: Mehmet Ömer Kazancı (2011) Yeni Irak gazetesi, Türkmen Kardeşlik Ocağı, yayın nu: 24, sayfa 41. Tevfik Celal’i bir diğer örnek olarak gösterebiliriz. İleri gazetesinin 9 May 1935 tarihli 9. sayısında öz Türkçe bir şiir yayımlamıştır. Bkz, Kerkük Matbuat Tarihi, sayfa 110, (dipnot). Daha sonraki bir tarihte Esat Naip Aruz vezniyle şiir yazmaktan vazgeçerek hece veznini çok saf bir dille kullanmaya başlamıştır. Bkz: Önder Saatçi ((2020) Irak Türkmenleri İçin. Kerkük Vakfı Yayınları nu:87. Sayfa 177.
20
Ata Terzibaşı’nın dilciliği hakkında detaylı bilgiler için bkz: Önder Saatçi (2020) Irak Türkmenleri İçin. Kerkük Vakfı Yayınları nu:87. Sayfa 203-226.
21
Ata Terzibaşı, Beşir gazetesinin o tarihe kadar Kerkük’te (ve hatta Irak’ta Türkçe olarak çıkan) gazete ve dergilerden ayıran özelliklerinden söz ederken bu özelliklerin başında “dilinin sade ve temiz oluşunu” göstermektedir. Bkz: Kerkük Matbuat Tarihi, sayfa: 142.
22
Gazete yayın hayatına 11 Şubat 1327 (24 Şubat 1912) başlamış, 1 Mayıs 1934 (1 Mayıs 1918) tarihine kadar devam etmiştir.
23
Ata Terzibaşı (2005) Kerkük Matbuat Tarihi, Kerkük vakfı, yayın nu: 14. İstanbul.
24
Mehmet Ömer Kazancı ( 2013 ) Yüz Yıl Önce Yazılan Bir Roman (Kadın Kalbi), Benkü, yayın nu: 62. İstanbul.
25
Maarif dergisi yayın hayatına 11 Nisan 1329 (24 Nisan 1913) başlamış 7 teşrinisani 1329 (20 Kasım 1913) tarihinde 11. Sayı çıkarıldıktan sonra kapatılmıştır.
26
Kevkeb-i Maarif dergisi yayın hayatına 20 kânunusani 1331 (2 Şubat 1916) talihinde başlamış üç ay kadar bir süre 9 sayı çıkarıldıktan sonra kapatılmıştır. Derginin tüm sayıları ele geçirilmediği
