ич-ичдан ғайрати жўшар, ҳамроҳининг шашти, шиддатли юришларидан, гоҳо четга ўтишга улгурмаса, туртиб кетишларига ўрганди. Фақат биринчи бор кутмаганида йигитнинг елкаси тегиб, йиқилаёзди, шунда йигит қўлидаги пояларни ташлаб, чаққонлик билан унинг кўйлак енгидан тутиб қолай деса, елка қисмидан енги тирсиллаб йиртилди. Сал бўлмаса, ердан туртиб қолган кесик, учли макка сўтасига туртилармиди, ёки ундан ёмони ёнбоши билан йиқилармиди, унда нима бўларди, худо билади.
Яхшиям йигит унинг тирсагининг юқорироғидан ушлаб қолди. Янга, шу ерини силаркан, «намунча қўли омбурдек» деб ўйлаб, йигитнинг кенг ўмровига кўз ташлади. Сўнг, беихтиёр, сўз қотди:
− Бирорта шеърни ёддан биласизми?
Оловиддин эндигина макка пояларини қучоқлаб, бир-икки қадам ташлаганди, шартта ортига ўгирилди. У янга билан очиқ гаплашмаслигига кўника бошлаганди. Наҳотки у сўз қотди. Илтимос қилдими? Яна қандай лузум овозда. Бу сўроқни жавобсиз қолдирмоқ мумкинми? У ҳолда умридаги энг катта аҳмоқлиги шу бўлишини англади. Англадию шошиб кетди, миясида биладиган шеърларининг сўзларини тезда эсларкан, катта опасининг йиғиб юрган китоблари ичидан суйиб ёд олган шеърни танлади. У Хенрих Хейнега тегишли. Фақат дадиллашиб олиш учун янгага кўз ташлади, «бирам ўзига тортадики», деб беихтиёр пичирлади:
− Шеър айтишимни сўрадингиз-а?
− Ҳа, лирик шеър…
Оловиддин сой тарафдаги жийдаларга нигоҳини тикиб, ёдида қолган шеърни ифодали айтишга уринди:
− Билиб туриб менинг азобим,
Қандоқ қилиб ухлайсан беғам.
Гар қўзғалса эски ғазабим,
Парчалагум кишанларни ҳам.
Эсингдами кўҳна эртакда,
Халқлар шуни нақл қилганин.
Мурда йигит тунда ёрини,
Қора гўрга олиб кетганин.
Чиройлигим, сени деганман,
Сўзларимга ишон, кўник сан,
Мен ҳаётда тирик эканман,
Кучлироқман барча ўликдан!
Оловиддин охирги сўзларига урғу бериб, шивирлаб айтди. Сўнг у бир зум сукут қилди-да, янгага яна кўз қирин отиб, секин узоқлашди.
Янга қимирламасди. У ҳам боя сой тарафга беихтиёр қараб олганди. Ҳозир ҳам шу кўйи турар, шеър сўзларини ичида бир-икки қайтариб, жунбушга келиб, қўлларини бир ёнига, бир олдига, бир бошига олиб бориб, гавдаси соллоланиб, пичирларди:
− Билиб туриб менинг азобим,
Қандоқ қилиб ухлайсан беғам.
Шеър шиддат билан бошланиб, хотимаси ундан-да кучли хитоб билан тугатилган эди:
− Мен ҳаётда тирик эканман,
Кучлироқман барча ўликдан!
У ҳозир хаёлга чўмиб, «Мен-чи, мен тирик бўлсам, нима қилишга улгурдим, севишгами, севилишгами, ҳаётим майитникидан ҳам хароб», деган армонли ўйни бошидан ўтказди.
Макка йиғиб олиниб, эртага картошкага тушиладиган кун келди. Акобир кунда қилинган ишлар тўғрисидаги мақтовли ҳисоботларни онасидан эшитаркан, кўзлари юмилган ҳолда уйқуга кетди.
− Шаҳарда ўсган бўлса,
