Чунки сен уларга қараганингда: «Нима бўлганда ҳам кексайиб қолишди. «Менда ҳақлари кўп… Яхшиси, уларга ўлгу нча қарай», деб ўйлайсан.
Фарзанднинг бу нияти олдида ота-онанинг болаларига қараган пайтдаги ўйлари, ниятлари нақадар эзгу ва муқаддас: «Боламиз улғайсин, биздан яхшироқ яшасин. Биз емаганларимизни есин, киймаганларимизни кийсин, биздан бахтлироқ бўлсин!»
Фарзанд билан ота-она ўртасида ниятда катта фарқ бор. Шу ният фарқи сабабли ҳеч бир фарзанд ота-она олдидаги қарзини уза олмайди.
Ота-онам кексайганлар. Тўрт фарзанд бўлсак-да, уларга кўнгилдагидек қарай олмаймиз. Ваҳоланки, улар тўртталамизни ҳам гулдек парваришлаганлар.
Онам инсультга чалинганида ўзгалар кўмагига муҳтож бўлиб қолди. Мен хорижга кетишга мажбур эдим. Хижолат тортсам-да, рози-ризолик тилагани ҳузурига кирдим. Онам ташвишланиб, ниманидир такрорларди. Синглимнинг ёрдамида онамнинг нима деганини тушунганимда, бўғзимга нимадир тиқилгандек бўлди. Онам фалаж, салкам тилдан қолган ҳолида ҳам мен ҳақимда қайғурар, «Ўғлимни оч жўнатманглар!» деб синглимга таъкидлар эди.
Шундай фикр онадан бошқа одамда бўлиши мумкинми? Онадан бошқа ҳеч кимда бўлмайдиган бу туйғу МЕҲРдир. Шу боис оналарнинг ҳақларини ҳеч қачон адо эта олмаймиз.
Онасизлик инсон қалбида тўлдириб бўлмас бўшлиқни юзага келтиради. Бу ҳақиқат Песталоззи томонидан шундай ифода этилади: «Она – оиланинг қуёши. Қайси оилада она бўлмаса, у ерда улғайган фарзандлар сояда қолган мевалардай бўладилар».
Ота-онанинг вазияти, мавқеи, фарзандга муносабати қандай бўлишидан қатъи назар эътиқодимизга кўра, фарзандларнинг уларга исён ва азият қилишга асло ҳақлари йўқ.
Ота-она боласидан имконидан ортиқ фидойилик тиламайди. Ҳатто, қила оладиганингизни ҳам камайтиришни истайди. «Қийналиб қолма», «Ўзингни уринтирма», «Ортиқча харажат қилма» каби жумлаларни тез-тез такрорлайди.
Сиз уларнинг истаганларидан ташвишланиб, сўлғин юзларига боқар экансиз, улар сўрайдилар: «Аҳволинг қандай?»
– Яхшиман, – дейсиз. – Худога шукр.
– Йўқ, чарчаганга ўхшайсан, нима гап?
Кекса ва хаста бу инсон ўрнидан тура олмайдиган даражада ҳорғин бўлса-да, ҳамон она, ҳамон отадир.
Уларга кераги – эшитадиган иккита қулоқ. Қалб қулоғи билан, меҳр-шафқат билан тинглайдиган дўст топдиларми, ҳеч қандай дорига эҳтиёж сезмайдилар.
Баъзилар ота-она вафотидан сўнг қаттиқ қайғурадилар, пушаймон бўладилар.
Бир дўстим отаси билан ҳеч чиқиша олмасди. Отаси уни ёқтирмаслигини, ўзига ҳам отасининг табиати ёқмаслигини айтарди. Отаси вафот этгач, жаноза ўқиётганларида уни «ёқтирмайдиган» ўғли қулоғимга пичирлади: «Кўп йиғлаш таҳоратимни бузадими?» Унга қарадим: отаси учун тўкилаётган кўз ёшлар юзларини ювар эди. Агар бу кўз ёшларни отаси кўрганида қанчалар қувонган, нуридийдасини бағрига босган бўларди…
Эй
