1896, 10 75 93. Ср. De Wulf, Histoire de la philosophie me’die’vale 261.
97
Fol. 7: «Diffinitio scientie. Scientia itaque est rerum scibilium agnitio, dividitur autera scientia in quattuor species: philosophiam, eloquentiam, poesim, mechanicam. Celestis quidem medicus humane nature quattuor cernens principalia incommoda videlicet ignorantiam, taciturnitatem, vitium, defectum quattuor adhibuit remedia: contra ignorantiam philosophiam, contra taciturnitatem eloquentäam, contra vitium virtutem, contra defectum valetudinem. Philosophia siquidem removet ignorantiam et informat contrarium sc. agnitionern, eloquentia removet taciturnitatem et informat facundiam, poesis sicut postea patebit exstirpat vitium et superseminat virtutem, mechanica purgat defectum et instruit valetudinem. A philosophia incipientes: philosophia est divinarum rerum et humanarum scientia. Divine res appellantur incorporee. Dividitur ergo philosophia in duas species: in theoricam, que contemplatur incorporea, et practicam, que agit de corporeis. Theorica est itaque scientia philosophandi de incorporeis. Sed quia incorporea sunt quedam invisibiles substantie ut deus, noys, anima mundi, angeli, quedam invisibiles cause ut rerum nature, quedam invisibiles forme ut magnitudo, multitudo, theorica in tres species subdividitur: in theologiam, que agit de invisibilibus substantiis, in phisicam, que agit de invisibilibus causis et rerum naturis, in mathematicam, que agit de invisibilibus formis, et quia huiusmodi formarum sunt quattuor diversitates, mathematica dividitur in quattuor species sc. arithmeticam, musicam, geometriam, astronomiam. Arithmetica eniin agit de multitudine secundum se sc. de numero, musica de multitudine relata, ut est proportio et consonantia, geometria de magnitudine immobili, ut est terra, astronomia de multitudine mobili, ut est celum.11 Fol. 8r: «Phisica enim est scientia tractans de naturis omnium rerum, que sunt sub lunari globo et etiam quarumdam supra.»
98
Fol. 8: «Divisio theologie: Theologia dividitur itaque in duas species: supercelestem et subcelestem, ut testatur I. Scotus super ieargiam. He autem due species originem habent ex duabus potentiis anime, quarum una ab eodem appellatur thesis, alia extasis. Thesis autem nihii aliud est in hoc loco quam ratio, secundum quam potentiam homo in suo statu consideratur nee suum statum egreditur, quia ea humana et terrena considerat. Extasis autem prout hie aeeipitur est potentia anime, cuius speculatione homo extra se constituitur, Extaseos autem due sunt species: una inferior, qua homo infra est, alia superior, qua rapitur supra se. Superioris vero due sunt species, una quidem intellectus, qua homo considerat sc. angelos et animas secundum quam homo fit Spiritus et ita supra se fit. Alia est, que intelligentia dicitur, qua homo trinitatem intuetur. Per hanc speculationem homo quodam modo deificatur. Unde ista speculatio apothesis i. divina censetur. Ex thesi vero nascitur naturalis philosophia, que circa terrena versatur. Ex intellectu nascitur ypothetica theologia, que circa spirituales creaturas attenditur. Unde ypothetica dicitur de hiis, que divine auetoritati supposita sunt. …ex intelligentia vero supercelestis sive apothetica oritur…… Unde apothetica i. superpositiva oritur».
99
Fol 8.
100
Фолианты 21 и 22 подробно рассматривают четыре вида логики, затем «de entimemate (enthymeme), de inductione, de diffinitione et descriptione, de diffinitione sillogismi et elenchi, de figuris sillogismorum, de speciebus divisionis» и т. д.
101
M., P. L. CCX 511.
102
Fol. 23: «Boetius fuit translator a greco in latinum. Ideo subiungit (а именно Аланус в „Антиклаудиане“; M., P. L. CCX 511): „dicitque latinum“. Boetius enim exposuit omnes libros aristotelis et invenit commenta super eos.»
103
M., P. L. CCX 674 Cf. Baumgartner, Die Philosophie des Alanus de Insulis 92 f.
104
Ср. K. Bihlmeyer, Heinr. Seuses deutsche Schriften, Stuttg. 1907, 344 A.
105
О платонической доктрине мировой души у мыслителей XII века см. M. Baumgartner op. cit. 80.
106
Haureau, Notices et extraits I 328 A. 1.
107
Ibid. 327.
108
О библиотеке ранней схоластики см. Bäumker, Witelo 312—319; De Wulf, Histoire de la philosophie me’dievale2 149—157; Überweg-Heinze, Grundriß der Geschichte der Philosophie II9 172 f 201 f 272 f; J. A. Endres, Geschichte der mittelalterlichen Philosophie 75 ff. Теологический материал см. в: J. de Ghellinck S. J., Le traite de Pierre Lombard sur les sept ordres eccläsiastiques: ses sources et ses copistes, в Revue de l’histoire ecclesiastique 1909, 290—302 720—728.
109
Литературу об этих библиотечных каталогах см. в G. Bekker, Catalogi bibliothecarum antiqui, Bonnael885; Gottlieb, Über mittelalterliche Bibliotheken, Leipzig 1890; L. Delisle, Bibliotheque de l’Ecole des chartes XXI (1860) 393—439 498—515; Me «moires de l’Institut XXIV (1861) 266—342; Le cabinet des manuscrits de la bibliotheque nationale II 104—141 427—550; III 1—295. Для ориентации см. также L. Traube, Vorlesungen und Abhandlungen, I. Bd: Zur Paläographie und Handschriftenkunde (1909) 110 ff. Об отдельных библиотеках и росте их рукописных фондов см: M. Ferotin, Histoire de l’Abbaye de Silos, Paris 1897, 257 ff; Giov. Mercati, II Catalogo della biblioteca di Pomposa, Roma 1896; Cipolla, Ricerche sull’antica biblioteca del monastero della Novalesa, Turin 1894; M. R. James, The ancient libraries of Canterbury and Dover, Cambridge 1903; R. Beer, Die Handschriften des Klosters Santa Maria di Ripoll I u. II, in the Sitzungsber. der philos.-histor. Klasse der Wiener Akademie der Wissensch., 155th vol., 3rd dept.; 158th vol., 2nd dept.
110
Mercati op. cit. 37: «Quibus respondendum apostolicis verbis, quia in domo potentis non solum vasa aurea et argentea sed et fictilia sunt (2 Tim 2, 20). Idcirco itaque hoc itaque egit, ut pro studio et merito suo habeat unusquisque, in quibus oblectetur et proprium exerceat ingenium. Hinc et ipsa Veritas dicit: «In domo Patris mei mansiones multae sunt4 (Io 14, 2). Credo ut quanto quis hie erit sanetior, tanto illic beatior. Idem quoque gentilium commentum librorum, si ad puram intentionem intelligantur, aedificant. Quid enim aliud sonant quam saecularem pompam nihil esse? Unde Apostolus: «Scimus, quoniam diligentibus Deum omnia cooperantur in bonum» (Rom 8, 28).»
