быһаарыммыта. Биир күн: «Дүҥүрүм маһа Үөһээ Бүлүүгэ үүнэн турар,» – диэтэ. Инньэ гынан кулун тутарга дүҥүрүн маһын көрдүү анаан-минээн Үөһээ Бүлүүгэ айаннаатыбыт. Кутуруксут кыыһын илдьэ барда. Хороҕо тиийэн баран, дүҥүрүн ким оҥоруохтааҕын эттэ. Оҕонньор улуус киинигэр олорор эбит. Мин аҕабын кытта дуҥүр оҥорторуохтаах киһибитин көрсө бардыбыт. Дүҥүр оҥоруута манан дьыала буолбатаҕын өйдүүбүт, ылла-ылбычча киһи ылсыбат ыарахан үлэтэ. Оҕонньорбутугар тиийэн тугун-ханныгын быһаардыбыт, киһибит: «Дүҥүр оҥорорбор Үөһээҥҥилэртэн көҥүл баар буолуохтаах», – диэтэ. Мин онуоха кыыһым эһигини ыйан ыыппыта уонна чуолкайдаан ыйытыам диэтим. Дьиэбэр киирэн тугу эмэ этиэм иннинэ, Күннэйим миигин кууһан ылан кулгаахпар: «Үөһээҥҥилэр көҥүллээтилэр, оҕонньорго куттамматын диэн тириэрт», – диэн эр киһи куолаһынан уу сахалыы сибигинийдэ.
Нөҥүө күнүгэр сарсыарда тураат: «Эбиэт кэннэ маспар барабыт», – диэтэ. Күннэй, эһэбит, эһэбит доҕоро, кутуруксут кыыһа, мин буолан айаҥҥа туруннубут. Аны хайа да диэки айанныырбытын билбэппит. Массыынаҕа тахсан бары олорбуппутун кэннэ, эһэтигэр: «Ньурба диэки баран ис», – диэтэ. Күннэй, дьиҥинэн, Ньурба хайа диэки турарын билбэт буоллаҕа, «Ньурба» диэни истибитэ да ахсааннааҕа буолуо.
Дьүөгэ кыыһа уһун суолу быһа хомустуу олордо. Баран иһэн Күннэйбит эттэ: «Сирбитигэр чугаһаатахпытына, хомус тыаһа улам-улам улаатан уонна тэтимирэн иһиэҕэ». Кырдьык, Хороттон 10-ча килэмиэтирдээх сиргэ тиийбиппитигэр хомус тыаһа улаатан кэллэ. Ону истэн, эһэтин тохтотто уонна дьүөгэтинээн, массыынаттан түһээт, трассаттан ойуур диэки сүүрэ турдулар. Мин, кинилэри кэннилэриттэн батыһаары трассаттан түһээт, биирдэ быарбынан тоҥ хаарга баар буола түстүм уонна онтон нэһиилэ оронон таҕыстым. Инньэ гынан массыынаҕа хааллым. Эһэтэ доҕорунаан, хайыһар кэтэн, кэннилэриттэн батыстылар. Ойуур диэки хаара киһи тобугунан эбит. Арай эһэбит аах суоллаан тиийбиттэрэ – күөл ортотугар соҕотох булгунньах арыыланан турар, ол ортотугар соҕотох бэс үүммүт, оттон Күннэйбит ол маһы кууһан турар үһү. Эһэтигэр: «Бу мас. Мантан маныаха диэри эрбээ», – диэбит уонна эһэтэ көрөн турдаҕына, тугу эрэ ботугуруу-ботугуруу алаадьытын таһааран күн эргииринэн уурбут. Онуоха сирэ айах курдук хайдан хаалбыт, алаадьыта барыта онно түспүтүн кэннэ, төттөрү сабыллан хаалбыт… Ити курдук, Күннэй анал дүҥүрүн оҥорторбута.
Дүҥүрүгэр 13 алтан чуораанчыгы, хас биирдиилэрин тыаһатан көрө-көрө, анал миэстэлэригэр иилбитэ. Ити чуораанчыктарын оҥорторорбут эмиэ туспа устуоруйалаах этэ. Дүҥүрүм 13 чуораанчыктаах уонна ол чуораанчыктарым алтан буолуохтаахтар диэбитэ. Мин алтан көрдөөммүн сэниэм эстибитэ. Киһи наадыйдаҕына олох суох буолар эбит. Арай биир сарсыарда Күннэйим: «Крестьянскай рынокка бар, ол онно иккис этээскэ булуоҕуҥ», – диэтэ. Кини эппитин курдук, алтаммын онтон булбутум. 13 чуораанчыктан биирдэстэрэ барыларыттан арыый обургу этэ. «12 чуораанчык – мин дьонум, 13-с чуораанчык – мин», – диэн быһаарбыта.
Аны дүҥүрүн бүрүөһүнүгэр тирии наада буолбутугар
