дьыл кэнниттэн уурайдахха сатаныыһы, – диэн ботугураата.
Кулууп таһыгар уолаттар охсуспуттара, ол кэмҥэ аарыма холорук бурайталаан барбыта Эҥэр отделение киинин Иирэлээҕи санаарҕаппыта, сүр баттаабыта.
– Аанньа буолбат буоллахпыт, – дэстилэр кырдьаҕастар.
– Куһаҕан битим тардыбыта ыраатта, – Силиппиэн оҕонньор үөлээннээҕэр Маппыйга «куһаҕан битин» кэпсээри оҥостон эрдэҕинэ, кыыһа Акулина Ксенофонтовна саба саҥаран кэбистэ:
– Сымыйа сураҕы тарҕатан, мин ааппын ыытаары гынаҕын дуо? Ханна баар абааһыгар-таҥараҕар, биккэр-билгэҕэр үҥэҕин, – диэн алта уонун ааһан эрэр хотун хаан тоҕус уонун ааспыт аҕатын ыга мөҕөн кэбистэ уонна, ыалдьыбыт учууталы солбуйа, оскуола диэки боччумнаахтык үктэнэн бара турда.
Аҕата оҕонньор батыһа көрөн хаалан баран:
– Баартыйа хотуна хайыай, – эрэ диэхтээтэ.
– Силлиэ-холорук мээнэҕэ түспэт куолута, – Маппый оҕонньор умуллубута ырааппыт хамсатын оборон сообурҕаппахтаата, – Наака туох эрэ улахан куһаҕан буолаары гыннаҕа… Били былыр…
– Саҥарба…
Оҕонньоттор сүр дириҥник өрө тыынан кэбистилэр.
– Драсьте, Айаал Семенович, – икки эдэркээн кыыс элэстэнэн ааста.
– Бирибиэттэриҥ, оҕолоор, – Айаал ыскамыайкатыгар олорон, сүгэлээх илиитин күөрэс гыннарда.
– Уо-аай, большой топор, страшно, – дьээбэлээҕинэн быһыччы көрбүт кыра баҕайы уҥуохтаах кыыс үөннүрэн ааһар, Өкүлүүстээх Кыра Бааска кыыстара. Өкүлүүс ол холорук кэнниттэн ыарыһах буолан хаалбыта. Ону ол диэбэккэ, Кыра Бааска кэргэн ылбыта. Билигин, хата, түөрт кыыстаахтар, ыал-күүс бөҕөтө, хас да сиэннээхтэр. Арааһа, ити эрэ кыыс ыал буолбакка сылдьар быһыылаах.
Онтон утуу-субуу Тырахтарыыс Сааска Хомсомуол Сибиэтэлиин, Тэбиэн Туолук Саргычуоктуун ыал буолбуттара. Холорук үчүгэй эҥээрдээх эбит диэх курдук.
– Наһаа үчүгэй хатыҥ чараҥ дии, – Нарыйа (күөх былааттаах кыыс аата Нарыйа диэн эбит этэ) үөрэн чаҕаара түспүтэ. Мэктиэтигэр ытыһын таһынан ылбыта.
– Саас өссө үчүгэй буолар, – Айаал дойдутун хайҕатан сэгэс гына түспүтэ. Билигин күһүн, өссө хаар кыыдамныыр, тымныы баҕайы тыал охсурҕаланан ааһар. Уоллаах кыыс онно эрэ кыһамматтар. Кинилэр бүгүн эрэ сарын сарыннарыттан өйөһөн чугас-чугас турдулар. Бүгүн эрэ илии илиилэриттэн ылыстылар. Күн сиригэр кинилэр саҕа дьоллоох дьоннор суохтар.
Аны саас Айаал аармыйаҕа барыахтаах. Ол билигин да ыраах. Иннилэригэр бу тунал маҥан туостаах хатыҥнар курдук кылбаа маҥан хаардаах уһун кыһын баар.
– Көр, бу маска олоро түһүөх.
– Чэ.
Суох. Эдэр дьон тулуйан олорботтор. Нарыйа туллуктанан тиийэн, суон хатыҥ кэннигэр саспыта буолар.
– Көстөбүн? Көстүбэппин даа?
Иккиэн күлсэ түһэллэр. Һок, наһаа улаханнык күлүстүбүт дуу, аны, ким эмэ истиэ. Эмиэ кэккэлэһэ түстүлэр, илии илиилэриттэн ылыстылар. Күһүҥҥү хахсаат, тымныы тыаллаах күн кинилэргэ
