биир тураах көтөн ааста…» – диэбитим үһү. Бу обургу кус кэлэрин чахчы бааччы, дьиҥнээхтик күүтэр эбиппин…
Омос санаатахха, бэрт судургу курдук эрээри наһаа да истиҥ, иһирэх өйдөбүллэр өйгө-санааҕа иҥэн, сөҥөн хаалбыттар. Ол мин кыракый оҕо сааспыттан хаалбыт туохха да тэҥнэммэт ахтар-саныыр күндү баайым…
Биирдэ Саһылдьыт улахан куһу (арааһата сара быһыылааҕа) ытыран эйэҥэлэтэ сылдьарын түбэһэ көрөн, ыҥыран ылан ылаары гыммыппар, туох иһин айаҕын атан биэрбэтэҕэ. Онуоха ийэбин ыҥырбытым, бука, үҥүстэҕим буолуо. Ийэм, аҕам ийэтин сурдьа Дьөгүөр кыыһа Өрүүнэлиин от мунньа сылдьан кэлэн (өссө биир ким эрэ баара), Саһылдьыты албыннаһан куһун төлө ыһыгыннара сатаабыттара. Ыппыт сүүһүн аннынан өрө көрөн баран турара, эккэлээн кутуруга эйэҥэлиирэ эрээри, айаҕын атан булдун биэрэр санаата суоҕа. Онуоха ийэм куһу тутан баран, Саһылдьыт кытархай муннугар «тү-тү-тү» диэн силлээбитигэр, дьэ, ыыппыта. Мин бэрт кыра сааспар сылдьан умнубаттыы өйдөөн хаалбыт түгэннэрбиттэн ити биирдэстэрэ…
Арыый улаатан истэҕим аайы, сөбүн көрөн бугул аннын харбааһынтан саҕалаан, субурҕал тардан мунньуһан, өссө кыра-кыралаан от охсуһан барбытым.
Аан маҥнай улахан отчут, сибэниэ дьиҥнээх чилиэнин быһыытынан сэттис кылааһы бүтэрэн баран, 1987 сылга аҕам ааҕы кытары Үгүлээттэн үс көстөөх төрөөбүт түөлбэм ытык эбэтин Муоһааны киэҥ нэлэмэн ходуһатыгар оттоһо барсыбытым.
Оччолорго Сэбиэскэй кэм этэ. Отчуттар омурҕаҥҥа күн сыралҕаныттан, ардахтан хаххаланан атах үөһэ дьэндэйбит сиипир сарай анныгар аһыырбыт. Кыһыл өрбөххө араас суруктаах былакааттары ыйыыллара: сибэниэ сайыҥҥы былаана, биригээдэҕэ сылдьар дьон испииһэгэ. Отчуттар испииһэктэригэр улахан дьону кытары мин аатым эмиэ суруллан турарын көрөн, сүрдээҕин астынарым, киэн туттарым. Сибэниэбит «мэхэниһиирэбэннэй аҥаардаах сибэниэ» диэн ааттанара. Оскуола оҕолоруттан соҕотох этим, ити кэннэ биир да оҕо суоҕа.
Отчуттар килиэптэрин Үһүс Күүлэккэ буһараллара. Төһө да дэриэбинэ көстөр, бэкээринэ баара. Сопхуос субан сүөһүтүн көрөллөрө. Үгүлээттэн сотору-сотору тыраахтарынан ыһык таһаллара. Бэл, Муоһааныга бөртөлүөт балдыгыраан тиийэн, ходуһаҕа түһэн, атыы атыылаан бараллара. Аны санаатахха, Сэбиэскэй кэм саҕана, дэлэгэй да олох эбит.
Ыһык тыраахтара кэлэрэ ордук оҕо киһиэхэ олус күүтүүлээҕэ. Сонун истэн сэргэхсийии, күлүү-оонньуу бөҕөтө буолара. Дьоммутугар кус, сир аһа ыытарбыт. Отчуттарга күөстэнэн сииллэригэр тайах көҥүлэ биэрэллэрэ. Сибэниэ тайах сиэбэтэх сайына диэн суох да быһыылаах. Хайа да күөлгэ илим үттүҥ да, эмис балык дэлэйэ…
Аҕабыт барахсан биһигини ити курдук бэрт кыра эрдэхпититтэн, улахан дьону кытары тэбис-тэҥҥэ илдьэ сылдьан, араас үлэҕэ бары үөрэппитэ. Кытта төрөөбүт убайдарым миигиннээҕэр өссө балыс сылдьан оттообут-мастаабыт дьон.
1978 сылга диэри биһиги Үһүс Күүлэт нэһилиэгэр олорбуппут. Дьоҕус учаастак этэ. Онтон сүөһүгэ бүрүсүлүөс ыарыы турда
