style="font-size:15px;"> – Түлкима!? У мутәһәмниң җазасини өзәм берәй, – дәп түлкини чақиритип кәпту. Түлкә қуйруғини шипаңлитип:
– Ейиқвай, мән сизниң биқиниңизға таш патмисун дәп, пәйи тәһийини тәйярлашниң ғемида болдум, – дәп қолтуғидин бир тәһийини ейиққа узитипту. – Мән сизниң ғемиңизда жүрсәм, булар мени яман дәп, сизгә әризә қилишипту…
Ейиқ юмшақ тәһийигә йөлинип олтирип, тохулардин үз өрүп:
– Йоқилиңлар ахмақлар! Иккинчи мундақ бемәна сөзләрни көтирип алдимға әризә қилип кәлмәңлар! – дәп, тохуларни қоғлаветипту.
Шу кечә йәнә икки тохуниң шори қурупту. Тохулар әнди бөригә әризә қилип берипту.
– Түлкиниң дәстидин қийналдуқ, – дейишипту. Бөрә түлкини һайдитип кәптекән:
– Бөрә җанаплири, – дәпту түлкә, қуйруғини шипаңлитип, – мән биқиниңизни йәргә патмисун дәп ястуқ әкәлдим. У бөриниң қолтуғиға юмшақ ястуқ қоюпту. – Бу пөпүклүк ахмақлар сизниң ғемиңизда жүргинимни билмәйду, – дәпту түлкә.
Бөрә пәй ястуққа йөлинип раһәтлиниптудә, тохуларға вақирап:
– Көзүмдин йоқилиңлар, пайпақлиқ пөпүчәкләр! Түлкә өз ишини билип қилиду. Буниңдин кейин хәйрихаһлиқ қилғанларниң үстидин маңа әризә қилип кәлмәңлар! – дәп вақирапту. Тохулар бу қетимму җанлирини очумида тутуп, қайтип кетипту. Шу кечидә йәнә үч тоху түлкигә йәм бопту. Әтисигә тохулар тайғанға берип әризә қипту. Түлкә тайғанғиму ястуқ берип, – «Сизниң ғемиңизни қилип жүргән едим» дәпту. Тайған ястуққа қаримапту.
– Бу шум түлкиниң шорини қурутуңлар! – дәп төрт көз ақ төш бойнақларға буйрупту. Иштлар түлкини оттуриға елип, раса талапту.
– Әнди чөлгә қоғлаңлар! – дәпту тайған: – Болмиса, тохуларниң гөшини өзи йәп, пейини «улуқларға» тәғдим қилип, йәнә хелисини алдайду бу һелигәр, – дәпту.
Шундин кейин шум түлкиниң шори қуруп, чөлдә жүридиған бопту. Бечарә тохулар тайғанниң адалити билән хатирҗәм тухумлирини туғуп, җүҗилирини асрапту.
Ғулжа Ойман-байтоқай йезиси, Өмәржан ейтип бәргән.
ЛИСА И КУРЫ
С некоторых пор лиса совсем обнаглела. Пернатым не было покоя от нее ни днем, ни ночью. Но больше всех доставалось добропорядочным курам. И вот, однажды, все их большое племя во главе с красавцем-петухом пришло с жалобой к тигру:
– О, Всесильный Тигр-батур!– закудахтали они хором. – Злодейка-лиса никого не уважает! Ни про вас не вспоминает! А нас совсем замучила, жить спокойно не дает, безжалостно нас пожирает.
– Лиса, говорите? Вот я ей, плутовке, покажу, как обижать беззащитных! – заревел Тигр и велел позвать лисицу.
Прибежала лиса к владыке и, виляя хвостом, ласково запела:
– Ах, Великий Царь царей всех больших и малых зверей! Да я же забочусь о вашем здоровье: собираю перья для перины, чтобы бокам вашим было мягко, чтобы спалось Вам сладко.
И лживая лиса передала изумленному тигру большую перину.
Тигр, кряхтя, взгромоздился на перину. Понравилось ему валяться на мягком, забыл он про свои обещания курам и
