Krysia bezimienna. Domańska Antonina

1

Anna Jagiellonka (1523–1596) – królowa polska z dynastii Jagiellonów (wyniesiona na tron w 1575 r.). W czasie, gdy zaczyna się powieść (1572 r.) była jeszcze królewną jako siostra panującego króla, Zygmunta II Augusta (1520–1572). [przypis edytorski]

2

urodzony (tu daw.) – skrót od: szlachetnie urodzony. [przypis edytorski]

3

nawiedzać zdrowie – tu zwrot grzecznościowy: dopytywać się o zdrowie, życzyć zdrowia. [przypis edytorski]

4

WM – skrót zwrotu grzecznościowego: wasza miłość, tu: waszej miłości (dziś: pani, pana). [przypis edytorski]

5

tedy (daw.) – zatem, więc. [przypis edytorski]

6

od paniej (daw. forma) – dziś popr. forma D. lp: od pani. [przypis edytorski]

7

Dan w Ujazdowie 7 Junii 1572 – list napisany w Ujazdowie 7 czerwca 1572. [przypis edytorski]

8

on (tu daw.) – ten. [przypis edytorski]

9

zawżdy ochotnie bieżę (daw.) – zawsze chętnie biegnę. [przypis edytorski]

10

kędy (dwa.) – gdzie; dokąd. [przypis edytorski]

11

W. Kr. M. – skrót: wasza królewska mość. [przypis edytorski]

12

raić (daw.) – doradzać, polecać. [przypis edytorski]

13

białogłowski (daw.) – kobiecy, damski. [przypis edytorski]

14

bakałarz (daw.) – nauczyciel. [przypis edytorski]

15

pokazować – dziś: pokazywać. [przypis edytorski]

16

ino (daw. a. gw.) – tylko. [przypis edytorski]

17

potrza a. trza (daw. a. gw.) – potrzeba, trzeba. [przypis edytorski]

18

samowtór (daw.) – w dwie osoby; sam z kimś drugim. [przypis edytorski]

19

akomodować się (tu daw.) – zastosować się, wprowadzić w życie. [przypis edytorski]

20

panny dworskie – nazwiska dworzan i służby autentyczne, wzięte z Jagiellonek Przeździeckiego. [przypis autorski]

21

dziewosłęb (daw.) – swat, pośrednik przy zawieraniu małżeństwa. [przypis edytorski]

22

Pewnikiem otrzymała zapowieść od jakiego zamorskiego króla, jako niebawem dziewosłębów przyśle – do czasu wstąpienia na tron Anna Jagiellonka nie była zamężna, wyszła dopiero w wieku 52 lat za Stefana Batorego. [przypis edytorski]

23

sromać się (daw.) – wstydzić się. [przypis edytorski]

24

A jej miłość się sroma, sama nie wie, co począć; nie dziwota: wszak ci młoda jak jagoda, jeszcze jej nie pora. – ironiczne: Anna Jagiellonka miała w tym czasie 49 lat. [przypis edytorski]

25

zaradzić się – tu: poradzić się, prosić o radę. [przypis edytorski]

26

Rozumiecie może, com jest ślepa albo głucha (daw.) – myślicie pewnie, że jestem ślepa albo głucha. [przypis edytorski]

27

dawać pozór (daw.) – uważać na coś, pilnować czegoś. [przypis edytorski]

28

pogwarka (daw.) – rozmowa. [przypis edytorski]

29

żali, zali a. azali (daw.) – czy, czyż; czyżby. [przypis edytorski]

30

fraucymer (z niem. Frauenzimmer: komnata kobiet, pokój dla dam) – damy dworu, stałe towarzystwo królowej lub księżnej. [przypis edytorski]

31

jasyr – niewola tatarska. [przypis edytorski]

32

połowica (tu daw.) – połowa. [przypis edytorski]

33

cale (daw.) – wcale; zupełnie, całkiem. [przypis edytorski]

34

wielebna przeoryszo – ironiczne: dziewczyny zarzucają starszej koleżance, że jest tak surowa, jak matka przełożona w zakonie. [przypis edytorski]

35

Matuzal a. Matuzalem (bibl.) – postać z biblijnej Księgi Rodzaju, dziadek Noego.

Скачать книгу