bietjie tyd gewen. Ek is bevrees dis hierdie keer finaal. Om die waarheid te sê, daar is reeds ’n datum vir die veiling vasgestel. Dit sal goed wees as jy die huis so gou as moontlik kan ontruim. Ek is vreeslik jammer hieroor ...” Sy woorde droog op.
Nina voel hoe trane van vernedering in haar oë brand en draai haar rug op hom. Sy is tot in haar siel geskok deur die nuus. Sy probeer om haarself te beheer, maar die trane stroom oor haar wange toe sy vinnig die bank verlaat. Leon het dan tog die finale hou ingekry, daarin geslaag om haar heeltemal te ruïneer, dink sy bitter.
Sy sien of hoor niks om haar nie, net Wim Prinsloo se eentonige stem wat oor en oor verduidelik dat sy niks het nie, nie eens meer ’n dak oor haar kop nie. Al haar drome vir ’n beter lewe vir haar en haar ma is daarmee heen.
Terug by die huis skakel sy die ketel aan en sit ’n teekoppie reg. Die een plek wat sy gedink het aan haar behoort, waar sy veilig sou wees, is nou die bank se eiendom. Hoe is dit moontlik dat sy alles oornag verloor het? En sy het nooit eens vermoed dat Leon werkloos is nie, want hy is elke oggend werk toe en het saans – of snags, soos dit hom gepas het – huis toe gekom.
Geld vir huishoudelike noodsaaklikhede het wel minder geword, maar daaraan was sy gewoond, omdat dit nooit volop in hierdie huishouding was nie. Sy buie het wel in die laaste tyd vererger, maar ook dit was niks anders as wat sy deur die jare beleef het nie. Sy vryf moedeloos oor haar hare. Miskien was die ongeluk nie werklik ’n ongeluk nie, skiet dit deur haar kop. Miskien het hy geweet dat hy met sy rug teen die muur te staan gekom het en wou hy liewer ’n einde aan alles maak.
Sy laat haar kop op haar arms rus en ’n siddering gaan deur haar lyf. Sy moenie eens daaraan dínk nie, dis te verskriklik! Selfs vir hom om iets so drasties te doen, is ondenkbaar, al was hy ’n selfsugtige en hardvogtige mens. Waar gaan sy die geld vandaan kry om te betaal vir haar ma se verblyf, en om haarself ook nog te onderhou as sy nie eens meer ’n woonplek het nie?
Die harde werklikheid van haar omstandighede tref haar vir die eerste keer voluit. Sy moet so gou as moontlik ’n werk kry. Miskien sal Betsie kan reël dat sy ’n pos in die kombuis kry, want sy is ten minste op hoogte van hoe dinge daar gedoen word. Sy weet die salaris is maar skraps, maar daarmee kan sy ten minste vir haar ma se verblyf betaal.
“Wat is fout, Nina? Hoekom is jy so bleek? En hoe het dit by die bank gegaan?” vra Betsie bekommerd.
Nina vee eers die trane af, terwyl sy probeer om haar gevoelens onder beheer te kry. Sy is al soveel kere verneder en seergemaak, maar om nou aan Betsie te moet verduidelik dat sy bankrot en hulpbehoewend is en boonop vir ’n werk moet bedel, is soos om op die straathoek te staan en aalmoese van verbygangers af te smeek.
“Bets, volgens die eksekuteur het ek alles verloor – daar is niks, net ’n klomp skuld. Selfs my huis het hy op sy naam gesit, en die einde van die maand word dit op ’n vendusie verkoop om van die skuld te delg. Dan sit ek letterlik op straat.”
“My goeiste, Nina, hoe is dit moontlik? Wat gaan jy doen?”
Nina slaan met haar vuis op die lessenaar. “Ek weet nie, maar ek het vandag ’n eed geneem, Betsie: hy sal my nie breek nie. Hy is dood, maar hy sal nie die finale hou inkry nie. Ek sal opstaan uit hierdie gemors waarin hy my gedompel het, al is dit die laaste ding wat ek doen.”
Betsie knik instemmend, haar blik bewonderend op die vasberade mooi vrou hier voor haar.
“Ek sal vinnig ’n werk moet kry, maak nie saak wat nie. Al kwalifikasie waaroor ek beskik, is my diploma in binnehuisversiering – nie dat dit my enigsins baat nie, want voordat ek my prakties kon doen en ondervinding opdoen, is ons getroud. Leon wou my nooit toelaat om te werk nie, en die enigste rede waarom ek somtyds hier mag gehelp het, was om in die broodnodige goedjies vir Mamma te voorsien. Daarvoor het hy geweier om te betaal.”
Betsie draai die pen om en om in haar hand voordat sy na Nina kyk.
“Ek wou nog nooit uitvra nie, maar hoekom is jy met die skarminkel getroud? Julle verskil so hemelsbreed.”
“Omdat ons moes trou, Bets, ek was swanger,” sê Nina sag.
“Was daar geen ander uitweg nie?”
“Nee, ek was nog nie mondig nie, en toe sy ouers uitvind, was die gort gaar. Hulle was vooraanstaande mense in die gemeenskap, en hulle sou die skande nooit oorleef het as dit moes uitkom dat daar iewers ’n onegte kleinkind is nie. Kort daarna is Pappa dood, en Mamma het by die dag agteruitgegaan. Ai, Bets, ek was so naïef om te dink as ons eers getroud is en die baba is daar, sou hy verander en kon ons ’n gelukkige huwelik hê.”
“En die baba? Wat het gebeur?”
Nina se lippe bewe en sy byt hard daarop voordat sy sê: “Ek het op ses maande ’n miskraam gehad. Ek het my pragtige seuntjie met die bos pikswart haartjies verloor. En daardie nag het die lig in my ma se oë doodgegaan en sy het in ’n zombie verander. As ek nie na haar moes omsien nie, het ek sweerlik van my kop af geraak.”
“Jou arme ding, ek het nie woorde om jou te troos nie. Hoe kan ek help?”
Nina se oë soebat. “Betsie, ek het gewonder of jy nie dalk ’n pos in die kombuis vir ’n kok het nie. Ek het mos darem al ’n paar keer daar uitgehelp.”
“Ai, kind, ek wens ek was by magte om ’n werk te kon skep, maar die beheerraad van die tehuis is ook maar besig om hulle rieme te sny. Op die oomblik is hier niks nie, miskien vorentoe, maar almal klou maar vas aan wat hulle het. Jy weet mos hoe dit deesdae gaan. Ek sal jou aanraai om ’n betrekking te vind waar jy jou kwalifikasies kan verbeter. As jy hier werk, gaan jy in ’n doodloopstraat beland en nooit verder as hierdie kombuis en sy outydse kospotte kom nie. Hier is geen vooruitsigte nie.”
Nina sug hardop. “Ek het nie die moed om dit aan te durf nie, Bets. Ek is hopeloos uit voeling met die wêreld daar buite.”
“Wel, jy sal maar net moet deurdruk, anders gaan jy omkom van ellende. Dink aan jou ma, Nina, jy is al wat sy het. As jy nie kans sien vir die uitdaging nie, wat gaan van háár word? Komaan, jy het gesê Leon gaan jou nie onderkry nie, so ruk jou reg. Ek weet van ’n uitstekende werkverskaffingsburo. Gaan sien hulle en hoor wat hulle sê.”
“Goed, laat ek net eers die verassing agter die rug kry.”
“Dis reg, begin daarmee. Ek sal help waar ek kan, jy moet net praat.” Maar Bets se oë is vol twyfel terwyl sy Nina agternakyk.
~ 2 ~
Nina maak huiwerig ’n afspraak by die werkverskaffingsburo. Die oggend van die onderhoud probeer sy om met die karige klere in haar kas so goed as moontlik te lyk. Sy het geen selfvertroue nie, maar wend ’n daadwerklike poging aan om doelgerig en entoesiasties te lyk.
Uiteindelik sit sy in die ontvangskamer van die agentskap. Sy maak asof sy verdiep is in ’n tydskrif, maar loer onderlangs na die stylvolle meublement wat so ’n rustige en ontspanne atmosfeer skep. Die ontvangsdame is ’n prentjie uit ’n boek.
Skielik besef Nina dat hierdie nie ’n instansie vir mense soos sy is nie. Wat soek sy hier? Sy moes liewer by een van die plaaslike restaurante gaan aanklop het. Sy is so uit haar plek soos ’n vis uit die water. Sy sit die tydskrif neer en staan saggies op om ongemerk weg te glip, maar dan gaan die groot kantoordeur oop en ’n elegant geklede dame maak haar verskyning.
Die ontvangsdame vlieg gedienstig op met ’n lêer in haar hand. “Mevrou Immelman is volgende, Tessa.”
