sak mielies?” vra sy onthuts.
“Hoe anders? Ek sal dit aan jou Dawie oorlaat om jou ewe romanties in sy arms te dra,” spot hy.
“Dawie sal ’n ambulans bel. Ons is te oud om soos verliefde tieners op te tree,” antwoord Elzeri, onbewus van die meerderwaardige ondertoon in haar stem.
Hy reageer nie op haar woorde nie, en sy wag totdat hulle in die helder daglig uitstap voordat sy opkyk na hom. Sy trek haar asem onwillekeurig in, want hy kyk na haar en glimlag met ’n warmte wat sy oë deel maak van die goue somerson.
“Jou oupa Gideon het jou slim geleer, Elzeri, maar jy weet nog nie alles nie. As jy ooit op ’n waarheid afkom waaroor jy wonder, kom vra vir my,” sê hy enigmaties. Dan draai hy weg van haar om ’n fooitjie in die geldkissie vir die toergids te sit.
Sy weet nie wat hy bedoel nie en sy wíl ook nie weet nie, want sy voel skielik onseker van haarself, besef Elzeri. Sy beweeg vinnig vooruit agter die besoekers aan, wat die voetpaadjie teen die heuwel af na die museum volg. Dis die helder sonlig en Arendt se onverwagte glimlag wat haar ineens so verleë in sy teenwoordigheid laat voel het, besluit sy tobbend.
Nee, sy is nie verleë nie. Sy voel dom – en dis sy glimlag wat haar dom laat voel. Want sy glimlag het haar vertel dat hy haar al die pad in sy arms sou gedra het sonder om te glo hy tree soos ’n verliefde tiener op.
Gideon gaan die sitkamer van sy stadswoning binne en sien Elzeri opgekrul op ’n gestoffeerde stoel sit, ’n boek oop in haar hande, haar oë starend na die vuurlose kaggel.
“En nou, kleinding? Jy is vanaand ongewoon stil. Het Arendt se geselskap jou vanmiddag só verveel dat jy nooit weer met my gaan praat nie?” vra hy skertsend en gaan sit op ’n stoel skuins oorkant haar.
“Ek het reeds vir Oupa gesê: Arendt het gedink ek is ’n oorlas. Maar dis nie wat my pla nie. Sonette het uiteindelik vir my ’n boodskap op my selfoon gestuur om te sê sy sal teen halfnege by haar woonstel wees en dat ek dringend moet kom kuier. Maar toe ek haar bel, het ek weer net ’n stemboodskap gekry. Hoekom wil sy nie met my praat nie, Oupa?” vra Elzeri afgehaal.
“Omdat sy heel waarskynlik hard besig is om haar klere in te pak vir julle kuiertjie op Oggendglorie,” antwoord Gideon gerusstellend. Dan vervolg hy met ’n tikkie kommer in sy stem: “Van Oggendglorie gepraat: is jy nog van plan om saam met Sonette by haar grootouers te gaan kuier?”
“O ja, Oupa. Oupa weet net nie hoe bly ek is dat Sonette my na hulle plaas uitgenooi het nie, want om saam met Oupa by nog ’n emeritusregter in Nieu-Seeland te gaan kuier …”
’n Glimlag van verleentheid verf ’n sagte blos op haar wange en sy gaan verskonend voort: “Ek bedoel dit nie beledigend nie, Oupa. Maar ek wil nie maande lank op ’n yslike skaapplaas saam met twee oudregters en een tannie kuier nie.”
“Een ou tannie en duisende skape,” terg hy. “Solank jy onthou Oggendglorie is ook ’n skaapplaas. Maar daar is ’n verskil: dis jóú skaapplaas.”
“Oupa se skaapplaas. Ek weet ek gaan Oggendglorie eendag erf, maar Oupa sal nooit doodgaan nie – nie voordat ek ook stokoud is nie,” antwoord sy. Die vrees wat op haar ouma se dood gevolg het, is weer vars in haar geheue.
“Ek dink nie jy luister altyd wanneer ek praat nie, Elzeri,” verwyt Gideon.
Hy kyk haar oomblikke lank swygend aan en verduidelik dan: “Jy weet tog reeds: jou pa is kort ná jou geboorte dood, en vanselfsprekend het jy jou ouma Beth se erfgenaam geword. Oggendglorie was haar erfplaas, en dis nou joune. Vreemd, ná die eerste Elizabeth – vir wie die skaapboer Hendrik Weidemann die pragtige ou opstal gebou het – was daar altyd net dogters. En dit was altyd ’n Elizabeth wat die plaas geërf het. Jou pa, Dandus, was die eerste seun wat Oggendglorie sou erf. En jou ma …”
Elzeri hoor die huiwering in sy stem, sien die onsekerheid in sy oë en sê vinnig: “My pa en ma het saam in ’n sneeustorting in Switserland gesterf, maar ek en Oupa praat nie oor die dood nie. Nie meer nie, want ons is moeg van hartseer wees. Oupa het beloof!”
Gideon sug hoofskuddend en sê met ongewone erns: “Ons moet praat, Elzeri, anders durf ek jou nie op Oggendglorie laat kuier nie. Ek kan nie toelaat dat jy die waarheid oor jou ma uit die monde van vreemdelinge hoor nie.”
“Die waarheid oor my ma? Maar sy is dood, Oupa! Dis wat Ouma gesê het. As mense oor my ma wil skinder, kan hulle maar. Dis nie nodig dat ek alles oor haar moet weet nie. Sy is dood … en dis al,” protesteer Elzeri.
Sy voel ineens vreemd onveilig en pleit met haar oë dat Gideon die ou waarheid sal bevestig.
“Nee, Elzeri, jou ouma het jou nooit van jou ma se dood vertel nie. Toe jy die eerste maal besef het dat ander kinders deur ’n pa en ’n ma grootgemaak word, het jy jou ouma oor jou ouers uitgevra. Sy het jou van jou pa se dood in die sneeustorting vertel en jy het aanvaar dat jou ouers saam gesterf het. In daardie stadium was dit makliker om jou te laat glo dat hulle albei dood is, want jy was te klein om ’n verwarrende volwasse wêreld te verstaan.”
Elzeri staar hom oomblikke lank onbegrypend aan. Sy voel vrees vir ’n onaanvaarbare waarheid soos ’n klam, versmorende duisternis om haar vou en vra skor: “Wat insinueer Oupa? Lewe my ma nog?”
Gideon knik stom sy kop, sy gelaat ineens grysbleek. Hy strek sy hand met ’n hulpelose gebaar na haar uit. Hy maak sy mond herhaalde male oop, asof hy wil praat, maar laat sak weer sy hand, sy hele houding sprekend van verslae onmag.
Elzeri kyk met liefdevolle kommer na hom. Sy merk die strakheid van sy sterk gelaatstrekke, die pyn in sy donker oë, en krimp innerlik ineen. Haar oupa lyk weer soos die dag toe haar ouma dood is: so verskriklik oud en alleen, so hulpeloos en verlore. Asof hy nie langer die moed het om voort te gaan met die lewe nie. Maar hy mag nie doodgaan nie! Niks in die wêreld is belangriker as dat hy gesond en gelukkig moet wees nie.
“Oupatjie …” pleit sy. Sy spring op en gaan kniel aan sy voete. Sy sit haar hande weerskante van sy gesig en sê dringend: “Moenie hartseer wees nie, Oupa. Ons hoef nie oor my ma te praat nie, want ek ken haar in elk geval nie. Asseblief, Oupa, moenie so ongelukkig lyk nie!”
“My liefkind,” sê Gideon, ’n skaduglimlag om sy lippe. “Ons het al die jare besef ons doen jou ’n onreg aan, maar jy was so ’n gelukkige, gebalanseerde kind dat ons verkies het om die waarheid te verswyg. Met jou mondigwording het ek en Beth afgespreek om jou van jou ma te vertel sodra jy jou universiteitstudie voltooi het. Jy het verlede week jou finale eksamen afgelê en nou –”
“Nou weet ek my ma is nie dood nie. Kon sy my nie versorg nie, Oupa? Sy is nie dalk … kranksinnig of … of ’n misdadiger nie?” vra Elzeri ontsteld.
Gideon vee met sy regterhand oor sy mond, maar sy oë verraai sy glimlag. “My liewe kind, jou ryke verbeelding haal die angel uit die donkerste oomblikke van my lewe. Nee, Elzeri, jou ma is ’n normale vrou.”
“Maar sy het my weggesmyt?” sê Elzeri reguit. Sy ervaar ’n oomblik van bitterheid, maar haal dan haar skouers op. “Dis háár verlies, Oupa. Ek is bly ouma Beth het my grootgemaak.”
“Nee, Elzeri, jou ma het jou nie weggegooi nie. Sy sal die situasie beter as ek kan verduidelik – sy wil jou graag ontmoet. Sal jy haar ontmoet, kleinding?”
Elzeri kom orent, ’n kwelfrons tussen haar wenkbroue.
“Ek weet nie, Oupa. Ek dink ek sal solank
