moeder was ook opgewonde toe sy die eerste keer skool toe is,” sê ouma Rebekah sag. “Nie een traan gestort nie.”
Olivia laat toe dat haar ouma elke foto bekyk en soms met haar vinger daaroor streel, asof sy haar verlore dogter liefkoos. Dit vul Olivia met deernis.
“Daar is ek en Mamma, net voor my matriekafskeid. My vriend se pa sou ons aanry en hulle was laat. Mamma se vriendin het dié foto geneem. Daar is ek saam met die seun. Kyk ons hare! Ek lag my dood vir daardie modes van destyds, maar ons het gedink ons lyk great. Mamma het my rok gemaak en dit het baie professioneel gelyk – asof ’n ontwerper dit gemaak het.”
“Het sy? Om te dink, nè? Hier wou sy nooit naaldwerk doen nie en van brei wou sy niks weet nie. Jy lyk net so mooi soos sy gelyk het by haar skoolafskeid. Jy lyk só baie na haar, dit laat my arme ou hart …” Sy kug. “Sy het mooi gebly …”
“Mamma wás mooi. Mense het altyd so gesê. Kyk, daar is ek by my eerste gradeplegtigheid, in my wit rok en toga. Mamma het daardie dag so ’n mooi blou rok aangehad. Sy het gesê sy is trots op my, want ek het hard gewerk en met beurse gestudeer, maar ek was trots op háár ook en dankbaar dat sy my altyd aangemoedig en onderskraag het.”
Ouma Rebekah kug weer. Sy kyk lank na dié foto voordat sy Olivia toelaat om om te blaai.
“Wie is dié jong man?” wil sy weet toe sy kyk na ’n foto van Olivia met ’n jong man aan haar sy, albei glimlaggend.
“Ag, een van my vroeë boyfriends. Onbelangrik. Ek dink nie eens ek kan sy naam onthou nie.”
“Dit klink asof daar baie van hulle was,” merk ouma Rebekah droog op en kyk sydelings na haar.
Olivia lag. “ ’n Streep onbenullige karakters. Nie een troumateriaal nie.”
Nadat hulle die hele album deurgekyk het, gee Olivia dit vir haar ouma. “Gaan kyk gerus op Ouma se tyd daarna.” Ongetwyfeld sal haar ouma graag die foto’s van haar dogter en kleinkind se lewens bestudeer en waarskynlik in stilte huil oor die verlies van so baie jare se liefde en samesyn.
Haar ouma knik. “Dankie.” Haar stemmetjie is skor.
Olivia droom weer die herhalende nagmerrie van die aanvaller met die klapmus oor sy kop. Brutaal en vloekend kry hy dit reg om haar klere af te skeur en homself by haar in te stamp. Haar pyn en vernedering is ondraaglik. Met ’n gesmoorde gil en papnat gesweet, word sy wakker. Sy kreun en vee slierte hare van haar sweterige voorkop af. Die besef dat sy veilig in haar ouma se huis is, laat haar met ’n sug terugsak op die kussing.
Nagmerries teister haar, ten spyte van die kalmeerpille en slaappille wat die dokter voorgeskryf het. Tydens haar jare as misdaadverslaggewer het sy dikwels van die vreeslikste goed te wete gekom – kinders wat verdwyn, mishandel en vermoor word, mans wat hulle vroue bedreig en slaan. Bendemoorde en plaasmoorde. Bloed en derms, wonde en geweld. Gaan sy dit dan nooit afskud nie? Nooit genadiglik vergeet nie?
Sy skrik toe sy brandende oë naby haar gewaar, maar besef dis net ’n kat. Die witte het by haar geslaap en natuurlik geskrik toe sy gil en skop.
“Kiets, Gideon, kom maar weer terug,” sê sy. Dis lekker en gerusstellend om die sagte, warm pelslyfie by haar te hê en die gespin te hoor.
Sy voel hoe die kat weer opspring en sy streel hom. Hy spin en kom lê teen haar. Dit voel vir haar asof die wit kat haar spesiaal verwelkom het. Hy het haar summier aangeneem. Sy is sommer lief vir hom.
Sy lê lank wakker en probeer die drogbeelde wegwens. Die gesiglose man met die klapmus het soms een oog, want die ander een is uitgesteek en bloederig. Dit is grusaam. Voordat sy weg is, het die polisie hom nog nie gevang nie. Sy twyfel of hulle ooit sal.
Olivia bad weer in die oggend en was haar hare asof sy die aakligheid, die smerigheid en smet van die aanval en die droom van haar wil afwas. Sy kan nooit skoon genoeg wees nie. Sy voel gedurig vuil. Voordat sy gekom het, het sy tot drie, vier keer per dag gestort. Hier is geen stort nie; die badkamer is outyds. Sy moet bad. In die spieël op die badkamerkas lyk sy vir haarself bleek en weerloos, haar lyf skraal en kwesbaar.
Met ’n gevoel van onwerklikheid kom sy in die brekfiskamer aan. Sy kan nie glo dat sy regtig hier is nie. Dis ontroerend dat sy veilig by haar ouma kan wees. Die jare val weg en sy is soos ’n geborge kind, nie ’n vrou van in die dertig wat baie van die lewe gesien het nie.
Haar ouma is netjies aangetrek en sit reeds aan tafel. Deernisvol kyk sy na Olivia.
“Ek dink jy het ’n nagmerrie gehad. Ek het my verbeel ek hoor jou roep, toe lê en luister ek, maar dit was weer stil.”
“Ja, ek droom die vreeslikste goed, maar dit sal ook verbygaan. Jammer dat ek Ouma gesteur het.”
“Nee, moenie jou oor steur bekommer nie. Jy weet Abel en Sarie is agter in die kothuis en hulle is naby, maar hulle is oumense. Ek sal vandag vra dat hulle met Abie praat. Hy kan by hulle kom intrek; die kothuis is groot genoeg, en in die nag moet hy met een oor en een oog oop slaap.”
Olivia knik. Dalk besweer dit haar nagmerries wanneer sy weet daar is tog ’n wag, hoe absurd dit ook al mag wees.
“Dis Saterdagoggend, maar ek gaan nie uit nie,” sê haar ouma nadat hulle klaar geëet het. “Jy kan gaan kyk wat in die dorp aangaan, as jy wil. Die fees is mos aan die gang. Julle jong mense hou mos van sulke goed.”
“O ja. Miskien moet ek. Toe ek die dorp binnekom, het ek gesien hulle berei voor vir die KKNK, ’n fees wat ek nog nooit kon bywoon nie.” Sy sê nie waarom sy nie kans gesien het om Oudtshoorn toe te kom nie.
“Gaan en geniet dit, maar pasop vir die lastige straatkinders. Wees net terug vir aandete. Ek drink altyd ’n sjerrie voor ete op Saterdagaand, om die einde van die sjabbat te vier. Dis al ritueel wat ek deesdae handhaaf.”
“Ek glo nie ek gaan heeldag wegbly nie, Ouma.” Sy soen haar verrimpelde wang en haar ouma kyk glimlaggend op.
“Ek is so bly jy het gekom voordat ek na my graf gaan.”
Die woorde maak Olivia bekommerd en hartseer, maar sy gaan trek stapskoene aan en loop by die heuwel af, oor die rivier, tot by Baron van Rheedestraat. Dit lyk asof die fees aan die gang kom. Sy stap verby ’n ou klipkerkie en stalletjies wat die vorige dag opgerig is. Daar is die heerlike geure van allerhande soorte versnaperinge en kos wat verkoop word. Sy koop vir haar ’n reuse-koeksister en eet dit staan-staan in die skadu van ’n boom. Daarna lek sy die stroop van haar vingers af soos ’n kind.
Die gesing van straatmusikante en die gedreun van mikrofoonstemme vul die strate. Sy geniet die geroesemoes van die feestelikheid en die vrolike mense, maar sy sien ook straatkinders en bedelaars en dit tref haar dat hier baie behoeftige mense tussen die feesgangers rondbeweeg.
Daar sit vier maer dogtertjies, vuilerig en met styf gevlegde haartjies, op die sypaadjie se rand. Hulle sing Nkosi Sikelel’ iAfrika lustig maar vals. Olivia hou hulle met deernis dop. Dis die soort kindertjies wat deur pa’s, broers en ander mans mishandel word, dink sy. Kleintjies wat weggelok en verkrag word en heel moontlik doodgemaak word. Sy vee oor haar gesig. Wanneer gaan sy ophou om in terme van wreedheid en misdaad te dink? Dinge spook te veel by haar. So erg dat sy bang geword het vir mans en wat hulle aan ’n mens kan doen.
Sy gaan koop vir elkeen van die kleintjies ’n koeksister. Gee sy geld, neem iemand dit dalk by hulle af en gaan koop drank of tik daarmee. Hulle verbaasde en vreugdevolle
