moulose T-hemp aan, hy noem dit sy “wife beater”. ’n Oranje Cheetah-keps sit skeef op sy kop. Hy hou ’n bierblik ver van sy lyf af, asof hy wil keer dat die bier op hom mors, ’n sigaret hang aan sy onderlip wat verbaas oopgeval het.
“Koos, ek is haastig, ek het nie nou tyd vir kakpraat nie,” sê Joe en draai om om sy toksak in te pak.
“Nou waar neuk jy nou weer heen? Wat van die dartskompetisie vanaand by die klub, ou swaer?”
“Ek’s nie hier nie,” sê Joe met sy rug na sy buurman. “Badplaas toe, ek en Girlie.”
“My-y bliksem! Badplaas? Waar kry ’n gewone carpenter soos jy die geld vir sulke dinge, swarie? Ek hoor dis nou bleddie duur daar, en pikswart. Werk jy overtime?”
Joe bly in die kattebak vroetel, probeer oogkontak met sy buurman so lank moontlik vermy. “Aag hel, Koos. Jy weet ek is net op gewone maintenance, skyt nes jy om die dinge aan die gang te hou!” Hy klap die Mazda se kattebak toe, en stap om na die voordeur.
“Jy moet vir jou ’n rooikaart kry, ou pel!” steun Koos goedig. “Ondergrond, dis waar die pitte is: by stoping of development, nie geysers en kakpotte regmaak nie.”
“Nie met ’n glasoog en ’n opgefokte nek nie, ou Koos,” brom Joe en sak in die motorsitplek in. “Dink jy ek het nie probeer nie? Cheers, ek’s weg.” Hy klap die deur toe, sien in die spieëltjie hoe Koos weer die heining se ondersteuning opsoek, sy hand met die bierblik steeds ver sywaarts, asof hy ’n slang vashou.
“Nou waar’s Girlie dan?” vra Koos toe Joe die ruit afgedraai het.
“Klaar weg, saam met Sophie. Cheers, ek moet nog daar ander-kant gaan tent opslaan,” sê hy en laat die Mazda brul.
“Oukei!” skreeu Koos. “Onthou om daai glasoog van jou saam te vat. Jy kan nie die kinders op Badplaas loop skrikmaak nie!”
“Ag, fok jou,” brom Joe, sien in sy truspieël hoe Koos die bierblik hoog hou in ’n afskeidsgebaar. Hy swaai die Mazda links in Blesbokstraat in, bly om van sy simpel buurman ontslae te wees. Koos van Staden kom elke middag vieruur van die myn af en dan lê hy op die skewe voorhekkie, rook sy Texan, drink sy bier en kyk wat die ander mense in die straat aanvang. Die hek se ogiesdraad het al ’n gat waar hy sy mynerstewel se staalpunt indruk.
“Net nie aandag trek nie,” mompel Joe toe hy versigtig tussen die sokkerspelers deurry. Een van hulle het die plastiekbal opgetel en almal staar hom oopmond aan, gretig om hul spel te hervat.
Uit Blesbok draai hy regs tot by die stopstraat in Buffaloweg, ry by die motorhawe verby en versnel dan dorpuit. Hy bestuur werktuiglik, robotagtig. Verby Bothaville tot by Kroonstad waar hy afdraai op die N1 Johannesburg toe. Die landskap is besig om te verdonker.
Wat de hel het hom besiel!
As hy net by Frikkie kan uitkom, sal hy orraait wees. Daardie laaitie van hom is nie stupid nie. Hy het die een of ander besigheid aan die Rand, maak glo pitte soos bossies. Frikkie het nie moeilikheid nie, hy sal iets organise. Hy sal kan help dat hy ’n kraak kan maak, oor die grens of iets. Sophie is egter ’n regte fokken lady. Mos met haar gat in die botter geval, met ’n mynkaptein van Welkom getrou. Bo haar omgewing uitgestyg, deur harde werk en studies, vertel sy altyd. Se fokken gat! Sy moes in standerd 8 vir haar ouma in Suidwes gaan kuier, soos Ma altyd gesê het as ’n girl op die paal geraak het. Die vent móés met haar trou of hy en Frikkie het hom stukkend gebliksem! Nou sit sy in ’n windgat mynkapteinshuis met twee toilets, en Katharina Sophia Magdalena het nou skielik Sofí geword, mét ’n fokken strepie! Wat de hel maak jy anyway met twee toilets? Het hulle dan maagprobleme van al die cocktails en sundowners en al die stront op stokkies wat hulle op die dek sit en vreet as die son sak?
Maar sy’s oukei, sy sal hom nie drop nie.
Hy stuur die Mazda links van die geel streep om ’n metaalgrys BMW wat met flitsende ligte op hom afpyl te laat verbykom. Fokken windgat!
Langs die pad het die grys mynhope en geel slikdamme begin plek maak vir mielielande en plakkerskampe wat soos roeskolle op blinkgetrapte grond opskiet. Is dit nie maar soos dinge met hom ook begin het nie, in ’n klein, kak huisie met ’n geroeste sinkdak en omvalmure? Pa wat die spul met drade en kabels probeer regop hou en Ma met ’n siegret en ’n glas OBS in die deur.
Blou borde wys die afrit na Sasolburg; die “o” net ’n verflenterde gat. Wie de fok skiet op padtekens en wanneer? Die AWB? Of is dit mense soos Pa wat laatnag gesuip uit die huis uit storm met ’n skietding in die hand? Ma wat agter hom aan gil hoe fokken sleg hy is. Deure wat klap, ’n kar wat spin, Ma wat bottels en borde stukkend gooi. Dwa! Dwa! Dwa!
» 4 «
Dit is goed donker toe hy agter die toring in ou Brixton stilhou voor ’n draadtuinhekkie met die syfer ses op ’n klein ovaalplaatjie. Dis tog die regte straat die? En laas dat hy van Frikkie gehoor het, was dit die plek. Rooibaksteenpilare weerskante van die hekkie, rooibaksteenstoep, sementpaadjie, 7de Laan se kenwysie wat saam met die lig deur gaasgordyne oor ’n verwaarloosde grasperk val. Jy sou sweer jy is in Allanridge se Blesbokstraat!
Hier is ook nie juis meer straatligte nie, en in die lig van dié wat wel werk, kan Joe sien dat dié teerstraat ook maar net een moerse slaggat is. In een van die ligkolle sit ’n swart kat met sy neus in die lug en wag vir die goggas wat om die lig draai om ’n fout te maak. Oorkant staan ’n man in sy oop garage en sweis, vonke spartel en sterf om sy voete op die sementvloer.
Joe beskou die ouerige huisie by nommer ses – die klein stoepie, die pilare wat verskillende kleure geverf is en die kleinerige vensters met die diefwering. Op die sementtrappe wat na die afgeskilferde voordeur met die glas-in-lood-venstertjie lei, roer ’n swart skadu. ’n Hond? Hy draai die Mazda se venster op.
Dan gaan die voordeur oop, die swart ding op die trap beweeg – ja, dis tog ’n hond – en die figuur van ’n vrou met ’n kind op die arm is ’n oomblik duidelik afgeëts teen die helder ganglig. Sy maak die deur toe, sluit dit en stap neurieënd na ’n wit Beatle met ’n rooi deur wat voor die garage staan. Dit is ’n swart vrou, sien hy. Dit kan om die dood toe tog nie Frikkie se plek wees nie. Die buurt is in elk geval te armgat vir ’n man soos daardie laaitie van hom.
Maar waarheen nou? Sy gat is lam, dit was ’n lang dag met baie dinge. Sal die ou met die welder weet?
Hy wil net die Mazda se deur oopmaak toe hy in die truspieël ’n paar figure in die straatlig sien. ’n Paar jong laaities wat in die lig staan en hana-hana, hande in die broeksakke, sigaret in die bek. Die wind waai die rook in sy rigting, hy ken daardie soet reuk. Party het musse en ander agterstevoor kepse. Een gooi ’n springmes van die een hand na die ander, beduie dan in sy rigting.
Fokkit! Joe sluit die deure vinnig. Hy ken moeilikheid as hy dit sien. Hy en sy pelle het netso in Odendaalsrus se strate rondgehang. Die OD-brekers! Altyd iemand gesoek om te moer, om te wys hoe taai hulle is, veral as hulle gerook was. Hy sal moet maak dat hy hier wegkom, maar waarheen? Joburg het baie verander sedert hy met Pa se ou Norton-motorfiets hier agter die girls aan rondgejaag het, hy sal in sy moer in verdwaal.
Joe sit die Mazda in rat, maak ’n U-draai en ry verby die brekers, die boys van die suburbs, soos een of ander ou met ’n kitaar gesing het. Girlie het daai tune kwaai gelaaik.
Hy kry ’n middelvinger van die een met die mes en ’n vuil spoegkol teen die agterruit.
Hel, nou sal hy weer met Sophie moet praat. Fokkit! Wie anders sal hy kan vra
