ek skryf vir pappa ’n gedig
’n kaalvoetgedig
sonder fênsie kommas en punte
Dêm, sy onthou nie die res nie. Iets van: jy het my gebeitel.
Maar dis eintlik haar ma wat haar beitel. Haar pa is ’n liewe, goeie, sagte mens wat net die beste vir sy gesin wil hê.
Miskien moet ek my eie gedig skryf, dink sy. Antjie Krog moes ook êrens begin het.
Pappa
Sy hou van die begin.
In my verklertsing waarin ek sit,
dink ek aan kant en blomme en maanskyn wit.
Die strapasie waarin ek tans verkeer,
verhinder egter dat ek weer,
soos elke jaar, soos vergange tye,
aan Pappa ’n geskenk kan wye.
Dit klink nie lekker nie. Sy is vreeslik vaak. En vrek honger. Sy moet iets anders probeer skryf.
Halfeen skuif sy die kaartjie saggies halfpad onderdeur haar ouers se slaapkamerdeur. Toe gaan smeer sy brood en gaan slaap.
Marius Cloete word Sondagoggend vroeg wakker. Hy hoor ’n geskarrel in die kombuis, weet by voorbaat: Sy koue roereier en verbrande roosterbrood en te flou koppie koffie sal nou-nou hier wees, blommetjie en al. Langs hom lê Hanneli nog rustig en slaap.
Vandag moet hulle met Petronel vrede maak. Hulle moet die saak uitpraat – so kan dit nie aangaan nie.
Dan sien hy die kaartjie onder die deur uitloer. Hy staan versigtig op om Hanneli nie wakker te maak nie.
Die kaartjie het veelkleurige strikke voorop. Ook ’n moderne, minder suksesvolle weergawe van ’n blom.
Hy maak dit versigtig oop.
Liefste Pappa
Ek is so lief vir Pappa. Ek hoop Pappa het ’n baie geseënde Vadersdag en dat daar nog baie Vadersdae vir Pappa beskore is.
Sê asseblief vir Mamma ek is ook lief vir haar.
Met liefde van Petronel.
Grootjie Henna se doodskleed
Sondagoggend breek aan: 15 Mei, Moedersdag op die kalender. Maar daaraan steur Diena haar nie. Vandag is die dag wat haar oudste kleindogter, die een wat haar trouring eendag moet erf, gedoop word. En sý gaan haar in die kerk indra.
Adrienne het haar Vrydagoggend al op die lughawe kom haal – hele aardigheid, die vliegmasjien. Op pad huis toe het sy versigtig gepols: “Wat noem julle haar toe . . . die ou babatjie?”
“Ek hou van Jeanelize of Suné-Marié; William verkies Bridget, of dalk Marlyn. Ons moet nog besluit.”
“Ek het die dooprokkie saamgebring,” sê sy so terloops moontlik.
Adrienne reageer eers nie. Maar dan sê sy beslis: “Ma, ek sê nou reguit en vir die laaste keer: Die baba word nié Sondag in daardie vergeelde dooprok gedoop nie.”
Diena kyk na haar dogter se goedversorgde naels, sien die ferm trek om haar mond, weet: dis haar eie skuld. Sy het haar kind bederf, maar sy was darem so ’n pragtige klein dingetjie na die seuns. Sy hoor ook baie duidelik: die baba. Die kinders het sowaar nou nog nie ooreengekom wat hulle haar gaan noem nie! Maar daardie debat gaan sy sowaar nie weer oopmaak nie – dit het maande terug tot ’n groot rusie gelei.
Dis haar eerste kleindogter. Haar oudste seun het net twee seuns, ook al groot; haar tweede seun en sy vrou het besluit om nie kinders te hê nie. Sy sou darem so graag wou hê . . .
Daardie aand in die vreemde bed in haar dogter se grand huis besluit sy tog om ’n finale poging aan te wend – beslis nie oor die naam nie, wel oor die dooprok. En die volgende dag, toe “die baba” (arme klein dingetjie wat nie eens ’n naam het nie) rustig in haar duur waentjie lê en slaap, maak sy ’n skinkbord tee en dra dit na die sonstoep van haar dogter se huis.
“Adrienne, Ma gaan vanoggend vir jou ’n verhaal vertel. Ek weet jy hou nie daarvan om sulke stories te hoor nie, maar vanoggend moet jy maar net stil sit en luister.”
Sy sien hoe Adrienne haar redelik verstom aankyk, maar sy is nie verniet Hendriena Kathariena die Sesde nie, en sy begin vertel:
“My grootjie Henna se ma is in ’n ossewa rondom Bloedrivier se tyd gebore. Sy was twee jaar oud toe háár ma ’n optog na sir Iemand gelei het om te sê die vrouens trek liewerster kaalvoet oor die Groot Berg as om weer onder Ingelse goewermint te staan, sy het saam met haar ouers weggetrek uit Ohrigstad toe die koors drie van haar broertjies gevat het.”
“Ma-a, waar gaan ons heen?” vra Adrienne.
“Moenie in my sop val nie, Adrienne. Ewenwel, is g’n wonder sy het staal in haar are gehad nie. Grootjie Henna was meer gelukkig, sy is gebore toe die Ou Republiek al ’n werklikheid was, is getroud nog voor die Eerste Oorlog toe die Ingelse so goed op hulle herrie gekry het, het met harde werk en ’n harder wil haar agt kinders deur die konsentrasiekamp by Standerton geversôre.”
“Mamma, asseblief, ek het vir William liefgekry. Ons huistaal gaan vir die res van ons lewe Engels wees. Hoe gouer Ma dit aanvaar, hoe beter vir ons almal. En ek weet waar kom my naam vandaan, en ek weet . . .”
“Maar jy weet nie van die doodskleed nie,” val Diena haar dogter in die rede en vertel voort. “Toe Grootjie se dogter Hendriena so direk ná die vrede wou staan trou, en dit nogal met ’n regte slapkardoes uit ’n hensopper-familie, het Grootjie met haar eie hande vir haar ’n trourok met die mooiste opnaaiseltjies en ’n veil kompleet gemaak.”
Nou skink sy eers tee. Dit lyk darem of Adrienne begin luister.
“Do I smell tea?” Haar skoonseun kom van die tuin se kant af in en maak sy lang lyf sit-lê op die bank. Sy moet onthou om nie te sleg van die Ingelse te praat nie, so in haar skoonseun se huis en als.
“Deeglike vrou wat grootjie Henna was, het sy ook betyds beginne met die maak van haar doodskleed – mens weet nooit hoe lank die sig nog goed is vir gare deur die oog van ’n naald steek nie. Sy het latere jare hoeka altyd gedink die prediker kon maar die kameel gelaat los het (simpele dier in elk geval, met sy waterknop op sy rug) en gesê het die ryk man sallie ingaan, net so min soos ’n gare in die hand van ’n oumens deur die oog van ’n naald gaan.”
“What are we talking about?” vra haar skoonseun.
“Ma wou sê van ’n doodskleed?” por Adrienne.
“O ja. Ewenwel, toe die trouery nou agter die rug is, het Grootjie die stuk oorskietlap beskou en ’n netjiese doodskleed gesny. Soggens as die hoenders reeds op die werf uit was en skrop-skrop om die stoep gewoel het, en die brood panhoog gewag het vir die bakoond om die regte warmte te kry, het sy haar hande gewas, die wit handdoekie oopgevou en voortgegaan met die opnaaiseltjies. Geld vir kant was daar ôk nie, toe het grootjie Henna haar eie fynste kantjies
