is hy glad nie indrukwekkend nie. Dit is ’n tipies plaaslike watergat: Daar is ’n hoofgebou met ’n kroeg, die spilpunt, en kamers wat in ’n enkelry weg daarvan string. Die kamerhuur is goedkoop en om ’n goeie rede. Die meeste daarvan word nooit vir ’n hele nag gebruik nie; eintlik nooit vir langer as ’n uur nie …
Schutte stap deur die klein voorportaal, verby die onbemande ontvangstoonbank en draai links in by die deur waarop ’n ou dameskroegteken steeds pryk. Die kroeg is byna leeg. Die meeste reisende verkoopsmanne is ná hul hamburgermiddagetes weer op pad en die blouboordjiedrinkers van die nywerheidsgebied sal eers instroom nadat die sirenes hulle vyfuur vrygelaat het.
Al is die vloer duisende kere uitgevee en die kroegtoonbank en houttafels selfs nog meer kere afgevee, klou ’n kroegreuk aan alles. Benoud, ’n bekende mengsel van suur drank en sigaretas. ’n Boemelaar se asem.
Schutte gaan staan by die toonbank en bestel ’n whisky met sodawater. Terwyl hy wag, kyk hy rond, merk die twee manne aan die punt van die toonbank wat in die dowwe spieël agter die rakke vir hulself tussen die drankbottels staar, asook die paartjie diep in gesprek in een van die hokkies teen die muur. Hulle leun vorentoe, hul lywe deur die drank na mekaar toe gedwing, glimlaggend, geanimeerd. Hulle is nie met mekaar getroud nie, dink hy.
Hy vat sy glas en skuif agter die tafel in die laaste hokkie in, van waar hy die deur en die res van die kroeg kan dophou. Hy maak sy baadjieknoop los, haal die kort pistool uit die holster aan sy regterheup en druk dit tussen die bank se bruin vinieloortreksel en sy been in. Hy is mal oor dié soort plek. Hy kan instap en ondanks sy pak klere en sydas geen aandag trek nie. Dit is die soort lukrake bymekaarkomplek waar mense hulle by hul eie dinge bepaal, waar hulle hul daaglikse stryd om oorlewing oor ’n paar glase kom versag en glad nie in jou probleme belang stel of, belangriker nog, jou sal onthou nie.
Schutte sit naamloos en agtergrondloos in die hoek en vat ’n slukkie van die whisky.
Dit is meer as net ’n veilige afspraakplek dié. Dit laat hom goed voel, want hy kan deesdae ’n enkele tjek uitskryf en die plekkie op slag koop, om daarmee te maak wat hy wil.
Dit laat hom ook dink aan die Vaaldriehoek, aan die nywerheidsomgewing waaruit hy gekom het. Dit was plekke soos hierdie wat hom sy mensekennis besorg het. Waar hy deur fyn waarneming geleer en gesien het hoe mense se kop werk – hoe basies hul behoeftes eintlik is en hoe hy hulle met daardie kennis kan manipuleer. Hoe hy hul lewe kan rangeer. Sy dae in die weermag het dié vaardigheid verder geslyp.
Soms laat kroeë soos hierdie hom daardie dae onthou. Die reuk van sigaretrook, bier en mans se sweet. ’n Ontlaaiplek. ’n Testosteroonstasie. Hy glimlag. Net die moontlikheid van wat alles in ’n plek soos hierdie kan gebeur, maak hom opgewonde.
Schutte sien Kalvyn Botha die oomblik dat hy in die deur verskyn; merk hoe hy huiwer en vinnig rondkyk totdat hy sy hand in herkenning lig en nader stap.
“Middag, Meneer.”
Schutte leun oor die tafel en steek sy hand uit. “Middag, Botha, kry vir jou iets om te drink.”
“Nee dankie, Meneer, ek’s oukei.”
“Kry iets, man, ontspan. En as jy nie iets drink nie, gaan dit verdag lyk.”
Botha knik half teësinnig en draai om na die kroegtoonbank toe. Schutte hou sy rug dop waar hy bestel. Botha, met sy jean en Caterpillar-stewels, swart T-hemp en ’n bruin seilbaadjie met ’n donker koordfluweelkraag. Sy grys borselkop en donkergebrande nek. Hy lyk soos ’n landmeter, ’n padbouer, of so iets. Na iemand wat sy tyd buite deurbring. Na ’n onindrukwekkende ou met ’n werk waarin niemand belang sal stel nie. Maar Schutte weet enigiemand wat hom laat mislei deur die skraal lyf en seningrige arms sal ’n helse fout maak.
Botha kom terug en gaan sit op die bank oorkant Schutte, in die hoekie, met sy rug teen die muur gedraai sodat hy ook soveel moontlik van die vertrek uit die hoek van sy oog kan sien. Hy sit ’n lang bierglas vol Coke en ys op die tafel voor hom neer.
“Hoe gaan dit?”
Botha slaan sy oë op van die glas tussen sy vingerpunte. “Goed, dankie,” sê hy.
“Als nog reg op die plot?”
“Ja, dankie.”
Schutte weet dis waar die praatjies gaan ophou, al vermoed hy Botha is nie regtig so stil as wat hy voorgee nie. Die dae van kameraadskap om ’n braaivleisvuur is lankal verby. In elk geval, hulle was nooit tjommies nie. Hy was die majoor, Botha die soldaat. Nou is hy “Meneer”, maar Botha is steeds soldaat. Steeds sy onderdaan.
“Jy gereed vir die volgende opdrag?”
“Ja, Meneer.”
Schutte probeer eers die opregtheid van die antwoord in die blou oë meet, maar hulle bly onpeilbaar. Dan druk hy sy regterhand onder sy baadjie in en haal ’n wit koevert uit die binnesak. Die koevert bult teen die gomlagie wat hom moet toehou. “Hierso,” sê Schutte. “Dis eintlik maar net die gewone.”
Botha reik oor die tafel en vat die koevert woordeloos. Hy maak dit nie oop nie, sit dit net neer tussen sy twee voorarms wat op die tafel rus.
“Daar is drie van hulle. Kapers. Hulle gaan waarskynlik as gevolg van swak ondersoekwerk borgtog kry. Die staat het opgefok en nie ’n behoorlike ondersoek gedoen voordat hulle gaan verskyn nie. Al weer. Die kans is goed dat hulle gaan verdwyn.”
Vir die eerste keer sedert hy by die kroeg ingestap het, lyk dit vir Schutte of daar lewe agter die man se oë te bespeur is. “Van waar is hulle?” vra hy.
“Ons dink Diepsloot. Hulle gaan môre weer verskyn en om borg aansoek doen. Wat hulle nog gaan kry ook.”
“Waar?”
“In Pretoria. Dis alles daarbinne. Hofnommer, tyd, foto’s, alles.” Schutte beduie na die koevert met ’n reguit gestrekte wysvinger van die hand wat sy whiskyglas vashou. Hy sluk en sit die glas neer. “Jy weet wat om te doen. Jou fooi is ook daar.”
Botha kyk af na die koevert. “Dankie,” mompel hy.
Stilte daal oor die tafel. Botha sluk aan sy koeldrank, vee dan met die ander hand die waterkringetjie op die tafeloppervlak weg voordat hy die glas op presies dieselfde plek neersit. Hy kyk nie weer na Schutte nie.
Laasgenoemde wil glimlag. Hy is my masjien, dink hy. Hy sluk sy glas leeg en sit dit met rinkelende ys op die tafel neer. “Ek moet loop.” Hy haal die pistool onder sy been uit, druk dit in die heupholster terug en kyk oudergewoonte in die kroeg rond of iemand sy vinnige handbeweging raakgesien het voordat hy opstaan. Dan steek hy sy hand na Botha uit. “Sterkte, en onthou: Doen die regte ding.”
Die laaste frase laat Botha vinnig opkyk. “Tot siens, Meneer.”
Schutte los Botha by die tafel waar hy peinsend maar nikssiende in sy koeldrankglas staar, maak sy baadjieknoop vas en stap by die deur uit. Wanneer sy 4x4 se breë bande buite die kroegvenster oor die plaveisel ruis, staan Botha op en stap na die toonbank toe. Hy druk die koevert in sy binnesak en sit die halfgedrinkte glas op die toonbank neer. “’n Dubbelrum, asseblief,” bestel hy wanneer die kroegman nader staan. “Captain Morgan. Gooi dit sommer by hierdie Coke.”
Hoofstuk 2
Lydia herrangskik die binnegoed van die moorddossier voor haar op die lessenaar.
