’n bietjie . . . gesqueeze,” eindig sy met ’n koketterige glimlag.
Wat hom kamma streng laat vra: “Is dít wat julle dit noem?”
“Wat, oom? ’n Paar drukkies is al wat dit was, niks meer nie. Oom kan maar vir Chris vra.”
“Nee, ek wil maar net sê, julle is al twee nog kinders, glad te jonk . . .” kry oom Stoffel sy prekie in. Wat dalk vir hom voorgesê is.
Sy laat sak haar wimpers. “Ja, oom.”
Op dié manier moet sy die spit alleen afbyt.
Sy hoor Chris met die melkers by die stalle in hul eie taal praat. Vlotter as Engels, het hy aan haar erken. Alleenkind op die werf met slegs die swart kinders as speelmaats. Maak ’n vlot van palmiet, swem in die dam. Haal eiers uit die nessies wat in die wilgerbome swaai. Blaas die dooier uit, laat dit droog word en ryg die doppies in. Hang dit onder die veranda totdat daar ’n wind opkom en dit wegwaai.
Soortgelyk aan die seekastaiings wat op die strand uitspoel, het sy gedink, die dorinkies reeds afgeskuur en die doppe liggroen verbleik. In stringetjies van klein tot groot wieg hulle in die suidewind aan die tak van die skewe ou manatok.
Teen teetyd kom daar kuiergaste. Gelukkig voel tant Nelie beter en kan sy die Strausse van die buurplaas ontvang en geselskap hou. Helena het hulle nog nie ontmoet nie, hoewel sy die wit opstal in die verte tussen ’n paar bome opgemerk het. Die man is in sy middeljare, was ’n wewenaar, weer getroud met ’n jonger vrou, dit weet sy.
Erna Strauss het ligte hare en helderblou oë en lyk stralend gelukkig. Hulle het ’n baba van ses maande. Wat seker nog drink, te oordeel na die vrou se vol borste onder ’n duur bloese van roomwit sy.
Borste wat die man snags met sy hande omkelk, dink Helena. Sy herleef weer die gevoel van die vorige nag toe Chris se hand op die gladde materiaal van haar rok getalm het, toe hy hom met moeite kon losmaak . . .
Tant Nelie stuur haar om te vra dat Fransiena tee maak.
“Ons begin maar nou eers weer uitgaan, noudat die outjie meer gereelde ure het,” sê Dawie Strauss toe Helena terugkom met die skinkbord. “Ons het haar vanoggend by Erna se suster gelaat. Elsie sal ’n rukkie by ons bly.”
Erna laat haar man meestal praat. Sy lyk ’n oomblik besorg. “My suster kry nog swaar ná haar man se skielike dood. Die kleintjie is vir haar ’n groot troos.” Sy oorhandig Dawie se tee, waarin sy melk en suiker gegooi het. Sy self skakel die soetigheid uit totdat sy haar figuur terug het.
Helena voel aan sy word deurgekyk, geweeg. Die jonge Chris se meisie, Helena Burger. Wat by Felix in ontvangs werk. Hulle kon haar daar gesien het, toe hulle die baba gaan weeg het.
Nee, in so ’n geval sou Felix hulle sommer direk van die huis af toegelaat het, die baba ondersoek en die kaart ingevul het sonder dat sy hulle ontmoet het. Sy onthou nou dat sy die rekening gepos het.
Sy maak haar klaar vir die inkwisisie wat moet volg, nadat almal gehelp is. Toe dit blyk dat sy nie van die Burgers van Hobhuis is nie, wil hulle weet waar sy vandaan kom.
“Uit die Kaap,” antwoord sy ewe inskiklik.
Terselfdertyd klim ’n wilde gedagte haar op. Wat sal hulle dink as sy blatant uitblaker: Ek kom van Volleminkbaai af, my pa is van die rooi Burres. As ek sy spoor moet vat, loop hy dood in die brakleegtes van die Bêrerivier. My ouma was ’n Deen; Nimb was haar van. My oupa Burger . . .
Sal sy dit oor haar hart kry om te sê dat haar pa se pa hulle kleintyd net so gelos en weggeraak het? Dat sy ma, haar Deense ouma, haarself aan ’n boer verhuur en op sy soutpanne gewerk het? Kaalvoet. Sodat sy later nie meer voete gehad het nie, eerder kloue . . . opgevreet deur die sout.
Jas gaan groet as hy in die Bobaai oplê, het Cora haar eenmaal uitgelaat. Betaal glo iemand om na sy ma te kyk. Hulle het toe al opgehou vra wanneer hulle weer ’n slag by Ouma kan gaan kuier. Op Spreeuwal, langs die rivier.
Haar pa praat mos nie, behalwe wanneer hy vloek: “Here got, Heuleuna, ek gjee jou sommer ’n bleddie klap. Wil jy tot op die laaste nog ’n siek ou mens se derms loop sit en uitrye? Skoert!”
Met ouma Lina se dood ’n paar jaar gelede het Jas ’n kar gehuur om hom begrafnis toe te vat.
Sy maak ’n skouergebaar. “My grootouers is al oorlede.”
“Helena,” roep Chris van die systoep af waar hy hom met die hond vermaak, “kom kyk hier!”
Sy maak haar los van die grootmensgeselskap. Hy sit op die groengeverfde wakis van sy oupa waarin daar nog ’n gevlegte sweep en ’n slypsteen en ’n kruithoring is. Wat eendag na sy seun, Harm de Wet, moet gaan. Die hond het hom omtrent in ’n syfer agt geknoop om sy eie stert te byt en Chris lag geamuseerd.
Die middag stap hulle in die rigting van die spruit, oor ’n oop stuk grond waar tef geplant was. Hy slaan sy arm om haar lyf en trek haar styf teen hom aan, sodat hul heupe en dye in ritme met mekaar kom. Sy kyk op na hom, hul oë hou mekaar vas.
Onder een van die groot wilgerbome langs die spruit gaan sit hulle. Toe hy oorbuk en haar soen dat haar hele binneste aan die lewe gaan van begeerte, klap die hond sy stert. Hulle spring op.
’n Skielike windvlaag werk rooi stof rondom hulle op; wolke pak saam. “Hier kom ’n weer aan,” waarsku hy. “Ek hoop nie jy’s bang nie.”
“Nie juis nie. Ek het dit darem teen hierdie tyd gewoond geraak. Buitendien kry ons ook af en toe donderweer. Hael ook. Maar dit smelt dadelik, nog voordat ’n mens daaraan kan raak.”
Wat nog te sê ’n handvol kan bymekaarmaak en in jou mond stop, of jou gesig daarmee was. Aangedryf deur die wind wat skielik met harde rukke kom, las die donker wolke aan. Hulle haal die huis net betyds. Dit rammel en die aarde skud. Kettings vuur volg mekaar op, slaan vlak by die huis neer.
Die storm tref die werf, waaroor ’n vaalswart kombers toevou. Dis dadelik donker en ysig koud. “Hael,” sê Stoffel Retief.
Terselfdertyd roep tant Nelie: “Die luike, Chris!”
Helena hardloop agterna. “Kan ek help?”
Maar oom Stoffel het reeds sy hande om sy mond gevou. Die groot indoena basuin bevele aan die werkers uit, wat van oraloor te voorskyn kom.
“Gaan binnetoe!” roep Chris toe ’n reeks donderslae en blitse mekaar vinnig opvolg, sodat sy wip soos sy skrik. En die natrillings steeds voel toe sy reeds weer veilig in die huis is.
Die wind het haar rok en hare geskep en die volgende vlaag du haar by die oop gangdeur in, tot in die voorhuis waar tant Nelie in ’n stoel neergesak het, haar palms teen haar slape gedruk. Die gekletter van hael op die sinkdak doof alle ander geluide uit. Instinktief steek Helena die lamp op die buffet aan en lui die koperklokkie, wat sekerlik nie ’n effek kan hê nie.
Nogtans kom Fransiena se voetstappe gangaf, haar oë en die wit van haar voorskoot twee ligpunte in die donker. Sy skink ’n glas water, maak gerusstellende klikgeluidjies. Gaan haal ’n waslappie waarmee sy tant Nelie se voorkop afvee.
Helena het haar katswink geskrik. As dit nie vir Fransiena was nie, weet sy nie. Sy het al gesien dat ant Tiek iemand in ’n kardoessak laat asemhaal. Hiperventileer, noem sy dit as ’n mens so ontsteld raak.
“Kan
