hy na die hardewarewinkel gaan. Intussen sy broer opkommandeer om ou koerante by die bure te soek.
Toe Willem by die huis inloer vir iets te ete, vra Hans hom.
“No problem,” sê dié gewillig, “maar dit gaan jou kos. Twenty bucks.”
Hans betaal die afpersloon. Sy broer weet hy sal nie self koerante by die bure gaan soek nie, en hulle ma ook nie. Te veel van ’n lady. Te lief vir haar huis. Maak nie ’n oorlas van haarself by die bure nie.
Met sy aandag by die radio verwyl Hans die aand. Good Hope se polsende musiek, toe die radiodrama op RSG.
Hoe oud is Erika? wonder hy. Hy skat haar na sý ouderdom: drie en twintig? Dalk ouer? Sy klink baie volwasse.
Teen die tyd dat Willem met leë hande by die huis aankom, is Hans lankal aan die slaap. Eers die volgende middag toe hy die gom en verfgoed gereed het, ontdek hy dit.
Dit krap hom om.
“Toe, Willem, maak ’n plan. Ek het nie verniet betaal nie.”
“Relax, broer, ek gooi straight away. Check jou nou-nou.”
Terwyl hy op Willem wag, skuif hy die meubels weg en berei die plakmengsel voor. Gompoeier wat in water geroer word soos sy pa hom geleer het.
Sy ma kom sit hand by. Vat die besemstok by hom en begin roer. Werk stadig om te keer dat sy na asem moet soek.
“Los, Ma,” keer Hans. “Die paste word styf, dan roer hy swaar.”
“Ek’s okay, my kind. Jy kan nie als doen nie.”
“Solank Ma dit easy vat.”
Maria steek ’n sigaret op, blaas rook uit.
“Pasop vir as in die paste, Ma,” maan Hans.
“Ja, Hans, ek’s nie stupid nie. Los my nou in peace.”
Hans laat dit daar. Sy ma is kort van humeur. Werk haar gou op.
Willem kom terug, ’n stapel ou koerante onder die arm. Hy gooi dit op die vloer voor Hans se voete neer en draai in sy spore om.
“Check julle,” sê hy.
“Waar gaan jy?” keer Maria. “Hier’s werk om te doen.”
“Ek’s nou terug, Ma. Relax.”
“Jy bedoel seker ounag!” roep Maria by die oop deur uit. “Jy steek lekker lyf weg. Soek altyd iets in die hand voor jy ’n ding doen.”
Maar Willem lag net voor Hans sy voetstappe hoor wegraak hek se kant toe.
Hy is net mooi aan die gang met die plakwerk toe sy ma kla dat sy olik voel.
“My bors trek toe en dit voel of my kop wil bars. Moet die paste wees, die skerp reuk en so. Ek gaan ’n bietjie skuinslê.”
“Ek dink ek los als tot môre ná werk.”
“Nee, Hans, maak klaar.”
“Dis okay, Ma. Ma se siekte kom eerste. Daar’s nog tyd. Môre plak ek, dan is daar twee dae oor om te paint voor Erika Saterdag kom.”
“Hoe’t jy gesê, hoe laat kom sy?”
“Ná die game. Sy kom my mos aflaai.”
“O ja, jy’t gesê.”
Hans skuif alles terug op hulle plek. Dan maak hy die paraffienblik met die gommengsel dig toe sodat die skerp reuk nie sy ma verder pla nie.
Ná ’n beker koffie en ’n hand vol klapperbeskuit is hy reg om te gaan slaap.
Met die geur van koffie in sy neus en die primusstoof wat raas, word Hans wakker. Sy ma is oudergewoonte op haar pos vir hulle waswater, ontbyt en sy werksbrood maak.
“Is Ma okay?” vra hy.
“Fris en gesond. Soos ’n klip geslaap. Voor jy huis toe kom, skuif ek als reg en roer die paste lekker deur.”
“En as Ma weer siek word?”
“Nee wat, miskien was dit nie die paste nie. Jy weet hoe is my siekte. Op en af. Dan sus, dan so.”
“Ja, Ma. As Ma kans sien, is dit reg.”
Hans swaai sy bene van die bed af en drink sy koffie tydsaam.
So ken hy sy ma se siekte: suiker en hoëbloed. Een oomblik is sy perdfris soos sy sê. Dan, skielik, vat die siekte haar.
Die plakkery vorder vinniger as wat Hans verwag het. Sy ma sprei die papier oor die eettafel oop. Dan smeer en plak hy. ’n Aangename taak wat hom goed laat voel. Net die stof pla hom, want plek-plek moet hy stukke los papier afruk. Stof in sy hare. Stof oor sy gesig. Stof by sy mond en neus in. Stof by sy hempskraag in. Hy haat dit. Jig!
Sy ma kla openlik daaroor. Hol telkens uit om lug te skep.
“Jou pa’t so gewerk en stof maak,” merk sy eenkeer op. “My elke keer uitgedryf buitetoe. Stof werk op my bors.”
Hans knik net, sy oë op die oop deur en die stikdonkerte buite. ’n Koel windjie waai by die deur en venster in. Binne, ten spyte van die kerslig, is dit vir hom omtrent ewe donker. ’n Soort ligter donkerte.
Die kers is omtrent halfpad ondertoe gebrand, skat hy. Teen die tyd wat die plakwerk klaar is, sal hy seker driekwart gebrand wees. Miskien laer. Dalk plat teen die blakergat, besig om die laaste kersvet op te slurp tot die vlam sy asem uitblaas. Dan sal die binnedonkerte so donker soos daar buite wees.
Toe hy begin het, kort ná hy by die huis gekom het, was dit helder lig buite sowel as binne waar hy werk. Toe word die lig flou en later skemerig. Bekruip hom half. Hy het nie die oorgang gevolg nie. Net agtergekom die lig het onder sy oë uit verdwyn. En toe hy weer kyk, hy wat so ingedagte werk, is dit donker.
Eers kon hy sien wat hy doen – op sy manier sien. Nou voel en werk hy. Voel waar die muur nat is, dan weet hy daar is reeds geplak. Hoe die plakwerk daar uitsien, kom nie daarop aan nie, solank dit geplak is.
Met die verfwerk is dit anders. Dan kom hy voor die groot uitdaging te staan: om ná sonsak by kerslig te verf. ’n Kwas is ’n ding wat traan, en dit wys wanneer die verf droog is. Wys dat die verwer onbekwaam is. Useless.
Hy kan die verfwerk aan Willem oorlaat, maar sy broer werk nie verniet nie.
Geld het Hans nie. Net taxigeld werk toe en terug huis toe. Sy sakgeld opgebruik om Willem om te koop, vir verfgoed en gompoeier. Vasco en Bishop Lavis sit wyd uitmekaar; hy sal sy voete stomp loop as dit daarop neerkom. Hy wat so stadig loop. Mik-mik en koes-koes.
Sy ma is ook platsak. Koop kos op die winkelboek, en die boekskuld moet aan die einde van die maand betaal word volgens haar ooreenkoms met die winkelbaas.
Skuins ná elfuur is die plakwerk afgehandel. Huis skoon en alles terug op hulle plek.
Hans sit uitgeput
