niks meubels in die plek nie. Net ’n koffiemasjien, ’n matras op die vloer en ’n musiekmasjien. Sy het die einste Jacques Brel vir my gespeel en sin vir sin uit Frans uit vertaal. Daar was wyn, daar was brood en daar was genade. Ek het vir haar vertel my pa het “Ne me quitte pas” in Afrikaans vertaal. Dit aangehaal:
Kom luister na my:
in elkedag-taal
vertel ek vir jou
’n liefdesverhaal:
twee mense leer
twee harte versmelt
een liefde ontvlam ’n tweede keer
ek vertel ’n verhaal
van ’n koning se nood
hy sterf van sy liefde
want weggaan is dood …
moenie weggaan nie
Sy het elke woord verstaan en ek het elke woord bedoel.
Nou is dit twee jaar later. Ek het drie dae gelede uitgetrek. Gelukkig is vriendin Liz die res van die jaar in Londen en haar blyplek word my alleenlêplek. Ek het laat gelê, maar min geslaap. Ek het ure lank by die venster uitgekyk vir elke kar wat daar verby kom en die nimmereindigende reën vuil vertrap. Hulle ry aan die verkeerde kant van die pad, val dit my skielik op. Ek het my reënjas aangetrek en begin stap.
My eerste rusplek was die Sint Goedele-katedraal. Dis nog ’n ding wat anders is van die stad. Al die kerke is altyd oop. Jy kan enige tyd daar gaan asemskep en ’n kers opsteek. In Suid-Afrika maak die kerk net Sondag oop vir ’n uur of wat, want as hy oopbly, gaan iemand die doopvont steel en bangles daarvan maak. En op Groentemarkplein verkoop. My liewe land …
Iewers sing ’n koor. Jy hoor dit, maar jy hoor dit nie. Dis mooi. Ek luister na my eie voetstappe in die gangetjie af. Die skildery van Jesus met sy kruis se oë volg my. Jesus se kruis. My kruispad. Ek gaan sit op een van die houtbanke en laat my gedagtes gaan.
Aan die begin was alles goed. Die een dag het die ander geword; het drie weke geword. My vakansie was verby, maar die romanse het gebly. Ek het net teruggegaan Suid-Afrika toe om my sake in orde te kry om weer Brussel toe te gaan. Die wêreld is te groot om twee keer na dieselfde plek te gaan, is ’n reisigerspreuk wat ek nog altyd aangehang het. Tog is ek nie eintlik terug Brussel toe nie, ek is na haar toe. Die vakansie was verby en die lewe het aangegaan. Sy het gewerk. Ek het werk gekry. Stelselmatig het die euforie so plat begin raak soos die land. The lovin’ was easy; it’s the livin’ that’s hard, sing Kris Kristofferson. Sy het dit so graag so gereeld gespeel.
Iewers tussenin is ek eenkeer terug Suid-Afrika toe en een aand het ek ’n regte braai by vrind Len gehou. En my lot bekla oor ’n bottel Tassies.
“Maar hoe dink jy enigsins dit kan werk?” vra hy my.
“Wat bedoel jy?”
“Sy bly in die Noordelike Halfrond. Jy kom uit die suide uit. Alles is omgekeerd. As sy koud kry, kry jy warm. Selfs haar badwater loop andersom uit.” Ek het vir hom probeer verduidelik dat ek saam met haar probeer koud kry, warm kry en lekkerkry. Maar daar was toe later net swaarkry wat nie wou klaarkry nie. Hoe meer hy verduidelik het, hoe meer het ek begin verlang. Ek is terug Brussel toe om weer te probeer. Ek het blykbaar effe te vroeg en effe te onverwags daar opgedaag, want daar was duidelike tekens in haar apartement. Tekens dat sy nie alleen was terwyl ek weg was nie. Godverdomme, jonge …
En nou sit ek alleen in ’n katedraal en voel so beswaard soos oubaas Genis. Ek sug, staan op en loop uit in die grysheid van die stad in. Ek kom agter ek loop krom en wonder hoeveel daarvan is my gemoed en hoeveel word veroorsaak deur die wolke wat letterlik hier op my kop kom lê. Straat op en straat af stap ek deur Brussel. Die stad sonder kleur het sy glans vir my verloor. Ek stap verby al die plekke waar ons gekuier het, maar sien hulle nie meer raak nie.
Hande diep in my sakke loop ek om die soveelste straathoek en steek vierspoor vas. Die fyn reën drup-drup in my nek af terwyl ek die swart bord onder die uithangbord van ’n Ierse pub lees. Live rugby today: South Africa vs. Australia.
Soos ’n wafferse Bismarck du Plessis bestorm ek daai pub se swaaideure soos twee duikkussings. Die volgende oomblik skuif-ski my nat skoene tot stilstand in die warm holte van die pub. Ek kyk links. Ek kyk regs. Dan sien ek hulle. Reg voor die groot skerm sit ’n tafel vol van hulle. Die helfte het groen truie aan. Groen truie met ’n springbok op. Heel waarskynlik sou ek hulle onder ander omstandighede nie tien minute van my lewe gegee het nie, maar nou is hulle my broers en susters. My mense. My dam se ganse. Ek is daar tussen hulle in soos die verlore seun wat huis toe gekom het.
Ons lag. Gesels. Vertel ou Vannermerwe-grappies. Lag weer. Die Springbokke draf op. Hand op die bors “Nkosi sikelel’ iAfrika” ons saam dat die kranse antwoord gee. Ons sal lewe, ons sal sterwe, ons vir jou Suid-Afrika. Die Springbokke speel ons in ’n trots in.
Iewers rondom halftyd kom die Duvel-bier in my hand se etiket af. Dan kry ek ’n plan, draai die ding om en plak hom witkant buitentoe weer op die bottel. Langs my is die veerpyltjiebord se tellingbord. Op die lysie lê ’n rooi viltpen. Ek begin my kunswerk. Met my meesterstuk klaar, wys ek dit vir my makkers. Hulle skree so hard, almal dink die Springbokke het weer ’n drie gedruk.
Die een na die ander ruk hulle hul biere se etikette af, draai dit om, plak terug en begin elk met ’n eie kunswerk. Intussen speel die Bokke dat die biesies bewe. Hulle wen daai dag met 27-16. Tot hier binne in België in. Almal is klaar met hul kunswerke en ons kry die Ierse kroegman om ’n foto te neem. Hy verstaan nie mooi nie, maar hoe ook al, daar sit twaalf Suid-Afrikaners, elk met ’n handgemaakte Castle Lager in die hand. Dis net daar wat die ding my heeltemal vat.
Drie dae later is ek terug in my land. Ek ry by die lughawe uit in ’n huurkarretjie en kan nie genoeg van Tafelberg sien nie. Dit het alles in die skadu van Tafelberg begin.
Op die ingewing van die oomblik ry ek reguit berg toe, stop, klim uit en stap terstond Platteklip uit. Sonder stop sweet ek hom in die son tot bo uit. Bo gekom sug ek weer. Dié keer van lekkerte. Ek kyk wyd oor my plek uit. Rondom my krioel toeriste. Ek is skaars bewus van hulle. Dan praat die paartjie agter my.
“Jonge, jonge, jonge,” sê die man.
“Dat ben een mooie uitzicht. Heel speciaal,” antwoord sy vrou.
Ek kyk om.
“Bent u van België?” vra ek.
“Jawel, Antwerpen. En u?”
“Van hier, maar ik heb wel in de Vlakke Land gewoon.”
“Vlakke land!” lag sy. “België wel, ja, maar Zuid-Afrika … Nee jonge, dat ben geen vlakke land, hoor!”
Nee, dis reg, niemand vat my land vlak nie. Moenie weggaan nie, sê Jacques Brel op Afrikaans. Ek moes weggaan.
Want ek moes terugkom.
“Tjomma Twee, Tjomma Twee, Tjomma Twee, dis Tjomma Een, kom in …” kraak die radio skielik op die paneelbord van die Cruiser. Die klank spring op my waar ek in die donker vasgenael konsentreer
