“Een van my gunsteling-kinderboeke was Ek en jy, Grootbroer. Ek en jy, Marike.”
“Moet nou net nie sentimenteel raak nie. Hoe was jou verhouding met jou ma?”
“Problematies. Ek het haar aanbid as kind en tiener en ek moes haar pynlik vermoor om my eie mens te word. Nou nog, dikwels. Met ’n stomp dolk. Maar dit gaan mos nie oor my nie. Ons probeer nou jóú ongeleefde dae inhaal.”
“Jou arme ma het haar bes gedoen. Ek het eenkant, sonder veel fokus, grootgeword. Ek het ongesiens voortgegaan met my lewe. Ek het wel altyd die gevoel gehad dat ek moes presteer om liefgehê te word.”
“Ek het nagelees oor jou. Jou slim pa het julle vroeg verlaat en is later doodgery. Dis ’n verlies waaroor jy nooit gekom het nie. Jy het nooit opgehou presteer nie. Jy het die samelewing se onmoontlike voorskrifte onder die knie gekry. Ek dink jy het die resep te nougeset nagevolg. Jou koek was ’n wenner, maar die medalje was nie die moeite werd nie.”
“Ain’t that the truth, girlfriend. Ja, ons kyk Oprah in die Wagkamer. Ek sal graag met die insig van die Anderkant vir Dr Phil ’n paar dinge wou vertel. Die man is te selfingenome. Hy glimlag te veel na my sin. Hy glo in resepte – daar is te min ruimte vir improvisasie.”
“Dis een van my gunstelingkonsepte. Hou jy van jazz? Ek dink chaos is SO bevrydend.”
“Ek dink ek is gereed om chaos te omhels, Maud Grobler.”
Hoofstuk 12
Dis 2001, Marike se laaste jaar.
Die Skrywer is sexy. Sy is rosig soos ’n perskeblom wanneer sy uit die bad klim.
Sy knoop ’n geruite hemp toe en los die boonste knope oop sodat ’n mens die duik tussen haar asimmetriese borste sien en die Dawidskruis van haar ouma, ’n Poolse Jood.
Dan teken sy vir haar wenkbroue, ’n dun en grasieuse boog soos ’n geisha, soos God in een van haar stories.
Sy trek ’n kam deur haar borselkop en glip ’n kakiebroek aan. Sy blink.
Sy voer ’n stadige danspassie uit met haar ferm boude.
Sy sing:
“Mense mense mense, nou’s julle laaste kans om te sien hoe ou Gina die ghoema dans.”
Sy het ’n platvloerse lag wat suiwer refleks is, soos ’n nies. ’n Mens kan dit tot in jou maag voel kielie, haar onbehoorlike lag.
Sy vind my snaaks op die manier waarop mense my dikwels snaaks vind: koddig. Sy lag vír my, nie saam met my nie.
Sien of ek omgee.
Ek het sekere gewoontes, maniere van doen en sê wat dit vir my moontlik maak om deur die dag te kom.
“Waar is die remote?” sal sy skel.
Ek haat die gebruik van remote in Afrikaans en sal van niemand verwag om afstandbeheer te sê nie. Daarom sê ek:
“Sy het ’n naam. Haar naam is Ramona. Vra waar is Ramona.”
Dit laat haar altyd sing, in ’n rokerige jazzkafee-stem wat ’n mens soos ’n streling op jou vel voel:
“Ramooooooouna, my hele halwe boud is joooouuuuuune.”
In sulke dinge verkneukel ek my eindeloos.
Sy het ’n kop vir rympies opmaak, een van my gunstelingdinge. Een van haar rympies is: “Ek hou van jou/ jy hou van my/ aanstons is ons onder die duvet.”
Die Skrywer is fantasties en onleefbaar. Sy strompel deur die vertrekke met elektriese hare.
Sy dra ’n vuil groen trui onderstebo. Sy skel en swets in ’n stem soos heuning en sandpapier. Haar kop wil bars van idees. Verstommend is die uitdrukkingskrag van haar woedende tong. Haar ewige sigaret is ekspressief soos ’n vinger. Sy leer my om met woorde te goël.
’n Nederlandse joernalis het haar eenmaal beskryf as ’n gesig uit ’n Bruegel-skildery.
Ja, Bruegel en Jeroen Bosch: daar is ’n aangrypende, skouspelagtige fratsagtigheid omtrent haar, asof sy op ’n eenwiel ’n figure 8 kan trap, op ’n slap tou oor ’n afgrond balanseer.
Haar onderbene is stewig, foreshortened soos op ’n kunsstudent se houtskoolskets. Haar dye is lank soos bofbalkolwe.
Sy het die fynste voete.
Die huishouding is chaoties en opwindend.
Daar is baie whiskey en geurige bredies.
Oor alles lê ’n lagie sigaret-as en hondehare.
My kinders huiwer aan die uithoeke van die dag: betower en verwilderd. Sy is ’n hiperaktiewe genie, begaafd in alle wind-rigtings.
Sy is dikwels woedend.
Hoofstuk 13
Ek vat graag mense na Die Skrywer toe. Dit het haar al by geleentheid laat brom: “Ek is nie ’n toeriste-attraksie nie.”
Sy woon in Parklands, ’n klipgooi van Marike se laaste woning. Dis ’n nuwe woonbuurt met identiese huise wat lyk asof hulle uit Lego-blokkies aanmekaargesit is. Soos in ’n rekenaarspeletjie – Sim City.
Sal sy vir Marike kan sien? wonder ek.
Ek klop aan haar woonsteldeur. Die Skrywer maak oop. Sy dra ’n mosgroen trui onderstebo. Haar bleek poniestert is windverwaaid en haar gesig vol room, soos ’n witgesignar.
Sy kyk oor my skouer: “Jis, Marike, howzit?”
“Ek het van sommige van jou boeke gehou,” sê Marike.
“Bakgat. Ek maak vir ons ’n koppie tee.”
Niemand weet presies hoe oud die skrywer is nie. Toe sy baie jonk was, reken ’n resensent eenmaal sy is te jonk vir haar temas, amper soos “te groot vir haar skoene”. Daarna verstrek sy altyd ’n fiktiewe geboortedatum en só verskyn dit in boeke en bundels. Sy gee deur die jare sommer ’n paar verskillende datums, die een min of meer haar ma se geboortedatum.
Haar vel lyk soos sagte leer. Sy het oë soos verbleikte denim. Sy is tegelyk militaristies en sag.
Kort voor lank sit Die Skrywer en Marike sy aan sy op die klavierstoeltjie. Die Skrywer se seesterhandjies dartel oor die klawers en laat ’n Russiese lied dawer. Sy sing in ’n droewe bariton: “Occhi, chornye”.
Op die klavier staan twee glase rooiwyn, Marike s’n met die afdruk van pienkrooi lippe op die rand.
Asof afgespreek gaan die lied oor in Brel se “Ay Marieke Marieke … le ciel flamand … de Bruges et Gand …”
Dan sing Die Skrywer ’n romantiese lied uit haar ma se jeug in ’n rokerige bariton: “These foolish things”.
Buite begin haar buurvrou, ’n Russiese bruid
