beeld was eenvoudig en maagdelik. Vir een oomblik was dit vir Lina of sy nog iemand in die spieël sien: ’n vrou met goudrooi hare en ’n groen fluweeltabberd, laag uitgesny oor haar pragtige bors – aantreklik, lokkend.
Toe speel ’n ligte windjie deur die venster en kom dans om die vlam van die kers in haar hand. Sy kyk af na die flikkerende vlam en toe sy weer na die spieël kyk, was die tweede beeld weg. Was dit blote verbeelding, ’n hersenskim opgetower deur haar vermoeidheid uit die donkerte en die laatheid van die nag? Lina sou nie kon sê nie. Sy het in die bed geklim, bewend van iets wat nie koue was nie. Daardie vrou, daardie vrou met haar rooigeel hare en uitdagende houding, en Johannes van Brakel, vir wie die Komwêreld so teen sy sin mooi was en langs wie die onrus soos ’n hond saamgedraf het …
Sy self tussen hulle beide.
Sy maak haar oë toe. “Vader,” bid sy, “gee my weer rus, kalmte van gemoed. Dit was al wat ek ooit gehad het.”
3
’n Nuwe dag beteken ’n nuwe begin, veral as ’n mens die vorige aand as ’n vreemdeling in ’n vreemde bed gaan slaap het. Lina was sommer baie vroeg wakker, al het sy laat eers aan die slaap geraak. Waar die gordyne nie dig was nie, het die vroeë somerson deur haar venster tot op die gehekelde matjie langs haar bed gestroom.
Vir ’n paar oomblikke het sy gelê en kyk na die helder ligstraal op die bont matjie. Dit was of sy nie heeltemal mooi kon besef waar sy was nie, maar toe ’n haan skielik helder en lank kraai, het sy regop gesit. Sy het na die venster toe gegaan en die gordyne wyd oopgetrek. Toe haal sy diep asem.
Skielik besef sy dat sy nie alleen is nie. Sy kyk versteurd af. Johannes van Brakel was in die tuin, byna onder haar venster. Hy was in donker ryklere met ’n peits in sy hand. In die skerp lig van die oggend was hy groter en skraler as wat sy die vorige aand gedink het.
“Goeiemôre, juffrou Op ’t Hoff,” groet hy beleef maar koel.
Lina word bloedrooi, pynlik bewus van haar spierwit nagrok en die dun kantvalletjie.
“Juliet,” sê hy spottend, “die venster is daar, die skone is daar …”
Maar Lina het nie gewag dat hy sy sin voltooi nie. Sy het teruggetree in die kamer en die gordyn toegetrek. Toe het sy haar so vinnig as wat sy kon, aangetrek: ’n langmoubloese wat sy hoog in haar nek vasspeld. Sy het haar hare styf teruggevleg van haar voorkop af. Eers toe was sy tevrede. Wat sou die man van haar dink? In haar nagklere voor die oop venster!
Gelukkig was hy nie aan die ontbyttafel nie. Dit was net sy en die dogter, Fleurette, en sy het nog boonop eenkant gesit in haar rolstoel met ’n skinkbord voor haar. Maar die kind wou niks eet nie. Sy het ’n bietjie rondgesteek met haar vurk in die kos, toe stoot sy die bord weg.
Lina smeer ’n bietjie botter duntjies op ’n sny brood. Sy drup donkerbruin bessiestroop daarop. “Jou naam is Fleurette, nè?”
Die kind antwoord nie.
“Fleurette beteken blommetjie.”
Daar kom ’n veragtende trek om die kind se mond en sy sê: “Dis Frans.” Maar sy kyk nie op nie.
“Ja, jou moeder was Frans, dan nie?”
“Wie het vir jou gesê?” Haar oë vlam in haar skraal gesig. “Wat weet jy van haar af?”
Lina se hand sak terug, nog so met die stukkie gesmeerde brood daarin. “Ek weet niks van haar af nie; ek het net gehoor dat sy Frans was, en baie mooi. Jy het dit tog self gisteraand vir my gesê. Onthou jy nie?” Sy probeer rustig en gewoonweg praat om die kind te kalmeer.
Maar Fleurette wil van niks weet nie. “Wat het Katryn gisteraand van haar geskinder? Wat het sy vir jou vertel?” Die kind se hande wring om die leunings van die rystoel.
“Wie is Katryn?”
“Daardie aaklige ene.” Dis of die meisie die woorde uitspoeg. “Sy het kamtig gisteraand vir jou koffie gebring, en toe bly sy ’n ewigheid in jou kamer. Waaroor het julle gepraat? Was dit oor my ma? Was dit?”
“Fleurette, ek weet niks van jou ma af nie, buiten dat ek dink sy moes ’n pragtige mens gewees het.”
“Sy was, sy was,” fluister die kind. “Jy moes haar gesien het as haar hare los was, en haar dun middeltjie. Ek kon byna met my twee hande daarom vat.” Sy bring haar hande voor haar asof sy die daad by die woord wil voeg, en weer besef Lina hoe groot en sterk hulle was. Maar die kind gaan voort: “Sy was klein en lig, so lig. ’n Mens kon haar byna wegblaas soos ’n veertjie. Wag, ek sal vir jou wys.”
En voor Lina nog iets kon sê, het sy die rolstoel geswaai en beweeg sy oor die vloer, deur die gang in die rigting van die sitkamer. Byna onmiddellik is sy terug met die allerfynste Dresdense figuurtjie in haar skoot: ’n herderinnetjie met ’n krompuntstaffie en ’n breë porseleinhoed met ’n yslike puntveer. Sowat van grasie en bekoorlikheid! Dit was of die poppie totaal los was van die aarde, so lig was die porselein. Lina hou haar hand uit om dit te neem, maar die meisie ruk dit jaloers terug.
“Nee,” sê sy, “nee, dis soos my ma, jy mag nie daaraan vat nie.” Nou streel sy met haar hande daaroor, oor die gesiggie, die skraal middeltjie. “Sy kon sing, weet jy? So mooi sing.”
“Ja,” antwoord Lina rustig. Sy skink vir haarself ’n koppie tee in. “Vertel my daarvan.”
Fleurette neurie ’n Franse liedjie half deur haar neus terwyl sy haar kop heen en weer op die wysie beweeg. Dan, meteens vyandig: “As sy wou, kon sy die topsangeres in Parys geword het. Die mans het van oral gekom om haar te hoor.”
“Ek glo dit,” en Lina sit haar koppie neer.
“Sy was mooi en slim en kon sing en kitaar speel. Daar was niks wat sy nie kon doen as sy wou nie. Op die boot hierheen … O, die mense was dol oor haar. Sy was soos ’n koningin. Jy moes haar gesien het in die aand as sy aangetrek was. Ek het haar altyd gehelp. Ek het haar hare vir haar gekam voor sy hulle opgesteek het. In die donker het die borsel klein vonkies daaruit geslaan. Dan draai sy hulle in lokke en maak hulle vas om haar kop. Sy het my haar halssnoer ook laat vasmaak, die een met die groen smaragde.”
“Die een in die portret?”
“Ja, die een in die portret. Dit was vierkantige stene, elkeen so groen soos die blare van die wasplant. So pragtig teen Maman se vel. Ek was altyd versigtig daarmee. Maman het gesê sy vertrou niemand anders daarmee nie, net vir my. Wanneer sy in die aand teruggekom het, het ek dit weer losgemaak. En dit in ’n dosie weggebêre. Ek het nooit gaan slaap voor ek dit gedoen het nie, al was dit ook hoe laat.”
“Dis tog nie verstandig nie. Iemand soos jy het baie slaap nodig.”
“Ek moes wag vir haar; ek moes haar help. Sy het daarop gereken. Verstaan jy dan nie? Ek wou dit vir haar doen. Sy wou dit hê.”
“Ja,” sê Lina, “ek verstaan. Jy kon nie anders nie. En het jy baie aande moes wag?”
’n Glimlaggie, byna van voldoening en trots, sprei oor die meisie se gesig. “Byna elke aand. Ek sê jou mos, Maman was pragtig. Elke dag was daar drie, vier mans. O, sy kon uitsoek. As sy haar groen rok aantrek en sy hang haar smaragde om haar nek, watter man kon haar weerstaan? Soos houtpoppe het hulle geval.” Sy maak ’n gebaar van veragting.
