hulle tee drink, gesels hulle oor Issie.
“’n Mens wonder wat kon gebeur het,” mymer mevrou Stark. “So ’n stil, kleurlose meisie – die regte Sondagskoolonderwyseres-tipe, het ek altyd gedink. Dit het gelyk of botter nie in haar mond sou smelt nie. Maar hoe sê die spreekwoord? Stille waters, diepe grond, onder draai die duiwel rond.”
“Ek dink net hoe diep ongelukkig sy moes gewees het, miskien maande al, en niemand van ons het iets vermoed nie.”
“Dis mos maar die lewe, ons hou almal die blink kant bo. Ons gaan vrolik aan tot daar eendag iets gebeur wat ons dwing om stil te staan en ons lewe weer in oënskou te neem. Dis dan dat die werklikheid net te veel vir jou word. Dis soos daardie jong paartjie wat hulleself tien dae gelede geskiet het – ons weet nou nog nie waarom nie. Maar ons kan darem nie kla nie, nè? In so ’n woonstelgebou gebeur daar altyd iets. Daar is nie ’n gebrek aan drama en opwinding nie.”
Nie ’n gebrek aan drama en opwinding nie! dink Ria toe mevrou Stark weg is. Ons woon jare lank saam in dieselfde woonstelgebou, sien mekaar gereeld, groet mekaar, wissel soms ’n paar woordjies, maar dis al. Hoe min weet ons van die heimlike vrese en verlangens, die hartseer en eensaamheid in mekaar se harte.
Sy het van Issie gehou en graag met haar gesels, en hulle het ook af en toe saam geëet. Sy het nooit gedink Issie is ongelukkig nie. Maar ’n mens besluit nie sommer een aand jy is moeg vir die lewe en wil ’n einde daaraan maak nie. Jy moet daartoe gedryf word deur dinge buite jou beheer.
Issie het min vriende gehad en nooit oor haar familie gepraat nie. Daar was ’n ouerige man wat gereeld vir haar kom kuier het, maar Ria het hom nooit ontmoet nie. Hy was geskei van sy vrou, het Issie gesê. Sy het altyd gedink Issie hou baie van die man, maar as sy haar met hom terg of probeer uitvra het, het Issie net haar kop geskud en gesê: “Ons is goeie vriende, dis al.” Sou die man iets te doen hê met haar selfmoordpoging?
Hoe sê mevrou Stark? “Ons gaan vrolik aan tot daar eendag iets gebeur wat ons dwing om stil te staan.” Sy het nooit soveel insig van Mabel Stark verwag nie. Sy het altyd gedink sy is leeg en oppervlakkig en net gesteld op haar uiterlike, veral op die mooi goue hare waaraan sy soveel aandag en geld bestee. Nou begin sy wonder hoeveel sy eintlik van Mabel Stark weet.
Die res van die dag het sy hard gewerk; daar was baie om te doen. Danie het kort ná vyfuur gekom. Hy was vyf jaar ouer as Ria en heelwat blonder as sy suster, maar daar was ’n sterk familietrek tussen hulle. Hy het moeg en warm gelyk en Ria het haar arms impulsief om sy nek gegooi en haar gesig ’n oomblik teen sy bors gedruk.
“Hallo, boet. Dis lekker om jou weer te sien. Trek uit jou baadjie en maak jouself tuis. Wat kan ek vir jou bring – ’n koeldrank of ’n koppie koffie?”
’n Rukkie later sit hulle op die balkon, elkeen met ’n koppie koffie. Daar is ’n bank wolke in die weste en ’n verstikkende hitte hang oor die stad. Ria vra na Danie se vrou, Greta, en hulle kinders, en vertel hom dan van Issie Geldenhuis wat nog steeds in ’n bedenklike toestand in die hospitaal lê.
“Arme mens,” sê hy simpatiek. “Het sy nie familie of vriende nie?”
“Niemand van wie ek weet nie – behalwe die ouerige man van wie ek jou vertel het. En ek weet nie eens wat sy naam is nie.”
“Weet jy aan watter kerk sy behoort?”
“Ek weet nie,” erken Ria. “Sy behoort nie aan ons gemeente nie – ten minste, ek het haar nog nie in die kerk gesien nie.”
“Wanneer was jy laas in die kerk, Ria?” vra hy. “Die naweek toe jy by ons in Pretoria gekuier het drie weke gelede?” Sy kyk na hom, half verleë, half ergerlik, en sagter sê hy: “Ek wil my nie in jou sake inmeng nie, Ria. Ek wil net herhaal wat ek, en ander, al so dikwels gesê het: ’n mens moet ankers in die lewe hê vir die dag dat die storms jou oorval. En die sekerste anker van almal bly maar jou godsdiens en jou kerk. Maar ek het nie veertig myl ver gery om vir jou te preek nie. Vertel my van jou planne. Jy sê jy wil Karoo toe gaan om Ma se mense te ontmoet en ’n boek oor hulle te skryf?”
“Ek wil oorgroottante Sophia Maria se storie vertel as ek die nodige inligting kan kry. Ek het gedink daar is miskien briewe of dagboeke, of dokumente …” Sy haal haar skouers op. “In elk geval, al kom daar ook niks van nie, wil ek graag Ma se mense leer ken.”
“Ek dink dis ’n blink gedagte – ek wens ek kon saam met jou gaan. Hoe lank is jy van plan om weg te bly?”
“Ek weet nie. Dit hang alles af van hoe vriendelik die mense is en of hulle my sal toelaat om in hulle verlede rond te snuffel. Ek sal voorlopig in die hotel gaan bly, maar ek hoop hulle sal my nooi om ’n tyd lank by hulle op die plaas te kuier sodat ek behalwe die inligting ook ’n bietjie atmosfeer kan kry. Ek weet hulle sê vandat die Karooboere ryk geword het, is hulle nie meer so gasvry soos voorheen nie, maar ek glo dit nie. Waarom sal hulle anders wees noudat hulle welvarend geword het? Die plase het sulke mooi name – Towerwater, Jonkmanshoop, Dankbaarheid – en ek is seker die mense wat daar woon, is net so gaaf as wat die name mooi is.”
“Ek hoop om jou ontwil so. Moet net nie te veel verwag, of te teleurgesteld wees as jou planne skeefloop nie. Jy is per slot van sake maar net verlangs familie – die huidige geslag onthou Ma seker nie eens nie. Onthou, sy het nooit daar gewoon nie, maar net vakansietye saam met oupa Theron daar gaan kuier. Dis ook moontlik dat hulle nie ’n gesnuffel in die verlede – soos jy dit noem – sal verwelkom nie. ’n Mens snuffel dalk dinge uit wat hulle liewer nie wou geweet het nie.”
Sy glimlag effens. “Dis alles moontlik, maar ek wil tog probeer. Ek droom al baie jare van so ’n pelgrimstog na die plek waar ons voorvaders gewoon het en ek is seker ek sal nie teleurgesteld wees nie. In elk geval, ek het vandag vir die familie geskryf. Ek het ’n Kaaplandse foongids by ons opsigter gekry en gesien daar woon ’n Paul Theron op Towerwater. Ek het gesê ek kom Donkerfontein toe en dat ek graag, indien dit moontlik is, stof wil insamel vir ’n boek oor Sophia Maria.”
“En wat gaan jy doen as hy nie jou brief beantwoord nie?”
“Ek gaan in elk geval – sodra ek my planne agtermekaar het. Hulle kan my nie belet om in die hotel te bly nie en ek het gedink as ek eers daar is, sal hulle verplig wees om my te sien.”
Danie glimlag. “Ek hoop jy kry wat jy soek. Maar nou wil ek eers weet wat jou so skielik laat besluit het om Karoo toe te gaan. Toe ek jou laas gesien het, was jy besig met ’n jeugverhaal waarvoor jou uitgewers reeds wag. Waarom maak jy nie eers die boek klaar voordat jy iets nuuts aanpak nie?”
“Ek het weke laas aan die tikmasjien geraak – ek is totaal sonder inspirasie of die lus om te skryf. Ek … ek het gevoel ek wil sommer net wegkom. ’n Nuwe omgewing en nuwe gesigte gee my dalk nuwe inspirasie.”
Danie kyk ondersoekend na haar. Dan sê hy sag: “Dis nie al rede nie, is dit, Ria? Jy is nie gelukkig nie – daar is iets wat jou pla. Wil jy my nie in jou vertroue neem nie?”
Sy aarsel ’n oomblik, dan stap sy na haar lessenaar toe en haal Cynthia Retief se brief uit. “Lees dit,” sê sy.
Sonder ’n woord neem Danie die brief en lees dit. Sy gesig is streng toe hy na haar opkyk. “Wat beteken dit, Ria?”
Sy verbleek effens voor die beskuldiging in sy stem en oë en sê stil: “Moenie so haastig oordeel nie. Wag eers tot jy my kant van die saak ook gehoor het.”
“Ek wil dit graag hoor.”
“Ek ken Bill
