’n baie groot, lang gebou op ’n bult gery en haar pa het omgedraai en gesê dis die Uniegebou, en toe het hulle met ’n steil straat opgedraai en by ’n tuin met groot bome ingery, tot voor ’n huis wat heeltemal anders gelyk het as hulle huis op die dorp.
Terwyl hulle afklim, het twee seuntjies om die hoek van die huis gestorm. Vlak by die motor het hulle vasgesteek. Sy het geweet dis die nefies. Een was groter as sy en een net so groot. Haar ma en haar tannie het uitgeklim en haar ma het die deur vir haar oopgehou.
“Kom, Magriet.”
Toe sy uitklim, het haar voet aan die treeplank vasgehaak. Haar ma kon nie gou genoeg keer nie en sy het hande-viervoet vorentoe geval. Sy het gevoel hoe haar blou rok oor haar broekie opskuif en haar knieë en handpalms het soos vuur gebrand. Toe sy opkyk, het sy in die nefies se gesigte vasgekyk. Hulle gesigte was opgeswel van die lag. Sy het gevoel hoe die huil haar keel dik maak. Toe het ’n nefie begin proes.
“Ou blouboude,” het hy gekraai. “Ou blouboude!”
“Charl! Hoe durf jy?”
Hy het om die hoek van die huis verdwyn met die klein nefie agter hom aan. Haar ma het haar opgetel, en nou kon sy die huil nie meer keer nie. Dit was soos die braksloot op die plaas wat met reëntyd afkom. Haar ma het probeer troos.
“Toe maar, Magriet, toe maar, liefie. Hy het net gespeel. En my kind is seker baie moeg. Toe maar, Magrietjie.”
Later, toe sy al in die bed was, voor haar ma die lig afgesit het, het die groot nefie in die deur verskyn.
“Ek is jammer, Magriet. Ek sal môre vir jou wys hoe spin my tol.”
Maar voor hy die volgende dag sy tol kon spin, het die oom en tannie hulle met die motor uitgeneem na die plaas waar hulle sou bly. Daar was nie plek in die motor vir die nefies nie, en daaroor was Magriet baie bly. Sy het eintlik gewens sy sien hulle nie gou weer nie. Van nefies het sy nie veel gehou nie, en van die blouboude sou sy nie sommer vergeet nie, al sou hy ook sy tol vir haar gespin het.
Die plaas was nie ver van die stad nie. Voor Magriet nog kon vaak word van die gedreun van die motor, het hulle afgedraai en deur ’n hoë laning bome gery tot voor ’n groot huis met ’n houtstoep rondom. Om die huis was die gras groen en daar was baie bome en bosse. Magriet het uit die motor geklim en doodstil na alles om haar staan en kyk. Sy het gedink as die huil dik word in haar keel, gaan sy sleg hier bly. Maar die huil het weggebly. Sy het ’n voël bokant haar hoor fluit, en van agter ’n bos uit het twee katte aangestap gekom asof hulle die mense wou welkom heet. Dit het vir haar gelyk soos ’n ma-kat en haar kind. Die katte het tot by haar gekom en die ma-kat het haar lyf om Magriet se bene gekrul en haar katmasjientjie aangesit. En Magriet het geweet: dit gaan ’n lekker plek wees dié, met voëls en katte en baie speelplek. Die huis se vensters het geblink en die stoep was koel en wyd.
“Montrose,” het haar ma saggies gesê. “Montrose. Tog ’n mooi naam, al is dit Engels. En ek hou van die huis. Ons gaan gelukkig hier wees, ek weet dit. Eindelik gelukkig.”
“Mevrou Macmurray sal môre uitkom, dan kan julle alles bepraat. Sy sal bly wees dat daar uiteindelik weer iemand in die huis en op die plaas is. Ná haar man se dood kon sy nie lank so alleen bly en die groot melkery behartig nie. Dié dat sy maar met haar seun stad toe getrek het. Eendag, as hy groot is, sal hy dalk oorneem.”
“Dankie dat jy my aanbeveel het, ou swaer. Dis ten minste ’n begin.”
Magriet was bly dat haar ma en haar pa so gelukkig geklink het. Sy het agterna gedrentel toe hulle die huis instap.
“My klavier!” het haar ma skielik uitgeroep. “Hier staan my klavier! Nou is ek werklik tuis.”
Haar pa het gelag. “Ek het gereël dat dit op die stasie gehaal en afgelaai word. Ek weet mos hoe is jy oor jou klavier.”
Haar ma het haar arms om haar pa geslaan en sy het gelag en gehuil, sommerso deurmekaar.
“Baie dankie, baie dankie, my liefste man. Ek sal dit nooit vergeet nie. Dis soos ’n goeie voorteken.”
Sy het voor die klavier gaan sit en die deksel oopgeslaan. Ná sy die rooi klavierlap afgehaal het, het sy haar hande ’n oomblik op die blink wit note laat rus. Toe het sy begin speel en die note was vir Magriet net so mooi soos die voël se fluit buite in die hoë boom. Haar ma het begin sing, eers saggies en toe sterker en harder totdat haar stem die hele vertrek vol gemaak het. Almal het doodstil staan en luister. “Prys den Heer” het Magriet se ma gesing en “O goedheid Gods”. En toe het die klanke vrolik en lig geword en haar ma het “O die liewe Martatjie” en “She’ll be coming down the mountain” gesing en hulle het almal saamgesing en gelag. Magriet sou haar lewe lank na “Prys den Heer” en “O goedheid Gods” en “O die liewe Martatjie” en “She’ll be coming down the mountain” luister met die gelukkige, warm gevoel wat sy die eerste oggend op Montrose in die verre Transvaal in haar binneste gehad het.
Hoofstuk drie
Die eerste warm, gelukkige gevoel het lank in Magriet se binneste bly vassit. En omdat dit haar binneste so vol gesit het, was daar min plek oor vir huil en hartseer. Sy het soms na haar ouma en na die plaas verlang, maar die verlange het nooit lank gehou nie. Daar was te veel lekker dinge op Montrose. Byna elke dag was daar ’n ander lekker ding.
Daar was mevrou Macmurray en haar seun, Bimbo, wat byna elke naweek van die stad af gekom het om in hulle kothuis agter die groot huis te bly. Mevrou Macmurray het altyd vir haar lekkers gebring, en Bimbo het haar leer donkiery. Daar was die katte en die speelplekke oral op die plaas; onder in die tuin, agter die huis in die dennebos, in haar groot speelkamer as dit die dag slegte weer is en soms in die kombuis waar haar ma werk.
Een van die eerste lekker dinge wat gebeur het, was Magriet se verjaardag, kort nadat hulle ingetrek het. Haar pa het met die plaasmotor stad toe gery en teruggekom met ’n vrag presente. Sy het gesien dat haar ma ontevrede was.
“Ons kan dit nie bekostig nie.”
“Maar vrou, dis die eerste keer dat ek ’n bietjie geld het om vir ons ou dogtertjie ordentlike verjaardagpresente te koop.”
“Dis oorbodig. Ek het geld nodig vir die baba se klere.”
“Dié kry ons volgende maand. Daar is mos nog tyd. Kom ons geniet nou Grietjie se verjaardag terwyl sy nog al enetjie is.”
Daar was wonderlike presente. Die mooiste van alles was ’n poptafeltjie met geskilderde patroontjies in rooi en goud en swart. Haar pa het beduie dat dit in Rusland gemaak is, ’n land ver oor die see, waar dit in die winter wit was van die sneeu en baie koud. Daar was boeke ook, die eerste van baie wat Magriet se pa nog deur haar lewe vir haar sou koop. Tien Kaalkopmannetjies was vir haar die mooiste, en haar ma moes elke aand vir haar daaruit lees: van tien kaalkopmannetjies wat ’n huis bou op Vergelege. Die sware tafel val op Dafel, toe bly daar maar net nege. En so aan tot daar nie meer een kaalkopmannetjie oor was nie. ’n Ander present was ’n swart kat van karton, vol toffies. Die dag ná haar verjaardag het sy in die dennebos agter die huis al die toffies opgeëet en toe die kat self ook begin eet, tot sy so naar en siek was dat sy die huis beswaarlik gehaal het. Haar ma het baie geraas en haar beveel om haar vinger in haar keel te druk. Daarna moes sy kasterolie sluk en bed toe gaan.
Van al die presente was die wonderlikste egter die nuwe baaikostuum. Haar ou baaikostuum was vir haar ’n verskriklike verleentheid, want dit was sonder bostuk, met net twee bandjies oor die skouers wat die broekie bo gehou het, sodat sy die hele tyd met haar arms oor
