is maar wat ek is, ’n boerkind. Dan pak ek môre my goed en gaan eers.
Ek skrik. Nee, moenie, sê ek, wag eers bietjie. Daddy en Pieter is so lief vir jou … Wag eers bietjie, miskien voel ek môre anders.
Maar hy wil nie kopgee nie; nie dié keer nie, hy’t ook sy trots gehad.
Nee, sê hy, ek gaan.
Dis toe of ek skrik. Hierdie man is soos iets waaraan jy klou wanneer jy sink, iets sê vir my hy is iemand vir die lang pad. Nou gaan hy; miskien sien ek hom nooit weer nie.
Bly, sê ek, bly eers …
Jy maak dit vir my moeilik, Margie, sê hy. My hart praat ’n ander taal as my kop.
Maar hy’t tog gebly. Die volgende paar dae speel ons tennis, stap in die veld, ry na buurmense, partykeer in Daddy se Fordjie saam met Pieter.
En ek dink: Dis goed so. Miskien is ’n feeling alleen nie condition vir trou nie.
Dit was ná ek van Windhoek af gekom het waar ek skoolgehou het.
Ek gaan die volgende dag gedurende besoektyd ouetehuis toe. My ma sit met haar kierie die blokke op die novilonvloer en tel. Net haar lippe roer soos sy tel.
My ma was altyd lief vir somme maak, vir “Maths”. Sy was in die Seminary op Wellington die beste in Maths. Miss Cummings het haar gevra om toesig oor die Maths-klasse te hou wanneer sy die kamer verlaat. Six times six is thirty-six, seven times seven is forty-nine, eight times eight is sixty-four, nine times nine is eighty-one, tel my ma. Sy het alles in Engels geleer, Engels was die taal van geleerdheid.
Mammie het gehoor die Seminary op Wellington is die beste skool in die land, vertel my ma. Pieter gaan na Boys’ High agter Mister McCrone se naam aan, die Skotsman wat die skool opgebou het dat die hele Kaap daarvan weet. Pieter word toe Peter.
Ek kry in Murray Hall plek langsaan die White House, die doublestorey-huis waar die skool begin het. Almal moes die storie van die Seminary ken, van hoe Mister en Missies Murray op Kalkbaai gaan rus het nadat hulle die twee kindertjies verloor het. En hoe Mister Murray daar, op die rotse van Kalkbaai, oor die Seminary for Girls in Massachusetts gelees het, die skool wat Mary Lyon daar begin het. Hoe hy toe daar op die rotse met God oor dié dinge gepraat het, like a prophet of old having a vision. Almal moes weet hoe Mister Murray toe die Amerikaanse teachers al die pad uit Massachusetts van Mount Holyoke af laat kom het om met ’n similar school for girls hier te begin. Miss Cummings, die principal, het gesê oor die kindertjies wat die Murrays verloor het, God had emptied their hands that He might fill their hearts.
Ons moes dit oor en oor hoor, ek onthou dit tot vandag toe. Ons moes hoor hoe die skool in die White House met veertig meisies begin het en later te klein geword het, want mense dwarsoor die land het hulle dogters na die Seminary gestuur. Ons moes leer van die nuwe skool wat in 1902 gebou is en vyf jaar later afgebrand het en die volgende jaar weer opgebou is. Designed by John Parker, the famous architect from Scotland, where Andrew Murray’s forbears came from. Ons moes ’n toets daaroor skryf, The History of the Seminary, alles in Engels.
Soos ek sê, the principal of the high school is Miss Cummings. Women graduated at the Huguenot University College, die indrukwekkende klipgebou oorkant die pad. Miss Ferguson is net die vorige jaar oorlede, gently passed away, en Miss Bliss – toe al behoorlik oud – was principal of the primary department. They were held in awe, almal praat van this is how things are done the Seminary way. Ek is skaam dat ek van ’n plaas af kom en Afrikaans praat, dat ek nie behoorlik Engels kan praat nie. Almal praat oor een meisie wat kort tevore huis toe gestuur is. Sy het haar nie proper gedra nie, en proper was maar Engels, alles Engels.
Hier, hier’s my kamermaat op die foto, Eva Rogers, die een met die ronde gesig en die sypaadjie en die fringe oor die voorkop en die strik agter die kop. Sy’t my Margie vir kort genoem, en van toe af noem almal my Margie. Dis ek daardie, in die gym, jy kan niks sien van my groot bust nie, dis weggesteek onder die gym. Ek was skaam oor my groot bust en my dik bene; dan terg Eva my en noem my pudding. Pudding word toe my bynaam.
Die girls kom van ver na die Seminary, van dwarsoor die land.
Sondae loop ons in ranks kerk toe, na die groot kerk aan die bopunt van Kerkstraat. Ons loop reguit kerk toe. Miss Cummings en die ander teachers dril vir ons in: It’s most unbecoming for young girls to loiter on the pavement.
Mister Murray is al drie jaar dood, maar die mense praat nog oor hom. Daar is in dié tyd ook ’n stryery oor ’n standbeeld vir hom voor die kerk. Party mense sê dis om ’n afgod van ’n mens te maak en te aanbid. Ander sê: Mister Murray moet onthou word in ’n standbeeld. Mister Murray was oral, so ook Miss Ferguson en Miss Bliss.
Ons sit altyd op die galery. Dis gewoonlik ou dominee Albertyn wat preek, op High Dutch. Mister Murray kon in twee tale preek, High Dutch én Engels. Party mense is in dié tyd ontevrede omdat hulle ’n Engelse diens ook wil hou.
Murray Hall is oor die veertig jaar oud en al bietjie dilapidated. My kamer is op die boonste vloer. Die houttrap kraak as jy klim; wanneer jy vinnig op en af, weerklink dit deur die hele koshuis. Wanneer jy een van die teachers op die trap kry, sê hulle: Not so fast, Margery, walk like a lady.
Daar is nie warm water nie, en te min toilette, ook te min slaapplek. Party girls slaap in Goodnow Hall, in dormitories op die onderste vloer.
Ons sit aan lang tafels op harde stoeltjies met eikehoutsparre teen jou rug aan. Ons moet doodstil sit en wag vir die prayers. Oh Lord, for what we are about to receive, make us truly thankful …
Ons moet netjies eet. Aan elke tafel sit ’n Miss om te kyk dat ons reg eet. Soms is daar high teas met mooi koppies en pierings vir guests of honour.
Tot onlangs het my ma gereeld by ons kom eet. Toe begin die morsery pla. Om my ma se bord was dit altyd morsig, met ryskorrels op die tafel en op die vloer. Een of twee keer eet sy met haar hande.
“Nee, Mamma, nie met die hande nie,” keer ek dan.
Van toe af bring ek ’n groot vierkantige blou borslap van die ouetehuis saam en maak dit met ’n knoop agter haar nek vas.
My man sê ergerlik: “Miskien is die dae van uiteet vir jou ma verby.”
Die karweiery van die ouetehuis af tot by ons huis word te veel, die in- en uithelp uit die motor, die op- en afkarwei van die rolstoel.
Van toe af neem ek eerder snoepgoed ouetehuis toe: malvalekkers en biltong en soms turkish delight, en kyk hoe my ma dit gulsig eet.
Een of twee keer gaan ek om twaalfuur, wanneer die oumense in die eetkamer sit en eet. My ma sit met ’n helderblou borslap aan ’n tafel van ses. Sy was altyd lief vir mooi aantrek en vir helder kleure, en het graag ringe en pêrels en borsspelde gedra.
Om dieselfde tafel sit tant Miemie en oom Joubert, ou vriende van haar. My ma het altyd baie vriende gehad. Tant Miemie se gesig is skeefgetrek van ’n beroerteaanval; ’n verpleegster help haar voer. Die kos val uit haar mond.
Die ander om die tafel sit doodstil en eet, hulle oë stip op die bord, happie vir happie. Op die borde is valerige hoender, pampoen, rys en aartappel. ’n Groot deel van die kos val van my ma se vurk af, in die bakkie van die borslap. ’n Stilte heers aan die tafel, niemand praat nie.
Jare tevore het my ma saam met tant Lorainne, oom Joubert se vrou, in die Bovlei teebyeenkomste en verjaardagpartytjies en VLV-vergaderings gehou. My ma het demonstrasies gehou;
