gaan staan onder ’n groot boom. Hy sê: Jy lyk so ontsettend mooi, ek kan my oë nie van jou afhou nie. Hy vryf oor my hare en sê … Wag, hier, hier staan dit agterop die foto van hom wat hy later gestuur het:
O laten wij maar zacht zijn
Wij zijn maar als blaren in den wind
Ritselend langs de zoom van oude wouden
En alles is onzeker
En hoe zouden wij weten wat alleen de wind weet, kind –
Toe soen hy my. Annie en Nancy en dié klomp het lankal in die Laan gesoen en gedruk, kaalbeen geloop en soms ’n dampie gemaak. Maar ek was nie een vir ’n gedrukkery nie. Ek was bang al hierdie dinge kan tot verkeerde dinge lei; dit het ons op die Seminary geleer.
Ek hou toe my lyf van hom weg, maar my gesig na hom toe om nie ongeskik te wees nie. Ek het aan Miss Buchanan in die physiology class gedink, aan die storie van die blooming womanhood. You are to protect that, girls, be careful, it is a most holy thing. It can also become a wicked thing, full of snares and potholes …
Ek wou hom nie seermaak nie. Hy was endearing, maar ek het nie eintlik ’n feeling gekry nie.
Juniemaand neem ek hom saam Colliesfontein toe. Hy’t saam met Pieter skaapkraal toe gestap, gekyk hoe ou John melk, en partykeer saam met my en Pieter en die bure op ’n Saterdagmiddag tennis gespeel. Hy was ongemaklik met die racket in sy hand, hy’t hoë houe in die lug op geslaan.
Hy’t lang ure met Daddy op die stoep sit en gesels. Mammie was eers vol vrae, sy’t uitgevra na waar hy vandaan kom, na sy familie. Sy’t gedink Van der Merwe is nie ’n goeie van nie, nie well-bred genoeg nie. Hy het polite en eerlik op Mammie se vrae geantwoord. Altyd maar weer: Ek’s ’n boerseun uit die Koue Bokkeveld. Sy ou vader was twee keer getroud, die eerste vrou jonk oorlede. CP was maar tien toe sy ma dood is. Twaalf kinders grootgemaak, twee in die 1918-griep dood. Hulle had dit nie breed nie, maar Daddy het gesê CP is ’n goeie seun, en Pieter het ook van hom gehou.
Die einde van die jaar het al my vriendinne poste behalwe ek. Annie het ’n pos in Latin en English by Rhenish. Ek skiet vir die een pos ná die ander, maar geluk nêrens nie. Ek wil so graag vir Daddy my studieskuld help afbetaal, toe’s ek al moedeloos.
Mammie skryf vir ’n verlangse neef in die diplomatic service in Windhoek en vra of dáár nie vir my ’n pos is nie. Toe antwoord hy: Ja, daar’s vir my ’n pos. Maar die kinders praat net Afrikaans.
CP kry ’n pos op Moorreesburg. Hy’t sy B.Ed. klaargemaak ná sy B.A., gemajor in Duits en Afrikaans-Nederlands.
My Windhoekjare was jolly jare. Ek ontmoet baie Duitsers, ons drink bier en hou party. Ek gaan saam wanneer hulle wild skiet. Sien jy hier, hier in my kakiebroek voor ’n jeep op ’n jagparty, met die kakiehemp en kortbroek en geweer in die hand. Dit was baie daring vir die tyd. Ek speel tennis, ek maak daar pals. Soos hier, sien jy, op die tennisbaan met drie pals, met die Lutherse kerk agter.
CP skryf lang briewe oor hoe hy my mis. Partykeer quote hy filosowe of digters, mense van wie ek nog nie gehoor het nie. Hy skryf hoe bly hy is dat ons taal nou van die “kansel” af gehoor word. Ek lees die briewe, maar nie die gedigte of quotations nie. Ek skryf briewe oor elke dag se dingetjies, oor kinders wat kaalvoet skool toe kom met kakieklere aan, oor hoe hulle g’n woord Engels ken nie. Ek skryf oor hoe ek tennis speel en saam op jagparties gaan en gesien het hoe hulle ’n gemsbok skiet.
Toe skryf CP ons moet mekaar die Junievakansie op Colliesfontein ontmoet. Ek reis met die trein van Windhoek af. CP kom al die pad van Moorreesburg af.
Hy en Pieter ontmoet my op Sheldonstasie, Pieter met sy swart kuif en sy middelpaadjie en sy bril met die ronde raam. Ek het ’n chic hoedjie op, laag oor my voorkop getrek, en nuwe patent leather-skoene met ’n band oor die voetbrug.
Op die perron soen CP my voor Pieter, so ’n piksoentjie, maar ek sien hoe bly hy is. Ag, ek is so uncomfortable, ek voel sleg daaroor, maar ek kan daar niks aan doen nie.
Pieter is aan die stuur van Daddy se 1930-Ford, baie fancy. Ek sit voor langs Pieter, CP agter. Ons praat nie baie nie. Ons skud oor die stofpaaie; die stof waai by die vensters in. Ons het stofjasse aan, die stof waai in ons tande en in ons hare in.
Daardie eerste aand op Colliesfontein staan ons onder die peperboom en luister na die uil se geskree. Daardie aand merk CP hoe ek twyfel.
Maar ná die drie weke saam se tennis, stap in die veld en kuier by buurmense sê ek ja, ons kan trou. Ek dag: Miskien is feeling alleen nie condition vir trou nie. Vir Mammie en Daddy se onthalwe sal ek net die jaar op Windhoek klaarmaak; dan kom ek huis toe en ons trou.
Ons trou op 5 Januarie 1935. Ons trou op die plaas van een van my ooms in die Stellenbosch-distrik. Dis ’n grand troue; al Mammie se Stellenbosch-familie is daar. Ek in ’n lang rok met ’n sleep van handmade lace, my hare middelpaadjie met blomme aan weerskante by my ore en ’n bouquet van wit rose en gladioli; CP in hat and tails en gloves, te grand vir woorde, daar’s ’n foto iewers …
Van CP se oorlewende broers is ook daar, ook sy stiefma en sy pa. Sy ma is ’n ou vrou in swart, baie depressing, sy pa ’n krom mannetjie met ’n Jan Smuts-baardjie. Ek het hulle een keer tevore ontmoet toe CP my plaas toe geneem het. Alles daar het vir my so versukkeld voorgekom, die kindertjies verwaarloos, ek het gewonder wat Mammie sou sê.
Daar was baie toasts en speeches, party in Engels. Toe CP se pa opstaan om te praat, raak ek skaam vir my nuwe in-laws, vir die klein mannetjie met sy baadjie se kraag wat omkrul en sy hemp nie behoorlik gestryk nie en ek dag: Wat kom nou? Mammie sal sê hy is nie well-bred nie. Maar die ou man het so mooi gepraat, so rustig en ongestoord. Almal het sit en luister en agterna gesê dit was die beste toespraak van almal, die toespraak van hierdie ou boereoom.
Words of wisdom, het Mammie ewe gesê. Toe’t ek gedink: Mammie het my Seminary toe gestuur om Engels te word, maar hierdie is ’n Boerefamilie waarin ek trou.
Nou land ons op Moorreesburg, eers in die koshuis. CP hou skool, hy is omtrent getroud met die skool en met sy kinders en met sy vak, Afrikaans, dis sy hele lewe. Hy begin handboeke skryf, eers vir sy klasse, toe word dit ’n boek.
Ek is eers bietjie verveeld op daardie godverlate plek. Ek is Windhoek gewoond. Maar ek begin stadigaan weer tennispals maak en tennis speel, ons kuier op plase in die distrik. Op die ou end is ek baie gelukkig daar, ons maak vriende en ry na plase toe uit en kuier, by die Kennedys en die Bassons en die Besters. Die Swartlanders bederf ons so, ons is nooit met leë hande van die plase af weg nie.
Van die dinge tussen ’n man en ’n vrou het ek nie veel geweet nie, maar CP was gentle en understanding, nooit opdringerig nie, en so het ek stadig geleer, en toe ek my weer kom kry, is ek pregnant met jou.
Ek het uitgesit, behoorlik uitgeswel. My lyf was oral in die pad, ek het swaar en vorentoe gedra. Almal het gesê dit gaan ’n seun wees, en toe surprise jy ons.
CP was so opgewonde oor jou koms. Soos altyd het hy die lewe vir my maklik gemaak en gebuk waar ek nie kon nie, en in die laaste maande toe ek net op my rug kon slaap my uit die bed gehelp. Onhandig soos hy was, het hy ook met klein werkies in die huis probeer help.
So het ek toe geboorte gegee aan jou, maar ek het vooraf nie geweet wat dit alles inhou nie, want ons het in daardie dae nie alles geweet wat vroue vandag weet en gepraat waaroor mense vandag praat nie. Maar dit het gou en maklik gebeur, byna soos die ooie op die plaas, soos wat ek vir ou John die
