’n rukkie en plaas die gehoorstuk terug. Dis ’n jare lange ritueel.
• SEWE •
Sy skeur al Xavier se briewe sonder huiwering oop. Sy raak vertroud met die kamers in sy kop. Sy herken die argitektuur soos ’n herinnering wat in ’n droom ingebou is. Sy was nog nooit daar nie, maar dis bekend. Sy probeer selfs sy boeke lees, maar sy gooi dit telkens teleurgesteld neer. Nee! wil sy gil. Jy kan stukke beter skryf. Dis nie jou ware stem dié nie!
Daar was ’n ander koevert ook in die posbus. Bruinpapier. Handgeskrewe. Weer die krapskriffie. Die slakke het die afsender se adres agterop heeltemal weggevreet. Sy het dit binnetoe geneem en bo-op die hoededoos, bo-op die boekrak gesit. As ’n mens ’n professionele probleemoplosser is, maak dit die lewe nogal moeilik as jy dit omtrent nooit kan regkry om koeverte oop te skeur nie.
Sy lê in die hangmat. Sy lek aan haar gunstelingklip van die oomblik. Sy wieg en wik en weeg. Sy voel vreemd gerus, asof sy reeds ’n hele boel leidrade opgestapel het, asof die oplossing net-net buite haar bereik lê en wag vir die oomblik wanneer sy gereed is om twee en twee bymekaar te tel. Sy is nog nie gereed nie. Sy sien dit uit die hoek van haar oog, maar is nog nie bereid om haar kop in daardie rigting te draai nie. Sy weet wel dit sal haar in die nag oorval, dit sal skielik vanuit die niet in haar blinde kol opdoem. Sy soek eers ’n ander, ondergeskikte raaisel om haar aandag af te lei van die kolos op die horison.
Wie kan dit verklaar? So was dit nog altyd; wanneer sy iets roep, kom dit na haar toe. Op daardie oomblik skel die telefoon. Sy hou dit teen haar oor. Meestal sien sy nie kans om haarself eerste aan te meld nie. Dis ’n manstem, of altans, so klink dit. Wie kan seker wees? Soos gesigte, dryfvere en hiërargieë, slaan geslag haar dronk. Die spanning, die spel, die jag, die oorgawe. Dis alles Grieks vir haar.
“Agathe Gruber? Dis Jesse. Ek het van jou gehoor en ek benodig jou dienste. Ek is op soek na iets kosbaars wat ek sewentien jaar gelede verloor het. Daar is miskien reeds ’n brief in jou posbus terwyl ons praat, maar ek reken jy gaan dit nie oopmaak nie. Moenie vra hoe ek weet nie. Daarom het ek nie die koevert toegeplak nie. Keer dit net in jou hand om en lees dit een maal vinnig deur. Ek hoop ons praat weer, Agathe.”
• AGT •
Dus stap sy maar weer met die leiklippaadjie af posbus toe. Die koevert dra die slakke se goedkeuring weg. Hulle het reeds daaraan begin knibbel. Dis onverseël. Sy haal dit uit en dop dit om. ’n Enkele vel papier val op haar stewel. In die drie sekondes voordat ’n windvlaag dit skep en bo-oor die heining stoot, neem sy ’n mentale foto:
Ek het op 8 Januarie 1990 om 16.30 my ring verloor in Marine Parade in Durban. Vertel my:
1) waarom en
2) hoe ek dit kan herwin.
Jesse, Privaat Sak X 131, Standerton 2430.
Janis Ian het gesing:
Jesse come home,
there’s a hole in the bed
where we slept.
Terwyl sy terugstap huis toe, spook die onseker handskrif by haar. Sy gaan staan botstil. Haar armhare kriewel. ’n Verheldering kom oor haar; die wolke skuif skielik weg en keer die son soos ’n gieter oor die landskap om. Elke voorwerp op die horison is skerp afgeëts. Sy ril. Dit duur ’n paar sekondes. Sy weet skielik:
• Die brief is geskryf deur iemand wat nie kan sien nie;
• Iemand wat ’n arm/hand makeer om die papier waarop hy/sy skryf, vas te hou.
Sy sit by die kombuistafel en skryf ’n brief. Sy is trots op haar handskrif: dis elegant, soos uit ’n eeu toe mense alle take stadiger en met groter sorg uitgevoer het. Sy skryf sorgvuldig, selfs al sal Jesse se oë nooit oor haar handskrif gly nie. Sy skryf:
Jy het meer as jou ring verloor. Jy het jou arm verloor. En jou sig. Eintlik het jy veel meer as jou arm en oë verloor. Ek raai dit was ’n bomontploffing. My gevoel is dat ’n munisipale skoonmaker jou ring in sy sak gesteek het. Hy wou dit verkoop, maar kon nie daarvan afstand doen nie. Hy kyk elke dag daarna. Hy word wel geteister deur skuldgevoelens. Dis ’n lieflike ring – ’n vrou het dit vir jou gegee. Die vrou wat jy in die ontploffing verloor het? Dis waarom jy dit terug wil hê? Ek dink die steen is ’n melkerige seegroen wat soms verdonker en soms ligblou word. Ek sal gaan nalees oor die ontploffing en die nadraai en ek sal jou ring opspoor, verkieslik sonder om te reis.
Sy sit terug en elke sinaps sing, soos altyd wanneer ’n mentale vonk oor verskeie bruggies gespring het.
Nou die nag, dit was maar net nog ’n slapelose nag, het sy gelê en luister hoe ’n skrywer oor die radio riglyne vir geslaagde misdaadromans opnoem. Haar lewe sou nie deug in daardie genre nie. Die leidrade of die gevolgtrekkings in ’n geslaagde misdaadroman mag glo niks met die bonatuurlike te doen hê nie. Nie dat sy reken intuïsie, heldersiendheid en telepatie is bonatuurlik nie. Net ontasbaar.
• NEGE •
Sy gaan kuier langsaan by Claude. Dit gebeur nie elke dag nie. Hulle sit op sy dek, die houtdek wat hy met sy eie hande gebou het. Hy skink appelsap uit ’n groen kartondoos van Pick n Pay. Hy weet sy hou van vars en organies en hy is ’n goeie gasheer, of ten minste, hy probeer. Sy reken hy weet daar is iets wat sy nodig het, anders sou sy nie deur die gat in sy heining geklouter het nie. Hy glimlag van oor tot oor. Soos hy dit sou stel: hy lyk amped. Hy buig en verklaar: “Dis ’n voorreg om ’n alien princess te verwelkom.” Sy kyk langs haar lang neus af na hom en probeer onthou hoe om te glimlag. Haar gesigspiere steur hulle nie gewoonlik aan haar brein nie. Sy reis soms na ander provinsies om in stowwerige argiewe na antwoorde te gaan soek, maar indien dit enigsins moontlik is, verkies sy om in haar eie agterplaas brûe in haar kop te bou. Soms met die hulp van haar buurman se rekenaar.
Hy is nie onder ’n kalkoen uitgebroei nie. Hy is cool. “Dude, is daar iets wat ek vir jou kan raaksurf of -hack?” wil hy weet.
Sy hou van goeie begrypers. Sy sit ’n velletjie papier voor hom neer. Daarop staan:
28ste laan 283, Villieria, Pretoria, rondom 1966. In wie se naam was die eiendom geregistreer? Inwoner Rosalie Schwarzbraun. Huurder of eienaar?
Sy onthou haar maniere. “En is daar dalk iets wat ek vir jou kan bykom?” vra sy, asof sy in ’n spens op ’n trapleer voor ’n rak staan. Hulle glo in quid pro quo.
Claude, opportunis, antwoord blitsig: “Môre se Lotto-nommers?”
Sy skreef haar oë teen die agtermiddagson, wieg ’n paar keer en praat stadig, vir dramatiese effek, want Claude waardeer ’n vertoning: “Jy weet nommers is nie my spesialiteit nie. Twee verskillende enkelsyfers wat met ‘s’ begin, drie wat met ‘v’ begin, twee daarvan ’n enkele syfer, een daarvan twee syfers waarvan al twee met ‘v’ begin. Dan nog een wat met ‘n’ begin, dubbelsyfer.”
Hy maak vinnig aantekeninge terwyl sy praat. Hy vlieg sommer op en stap rekenaar toe. Hulle is nie gesteld op formaliteite en etiket nie. Sy streel oor die gladgeskaafde oppervlak van sy dek. Dis sonder vernis; hy gee dit gereeld olie, met groot toewyding. Sy tuin is oorgroei, maar hy het sy eie, gekompliseerde standaarde. Flaubert staan op die heining vir haar en loer.
• TIEN •
Die grote Xavier Vercuyl kom binnekort hul nederige dorpie besoek
