omdat Aga op twaalf al meer as ’n kop langer as sy was. Die vrou het wel soms, in ’n onbewaakte oomblik, wanneer sy gedink het dat sy alleen was, een of ’n halwe woord in Duits laat val.
Tale het nog altyd Aga se hand opgesoek; katte wat gestreel wil word. Sy lees met moeite en geen opleiding Frans, Spaans, Italiaans, Duits en natuurlik Nederlands. Sy vermoed EISDOR moet ’n gedeelte van ’n pleknaam in Duitsland of Oostenryk wees. Sy raai dus dat die naam op “dorf” eindig. Al wat nog kortkom, is ’n paar letters aan die begin van die woord. Sy sit met toe oë en wieg. Sy slaan graag haar tande in raaisels.
Die telefoon se skril kreet versplinter haar konsentrasie. Hoekom betaal sy nog die rekening? Oor hom. Sy tel die gehoorstuk op en luister na sy asemhaling. Keelskoonmaak. ’n Stem met ’n swaar Duitse aksent: “Agathe. Woensdagmiddag om eenuur in die koffiehuis op die stasie in jou dorp.” Klik.
• VEERTIEN •
Claude steek sy kop deur die gat in die heining. Sy laat sak haar swaar mandjie vol klippe stadig. Veeg met ’n stowwerige hand oor haar beswete gesig. Nou sit daar sweerlik modderspore soos krygsverf oor haar wange. Groot Kaptein Sekelneus stuur rookseine.
“Is jy lus vir beetsap?” bied sy aan.
“Dude, dankie, ja.” Hy steek ’n fris been deur die opening, gevolg deur sy lyf in vuil oorpak.
Hulle sit op die stoepmuurtjie by die agterdeur, sy modderig en hy vol enjin-olie.
“Alles dui daarop dat my ma in Pretoria vermoor is toe ek ’n paar maande oud was. Die moord is onopgelos. My aanneemma het altyd gesê sy weet niks van my regte ma nie, behalwe dat sy my afgeteken het en glad nie wou hê dat ek met haar kontak moes maak nie. Dit was dus ’n leuen.”
Sy gaan haal die koevert met koerantuitknipsels in die huis. “Kyk maar. Twee koppe is beter as een.”
Of selfs drie, dink sy later. Jesse. Soos ’n gebedsketting. Sy gaan sit by die kombuistafel en skryf:
Het jy al gereis? Ek het nog nooit. Ek is op soek na die naam van ’n dorpie, vermoedelik in Duitsland of Oostenryk. Die middelste letters is EISDOR. Dit klink soos iets uit die Narnia chronicles. Ek vermoed die woord eindig in DORF. Ek ken jou ook, Jesse.
Jou penvriendin.
Ns.: Jou stem is nie soos ’n elektriese saag nie. Daar is nie ’n rekening nie. En e-pos en elektroniese oorbetaling is nie ’n opsie nie, want ek werk nie graag op rekenaars nie. Die vibrasies is onuitstaanbaar. Ook nie selfone nie. Of banke nie – te veel lywe te na aan mekaar. Jy kan my eendag betaal.
• VYFTIEN •
Sy staan in die kombuis. Dis Dinsdag. Dit sien sy op die almanak teen die muur. Dis twee jaar gelede se kalender, maar die prentjie is mooi; ’n foto van die Kaapse skiereiland vanuit die lug. Sy pas dit aan, met inagneming van skrikkeldae. Môre ontmoet sy die stem wat vermoedelik aan Myer Spiewak behoort, die man wat vermoedelik haar grootoom is.
Sy kerf ’n berg okra. Sy skil en verpulp knoffelhuisies. Sny ’n suurlemoen deur. Verhit botter in ’n swaarboomkastrol. Roerbraai die knoffel en okra met suurlemoensap en sout. Skep dit in ’n houtbak en gaan lê in die hangmat. Horisontaal is soveel gemakliker as vertikaal. Om op te hou weerstand bied teen swaartekrag. Sy skarnier die eetstokkies behendig. Sy kou en dink, kou en dink.
Hoe het die vrou, haar ma, Marie Gruber, aan die hangertjie gekom? Het sy vir Myer Spiewak geken? Waarom het hy dit as vermis aangegee? Waarom het Marie Gruber dit nie aan die polisie oorhandig nie?
Sy weeg die stuk antieke juweliersware in haar palm en fokus. Sy swaai dit heen en weer soos ’n hipnotis. Heen en weer. Heen. Weer. Dit werk. Die dag begin vervaag. Haar ooglede sak halfmas en agter die sluiers word alles verblindend helder. ’n Stokou herinneringsprentjie doem op. ’n Boesem wat aan haar behoort soos haar eie lyf, maar apart. Die reuk van naeltjies. Die reuk van varsgebakte brood en klam, donker grond. Die hipnotiese flikkering van die hangertjie wat swaai tussen klein borste. ’n Vet handjie wat daarna tas; haar hand. Twee lettergrepe: “Schat-zi.”
Sy druk die hangertjie teen haar eie boesem. Dit het aan Rosalie behoort. Haar ma.
• SESTIEN •
Xavier het geskryf. Die brief is hier op die dorp gepos. Hy sê daar is ’n stilte rondom haar wat dawer soos ’n waterval. Hy sê sy is ’n formidabele vrou uit een stuk, ’n vorstin van ver. Hy sê hy het haar herken uit vreemdelinge se vergeelde foto’s in pandjieswinkelalbums. Nou maar waarom, in godsnaam, praat die man in lewende lywe soos ’n staatsamptenaar?
Flaubert wip van die skrik vir die telefoon se gekrys.
“Jesse,” sê sy in die optel. Sy het geen naam op ’n selfoonskerm nodig om te weet wie haar bel nie.
“Agathe. Wat van Gleisdorf? In Stiermarke, Oostenryk?”
Sy trek aan, al is dit nie eintlik ’n dag vir klere nie. Sy verlang na die winter, wanneer ’n mens vyf lae klere oor mekaar kan dra sonder om te veel aandag te trek. Dis ook nie ’n dag vir masjiene en enjins nie. Te voet stryk sy flink aan biblioteek toe. Doelgerig. Elmboë en knieë, knieë en elmboë. Miskien bibber haar pouveer in die wind, miskien nie. Sy is diep aan die dink, maar sy is bewus van die figuur wat sy slaan, danksy Claude wat dit al vir haar nageboots het: kop omlaag, arms soos suiers, knieë wat hoog lig en stewels wat met die toon eerste trap, soos die voete van ’n elf. Pocahontas op die oorlogspad. Daisy de Melker gaan dorp toe. Ag, wel.
Die bleek naslaanbibliotekaris is een van haar dam se ganse. ’n Rare voël van ’n koddige planeet. Sy adamsappel is groter as sy dasknoop. Hy knik net plegtig met die kop en knoop geen geselsie aan nie. Sy ken die biblioteek soos die haartjies op haar hand. Boeke is haar beste vriende. Die gewenste boek spring min of meer na haar hand: Österreich im Bild. Sy gaan sit in die leerstoel onder die uitgerafelde potplant en vind die hoofstuk oor Stiermarke: Die Steiermark.
Sy lees en fotografeer.
Die Steiermark (slowenisch Štajerska) ist ein Bundesland der Republik Österreich. Landeshauptstadt ist Graz. Die Steiermark ist der Fläche nach das zweitgrößte, der Einwohnerzahl nach das viertgrößte Bundesland der Republik. Es grenzt an die Bundesländer Kärnten, Salzburg, Oberösterreich, Niederösterreich und Burgenland sowie im Süden an Slowenien. Die Bewohner nennen sich Steirer.
Sy blaai na Gleisdorf en sien ’n foto van Das Rathaus. Blaai om. Die stasie. Sy vergelyk dit met die foto in haar kop. Die uithangbord is soortgelyk, die bergpiek in die agtergrond identies. Gleisdorf in Stiermarke, in die suidooste van Oostenryk. Die 1940’s. ’n Blonde dogtertjie op pad na êrens.
• SEWENTIEN
