keer vanaand sien.
Sy kom staan styf teen my voordat sy praat. “Ek onthou jou nou,” en sy lag, verlig dat sy uiteindelik die klomp vae lettertjies sinvol in haar kop kon rangskik. “Haai, foeitog, ek onthou jou nou.”
Sere in die mond
Sere in die mond
Ek het nie gedink ek sal weer ’n verhaal oor my ma skryf nie. Maar so gebeur dit toe dat ek een naweek my woonstel regpak, afstof en sommer van ’n klomp snert en sentiment ontslae raak en daar, geliasseer tussen my derdejaarsielkundeaantekeninge wat vinnig op pad asblik toe was, kom ek op ’n verhaal oor haar af. “Elke hond kry sy dag,” is die titel. Ek het dié verhaal destyds op my ou rekenaar met die swart-en-wit skerm getik. Al wat ek daarvan oorhet, is hierdie weergawe met ’n paar korreksies in pen bygekrap. Die karakters en storielyn kan ek egter goed onthou.
Twee dogters kuier vir ’n vakansie by hul ma. Die oudste dogter is ’n eerstejaarstudent, oorgewig en stil op ’n onvriendelike manier. Sy dra elke dag dieselfde swaar swart langbroek en ’n los Indiese hemp. (“Daardie klere gaan nog aan jou vasgroei. Ek sal jou betaal om net één maal ’n rok aan te trek. En as jy net ’n bietjie maerder is, hoef jy nie heeltyd sulke sakkerige ou goed te dra nie.”) Die jongste dogter sonbad meestal in die tuin, agter die wasgoedlyn, en praat ook nie juis veel nie. (“Jy gaan velkanker kry.”) Hulle ma, volgens die verhaal, lyk goed vir haar ouderdom: skraal, met slegs ’n aanduiding van ’n magie wat om haar middel uitsak. Haar wit bermuda is hard en skerp gestryk. Sy doen altyd moeite om die vellerigheid om haar nek agter ’n kragie weg te steek, of om haar hand half voor haar keel te hou wanneer sy praat. Asof sy eintlik wil kug. Dit, sowel as van haar ander gewoontes – om direk ná ete skottelgoed te was, om saans voor die televisie aan die slaap te raak, om ’n snytjie roosterbrood en tee vir middagete te eet, om te sug wanneer sy gaan sit – het ek later teen my sin met eensaamheid begin assosieer.
Ek gaan lê op die rusbank, dink ’n oomblik na, sien hoe vaal my woonstel se kantgordyne is, die vensters dof van nog ’n somer se reën. (“Ek kry sommer die horries as ek sien hoe vuil dié plek van jou is.”) Toe begin ek die verhaal lees:
“Kom hier, my kind! Ja, ja, kom hier.”
Die oudste dogter sit in die sitkamer en blaai deur ’n Huisgenoot. Die jongste dogter het pas met Piz Buin Faktor 2 en ’n handdoek by die agterdeur uit verdwyn. Aan die wasgoedlyn hang die ma se sykouse soos spookbeentjies.
“Kom, Ma se liefste kind. Kom na Mammie toe.”
Die ma buk, tel die woelende malteserpoedel op en druk haar gesig in die hond se moplyfie. Minnie blaf en lek haar gesig. Die ma lag.
Van waar die oudste dogter sit, kan sy tot buite op die grasperk sien. Teen die sitkamermuur, half agter die voordeur, hang ’n poskaartgrootte prent van ’n biddende Madonna in ’n raam van goue blare. Sy het ’n stomp voorkop, bultende oë en ’n besonder lang kakebeen. Toe die dogter en haar suster albei op laerskool was, het hulle dit een Kersfees vir die ma gegee.
“Ag, hoor hoe praat sy met haar ma, hoor net!”
En Minnie praat te heerlik – jip-jip, grrrrrjip. Die dogter kyk gesteurd van haar Huisgenoot af op en sug.
Die ma buk, Minnie soos ’n nat trui oor haar arm, en vryf die swart steekbaard wat om haar voete begin kerm en spring. “Kyk hoe jaloers is dié een nou. Kyk nou net! Toe nou, Maxi, bedaar tog, ou jaloersie,” paai sy.
Die ma, met Minnie steeds onder die arm, gaan sit op haar pastelgroen sitkamerstoel en Maxi wip op haar skoot. Sy kreun onder die spartelende gewig van albei honde, maar lag steeds. “My liefste en soetste kinders. Ja, ja, wag nou. Stadig!”
“Fokken fur balls,” mompel die dogter, maar maak seker die ma kan haar nie hoor nie.
Elke oggend gaan stap die ma met haar twee honde langs die see tot by die akwarium.
“Wil jy nie met jou sussies gaan stap nie?” vra sy gereeld vir die oudste dogter. “Hulle loop tog so soet aan hulle leibandjies, jy weet. Jy kan sommer een van my ou sweetpakbroeke leen; dit behoort jou darem te pas.”
“Nee.”
“Toe nou, die oefening sal jou goed doen. Jy en jou suster is dieselfde. Ewe lui. Sit ook net heeldag.”
Tot hier was dit glad nie vir my nodig om iets te versin nie – ek kan ’n verhandeling oor my ma se emosionele verknogtheid aan haar honde skryf.
“Hulle is altyd bly om my te sien en vergewe altyd alles,” sou sy sê terwyl sy hulle optel, op hul snoete soen en toelaat dat hulle haar in die gesig lek. Dit was nou die vrou vir wie ons piksoentjies moes gee om nie haar lipstiffie te smeer nie, wat so nou en dan vlugtig, asof sy skaam was, aan my hare sou raak en my hand sou los sodra ons aan die anderkant van die straat was.
Uiteindelik, en dit is die waarheid, het ek ’n allergie vir hondehare ontwikkel, wat ek pligsgetrou ’n paar paragrawe later by my verhaal ingewerk het.
Die oudste dogter se oë krap en jeuk en word rooi, haar gesig plomp asof sy baie gehuil het.
Die ma is uiters moerig hieroor en hou vol dat die allergiese reaksie veroorsaak is deur die dogter se slierterige hare wat in haar oë hang.
“Sny tog net jou hare, dan sal jy ook sommer beter lyk en voel,” is die ma se raad.
Die volgende deel van die verhaal was grotendeels ’n verdigsel. Minnie klim op die steekbaardteef se rug en begin met toe ogies teen haar pomp. My ma gooi hulle van die oopplankombuis af met ’n glas water.
“Nee, nee,” skree die ma. “Hou op!”
Glas kletter oor die teëlvloer, druppels spat.
“Wat is dit?” vra die oudste dogter, lam geskrik. “Wat het gebeur?”
Die honde wurm tjou-tjou onder die sitkamerbank in, en die ma boender woes met ’n besem agter hulle aan. “Hou op, hou nou op!”
Die oudste dogter besef sy moet iets doen voor die ma ernstige skade met haar besem aanrig.
“Dis nie so erg nie,” mompel die dogter gemoedelik. “Toe maar, dis nie so erg nie.”
“Bly stil, bly jy net stil!” huil die ma, sak op haar knieë en loer onder die bank in.
Vir Maxi is die groot, kwaai oë net te veel en sy skarrel onder die bank uit, gly-gly om die hoek in die agterdeur se rigting. Die jongste dogter gil toe die hond oor haar kaal rug hardloop.
Toe die ma verder vorentoe leun en haar hand paaiend na Minnie toe uitsteek, skuif haar bril oor haar neus en val. Een van die lense klik oor die vloer. Haar oë word kleiner.
“Dit ook nog,” snik die ma.
Die dag daarna skeer die oudste dogter haar hare borselkop.
“Was dit nou regtig nodig?” vra die ma en praat vir die res van die vakansie skaars met haar.
A, daardie grimmige stiltes van haar wat ek gereeld moes deurleef. Niemand kon stilbly soos my ma nie.
Die verhaal het egter gaan staan toe Minnie, maer soos ’n geknoopte bol wol, aan kanker gevrek het.
“Maxi
