“Jy moet dat die son daardie kaal kop van jou in die hande kry, man. Dan moet jy sien hoe groei daardie hare. ’n Mens se hare sal nooit groei as dit so toegedraai word nie. Dit is die simpelste ding wat ek nog gehoor het.”
“Ek sal een van die dae die lap afhaal. Ek wil darem net eers vir oom beter leer ken ... Ek ... is maar baie skaam.”
Hermaans skud sy kop ongelowig. Hy het vier broers en sy pa lewe ook nog. Hulle is al sonder ’n ma vandat hy twee jaar oud is. So iets soos skaamheid ken hulle nie. My aarde! Hulle swem dan sommer poedelnakend. Nou is die klein japsnoet sowaar skaam oor sy hare!
“Nee kyk, ek dink hier in Suidwes gaan ons jou meer dinge gee as net jou gesondheid,” praat Hermaans in sy pyp.
Elsa skep vir hom kos uit en Hermaans kyk fronsend na die hopie kos in die middel van die bord.
“Ek hoop nie dit is al wat ek gaan kry nie, Koos? Ek is honger, man!”
“Daar is baie, oom.”
“Nou skep dan, kêrel, of is jy daarvoor ook te skaam?”
Elsa vererg haar en skep die blikbord so vol dat sy die kos teen die rande met die lepel moet keer, anders loop dit oor. Sy dra die bord versigtig tot by Hermaans, wat ’n bietjie meer regop sit en breed glimlag.
“Ha! Dit lyk beter.”
Elsa trek haar skouers gelate op en skep vir haar soveel kos in as wat sy aanvanklik vir Hermaans ingeskep het.
Hy beduie met sy vurk na haar bord en praat met sy mond vol kos.
“Jy kan maar meer inskep ... dit is nie sleg nie!” Hy lag vir sy eie grappie en Elsa kyk gefassineerd na sy tong wat geoefend die kos in sy oop mond hou sonder dat ’n krieseltjie uitval.
Hulle eet in stilte verder. Hermaans hou sy bord na haar uit vir nog en Elsa sien met verwondering hoe hy nog ’n bord kos met gemak wegpak. Hy drink nog twee bekers koffie en sit dan gemaklik agteroor om sy pyp rustig te rook.
“Wil jy vir my sê dit is al wat jy gaan eet?” Die ongeloof staan op sy gesig geskryf.
“Ek ... ek sal een van die dae weer beter eet, oom. Dit is die hitte wat my so ... so moeg en sonder eetlus maak.”
“Hmmm.” Hermaans skuif agteroor en Elsa kan aan sy hele houding sien dat hy in ’n gesellige bui is, lus vir gesels.
“Dit moes ’n kwaai siekte gewees het wat jou so uitgeteer het. Hoe oud is jy nou?”
“Tw- ...” Elsa begin skielik hewig te hoes en vat eers ’n slukkie water voordat sy weer praat. “Sewentien, oom.”
Sy het amper in ’n onbewaakte oomblik haar regte ouderdom gesê. Sy is reeds twee en twintig en al lankal hubaar – dit is ook een van die redes hoekom sy so haastig is dat sy en Kurt getroud moet kom. Die ander meisies van haar ouderdom is lankal getroud.
“Het jy al ’n meisie?”
“Nee, oom.”
“Ek het darem gedink julle kan dit doen ... ’n nooi aankeer! Dit lyk vir my al wat daardie klomp laventelhaantjies onder in die Kaap doen, is vry.”
Elsa voel die warm blos in haar wange opstoot. Sy wens hy wil die onsinnige vrae nou los, maar sy kan aan geen verskoning dink om na haar wa te gaan nie. Buitendien, die heerlike aandluggie is ’n lafenis na die versengende hitte vandag agter in die wa.
“Is oom getroud?” Sy besef dat dit baie beter sal wees om hom aan die praat te hou.
Hermaans lag sy bulderende lag. “Nee, ou Koos. Hier is mos nie vrouens in hierdie land van ons nie. Hulle sal in elk geval nie na Hermaans Potgieter kyk nie, want hier is te veel ander netjiese Duitse offisiertjies wat al die fynere puntjies van hofmakery ken.”
“Meneer Schultz sê vir my dat oom ’n plaas het en dat oom nou die transportryery gaan los om te boer?”
“Ja, ou Koosman, dit is iets waarna ek al jare uitsien. Maar ons het nie genoeg geld gehad nie. Die transportryery was baie betalend, want ek het altyd velle en ivoor ingeneem en dan sommer vir die handelaars goed teruggebring.”
Elsa hoor die versugting in sy stem en sy besef dat die boerdery ’n wesenlike deel van hom is, sy asemhaling, sy hartklop, en dat hy op die drumpel staan van ’n droom wat bewaarheid gaan word.
“Dan moet oom maar vir oom ’n vrou soek ... Ek bedoel, dit sal mos nie lekker wees so alleen op die plaas nie.”
“Daar is ’n weduweetjie op Otjiwarongo, oulike dingetjie! Sy het drie kinders, maar ek is nie baie erg oor die kinders nie ... hulle is te groot vir hulle skoene, en onmoontlik!”
“Ag, oom sal hulle gou regkry. Hulle sê mos ’n kind is ’n baie buigsame ding.”
“Jy het nogal baie wysheid vir so ’n jong seun.”
Elsa staan op en sit die borde bymekaar. Sy gooi van die warm water in die ketel daaroor en spoel dit liggies uit. Sy sal dit môreoggend gou by die watergat gaan was.
Hermaans staan stram op en rek hom lui uit. “Nou toe, kom ons gaan loop ’n draai en gaan slaap.”
Die skok slaan Elsa vir ’n oomblik tot stomheid. Sy sien hoe Hermaans vir haar wag en aan die manier waarop hy met sy knope vroetel, is daar geen onsekerheid oor wat sy “loop ’n draai” beteken nie.
“Nee dankie ... ek sal ... ek wil nie gaan nie.”
Hermaans lag en verdwyn in die donkerte.
Elsa stap vinnig na haar wa en wag totdat sy nie meer ’n enkele geluidjie hoor nie, voordat sy haar uittrek en in die bed klim.
Die verligting om van die knellende band om haar bors ontslae te raak, is ’n hemelse gevoel en sy sug diep van pure genot.
Hulle is teen donker al weer op en aan die gang en Elsa kan verstaan wat Herr Schultz bedoel het toe hy gesê het dat Hermaans vinnig trek. Sy is seker daarvan dat hy baie vinniger as enige van die ander transportryers reis.
Sy vleg haar hare en steek dit baie stewig bo-op haar kop vas voordat sy haar hoed opsit. Dit is al klaar ’n verligting om nie meer die warm doek om haar kop te hê nie.
Gedurende die oggend klim sy uit en stap in die spore agter die wa aan. Dit is heerlik om die vars lug diep in haar longe te trek en teen die tyd dat sy weer op die wa klim, is sy lekker moeg en verwelkom die smal kampbedjie haar vriendelik.
Hermaans skree iets van voor af, maar sy maak maar of sy nie hoor nie en wuif net vir hom.
Sy was hierdie keer daarop bedag dat hulle nie vir middagete uitspan nie, en het van die oggendkoffie in ’n leë bottel gegooi sodat sy darem deur die dag beskuit kan eet.
Vandag span hulle nog later uit as gister en dit is al sterk skemer toe hulle begin vuurmaak.
Daar is nog vars vleis wat sy hierdie keer met ’n lang sous kook en sy maak ’n pot pap daarby.
Hermaans eet net soos die vorige aand heerlik aan die
