is genoeg, julle twee,” sê Anna met ’n stemtoon wat die twee brommend laat wegstap.
“Ma sal hulle moet kortvat, die twee juffroutjies raak te groot vir hul skoene,” brom Karlien in die verbystap.
Maryna gluur die twee blondekoppe woedend agterna.
“Ek dink dit is tyd dat ék hulle kortvat.”
Ester loer weer om die kosyn.
“Sorg jy maar net dat jy ’n man kry sodat hier ’n man in hierdie huis kan kom. Dan sal dit met ons almal beter gaan.”
“O, ou meisiekindjie . . . As ek jou gryp!” dreig Maryna woedend en storm met gekromde vingers agter hulle aan.
“Wat is hulle twee deesdae so behep met ’n trouery?” vra Karlien en kyk verbaas na die deur waardeur Maryna vinnig verdwyn.
“Hulle voel seker die gemis van ’n man in die huis aan,” sê tannie Maud kop onderstebo terwyl sy op die emmer water in haar hand konsentreer.
“Nee, ek stem saam met Maryna. Dit is regtig tyd dat hul tjank afgetrap word!” sê Karlien so in die verbygaan en stap kombuis toe.
2
“Wat is die skielike haas, oom Jan? Hoekom moes ek jou so dringend kom spreek?” vra Johan Lindeque toe hy Jan Visser se kantoor binnestap.
“Ai, Johan! Ek is dankbaar jy is hier,” sê Jan Visser en beduie na ’n stoel terwyl hy self agter sy lessenaar gaan sit.
“Waarvandaan kom jy nou? Ek het oral boodskappe gelaat dat jy hiernatoe moet kom,” verwyt hy.
“Ek was by Jaap le Roux se vendusie,” antwoord die jong boer en strek sy bene lank voor hom uit.
“Dan was jy nog nie vandag weer op jou plaas nie?” vra Jan Visser.
“Hoekom vra oom Jan so ’n snaakse vraag? Skort daar iets?” vra Johan en frons.
“Nie iets nie, Johan, alles!” kom dit moedeloos van die prokureur.
Johan steek ’n sigaret aan en leun agteroor. “As my plaas net nie afgebrand het nie, kan dit seker nie te erg wees nie,” spot hy.
“Johan, die dogter van ou Jaap Stander, wat die stukkie grond geërf het . . .” begin Jan en swyg toe hulpeloos.
“Wat van haar, oom Jan?” vra Johan nuuskierig.
“Wel, sy is hier!”
“Maar dis mos niks nie, oom Jan. Sy kom seker maar kyk hoe groot die grond is en hoeveel dit werd is, voordat sy dit verkoop. Ek bedoel, ek sou dit self gedoen het,” kom die rustige antwoord van die jong man.
“Dit is nie so eenvoudig nie. Sy . . . hulle . . . hulle is sak en pak hier. Hulle kom hier bly, in daardie huis!”
Johan staar hom ongelowig aan.
“Maar dit is seker nie moontlik nie, oom Jan? Hulle sal mos nie in so ’n . . . ’n bywonershuisie kom bly nie. Hulle woon dan al twintig of vyf-en-twintig jaar in Kaapstad.”
“Wel, ek het ook so gedink, maar . . . hulle is hier!”
“Hoeveel is hulle? Het sy dan meer as een kind?” vra Johan nuuskierig.
“Sy het vyf!” kom die huiwerige antwoord.
“Ekskuus?” vra Johan verbaas en skuif effens vorentoe op sy stoel.
“Ek sê vyf!” bevestig Jan Visser.
“O, ek het gedink dit is wat oom sê, maar . . .”
“Die ergste van alles, jong, daar is sewe vroumense altesaam!”
Johan blaas sy asem stadig uit en rem aan sy oopnekhemp se kraag. Hy druk sy sigaret dood, net om ingedagte weer ’n ander een aan te steek.
“Wag, ek bestel vir ons tee,” sê Jan Visser en lig die gehoorstuk om sy sekretaresse te skakel.
“Dit sal sterk moet wees, oom Jan. Jy sal nou vir my dié storie baie breedvoerig moet vertel.”
Jan sak terug teen die leuning van sy stoel en stadig, asof hy bang is dat hy iets sal uitlaat, skets hy die oggend se gebeure.
“Johan, wat my hinder, is die feit dat daar beslis ’n geldskaarste is. Jy moet hul ou motor sien! En die een meisie is beslis nie gesond nie. Ek sal my oogtande verwed dat dit die rede is hoekom hulle hiernatoe gekom het. Die kind is bleek en moeg met donker kringe onder haar oë. Die ander neem al die werk uit haar hande en sorg net altyd dat sy gemaklik is. Dit versterk my vermoede dat sy baie sieklik moet wees.”
“Maar ek kan dit amper nie glo nie; nie dat daar by Jaap Stander se dogter ’n geldskaarste is nie. Hy het seker maar gereeld vir haar geld gestuur,” sê Johan fronsend.
“Nie waarvan ek weet nie. Haar oorlede man het maar in die bank gewerk.”
“En nou, oom Jan?” vra Johan moedeloos.
“Nou weet ek nie, Johan. Dit is hoekom ek so naarstig na jou gesoek het. Ek wil hê jy moet daar op die plaas ’n koei en ’n paar skape van my gaan haal, en dit daar op die punt van hul grond gaan aflaai. Hulle sal dink dit is hulle s’n.”
“Dit sal nooit werk nie, oom Jan. Hulle sal dink dit is van die bure se goed wat op hul grond loop,” protesteer Johan.
Johan beskou die ouer man met ’n diep frons en vra toe: “Maar hoekom kan ons dit nie maar net vir hulle gaan gee nie?”
Jan skud sy kop. “Hulle sal dit nooit aanneem nie. Ek het so ’n vae vermoede dat hulle vreeslik fyngevoelig en onafhanklik is. Hulle moet net dink dit is van hul erfgoedjies, dis al,” verduidelik hy.
Johan Lindeque sit diep ingedagte. Die idee van sewe vroumense byna op sy agterstoep, staan hom glad nie aan nie.
“Aarde, oom Jan! Ek is reeds so besig; ek kan nie nog heeldag en aldag na ’n klomp vroumense ook omsien nie . . .”sê hy en stap vererg op en af in die kantoor.
“Kan hulle nie maar net oppak en teruggaan nie? Noudat hulle besef hulle het nie ’n ekonomies vatbare plaas geërf nie, maar in werklikheid net ’n baie verwaarloosde huis, kan hulle mos maar net sowel teruggaan,” sê Johan.
“My kind, ’n mens kan sien jy het nog nooit regtig swaargekry nie. Die feit dat hulle ’n huis het en nie een hoef te gaan huur nie, is al klaar vir hulle baie werd. Die oudste dogter hou skool en sy het ’n pos hier aanvaar. Dit het ou Eben nou net vir my vertel.”
“Ek weet nie wat om te sê nie, oom Jan,” antwoord Johan ongemaklik.
“Jy moet maar vir Mossie en sy vrou oorstuur, as jy hulle kan spaar. Hulle moet maar daar gaan help waar hulle kan. En Johan, ek sal die helfte van Mossie se salaris betaal.”
“Dit is ’n baie goeie plan, oom Jan. Mossie kan dan sommer die koei melk en die ander plaaswerkies doen. Ek weet net nie hoe om aan hulle te verduidelik
