sand lê sentimeters dik op haar stoep. Dit is darem te verstane, want daar het maande lank niemand in hierdie huisie gewoon nie.
Tannie Grieta neem egter baie gou beheer oor. Sy laat kom die man wat in haar huis werk, en keer nog twee aan wat daar verbyslenter. In ’n ommesientjie is die plek omskep tot ’n slagveld van bedrywighede.
Die vensters en mure word gewas. Die meubels word uitgedra en buite skoon geskrop en daar gelaat sodat hulle ’n bietjie lug kan kry. Teen middagete is alles silwerskoon en netjies.
Die ou huisie is maar baie klein en bestaan net uit ’n slaapkamer, sitkamer, kombuisie en badkamer. Alles lyk maar kaal en oninteressant in vergelyking met tannie Grieta se pophuisie. Alet het haar voorgeneem om die volgende dag ’n paar matjies en ander mooi goed te gaan koop om die ou plekkie ’n bietjie op te vrolik.
Tannie Grieta nooi haar vir middagete. Sy eet heerlik en stilweg wonder sy hoe sy sake kan reël sodat sy darem smiddae ’n gesonde bord kos kan kry. In die huisie is ’n koolstofie wat maar tydrowend is en op die primus kan sy tog nie ’n hele ete kook nie.
Tannie Grieta is baie tegemoetkomend toe sy hierdie sakie met haar bespreek en teen ’n baie billike tarief is sy bereid om smiddae genoeg kos te kook sodat sy ook daar kan eet.
Die middag is lank en vervelig. Tannie Grieta gaan ’n bietjie rus en Alet is opgeskeep met haarself.
Die huisie is aan die kant en al die goedjies wat sy saamgebring het, is uitgepak en op hul plekke reggesit. Buite waai die wind met reëlmatige eentonigheid al om die huis se hoeke. Die hele wêreld is vaal van die stof. Sy kry weer eens daardie beklemmende gevoel soos vanoggend in die mis. ’n Mens kry die gevoel dat Walvisbaai altyd in die een of ander sluier gehul is, want as die missluiers weg is, dan kom neem die stof oor.
Tannie Grieta het meneer Erlank se huisie aan haar uitgewys; dit is net aan die ander kant van die skool. Die huisie is effens groter as hare. Alles is egter ook toe onder die stof en sand, die onmiskenbare teken van onbewoonheid, al is dit net ses weke lank.
Skielik is sy nuuskierig omtrent meneer Erlank. Hy moet seker al naby aftree-ouderdom wees. Soos wat sy verstaan, is onderwysers geweldig skaars in hierdie deel van die land. Dit is ook blykbaar die rede hoekom meneer Erlank, wat dus eintlik ’n boer is, nog sy gewig hier ingooi. Sy wonder of sy vrou nog leef en of sy dalk op die plaas bly gedurende die kwartaal. Niemand het nog iets van haar gepraat nie. Sy twyfel darem of ’n man sy vrou alleen op die plaas sal laat agterbly terwyl hy skoolhou . . . maar met hierdie Suidwesters weet ’n mens ook nooit nie . . . hulle doen die snaaksste dinge.
Alet durf die volgende oggend die sanderige paadjie na die winkels aan. Die sand kruip in haar skoene en kouse en is skurf tussen haar tone. Sy is vies en iesegrimmig toe sy terugkom.
Die huisie lyk darem heelwat beter met die paar goedjies wat sy gekoop het.
Sy maak haar koskaste vol en bestel steenkool vir die ou swart stofie wat blink en pronkerig in die popkombuisie staan.
Sy besluit ook om naweke vir haarself te kook. Die winkel kom alles aflewer en bied ook aan om soggens hul afleweringsbode te stuur met ’n boekie waarin sy haar bestelling kan plaas vir enigiets wat sy nodig het. Hulle sal sommer soggens die bestelling by die skool kom neem en dan kan hulle dit in die namiddag aflewer. Alet is baie dankbaar oor hierdie behulpsaamheid, want die ent se stap in die sagte sand is nie baie aangenaam nie.
Sy is bedruk en hartseer en wens die res van die naweek om. As dit tog net Maandag wil word sodat sy iets konstruktiefs kan doen.
Tannie Grieta kom haal haar vir etes en tee en so hier en daar ontmoet sy iemand, maar dit is meestal mense van tannie Grieta se ouderdom.
Hier naby die skool is net ’n paar huise, die res lê verder op in ’n kol. Sy wens sy kan met die kinders en hul ouers kennis maak. Dit is vir haar vreemd dat niemand uit hul eie kom kennis maak nie. Die hele dorpie weet tog al dat sy hier is.
Sy sien omtrent geen kinders nie. Toe sy tannie Grieta hieromtrent uitvra, lag sy net en sê sy sal maar moet wag totdat die skool begin. Hier is darem sewe-en-dertig kinders in die skool.
“Hier is die heerlikste speelplek vir die kinders, juffrou . . . jy moet darem weet hier is ’n see . . . en daar onder by die see is nog ou ammunisieforte van vroeër jare. Die kinders speel so lekker dat ’n mens hulle moet gaan soek.”
Alet dink met hartseer verlange terug aan haar eie kinderdae. Hoe kon hulle nie ook speel tot lank ná sononder nie . . . Soms moes hulle lelik bontstaan om by haar ma verby te kom as hulle hul tyd so verspeel het.
Die wind waai Saterdag- en Sondagmiddag. Soggens is dit nogal lekker buite, maar van ongeveer twaalfuur af waai die wind met ’n woeste felheid. Die inwoners skuil maar stil-stil agter toe deure en deur Alet se sitkamervenstertjie lyk die dorpie vaal en verlate.
Die verlatenheid kom diep binne-in haar skuil. Sy probeer hard om al die verlangens en deurmekaar gedagtes op die agtergrond te druk. Moedswillig kry hulle egter kort-kort ’n deurkruipplek. Die trane kom sommerso vanself; as sy weer sien, is hulle maar daar.
Snikkend gee sy haar oor aan die diep seer hier binne-in haar.
Ure later fluister sy verlore vir die houtmure: “Pieter Combrinck, daar is baie dinge wat ek jou moet vergewe, maar vir hierdie eensaamheid op hierdie verlate spookagtige sanddorpie . . . Ek weet nie . . . ou matie . . . daar sal eers baie water in die see moet loop, baie meer as die trane wat ek al gestort het, voordat ek jou hiervoor sal vergewe.”
2
Die son skyn helder en vrolik op hierdie eerste dag van die eerste kwartaal van ’n splinternuwe jaar.
Alet is vroeg op. Sy sal graag die hoof wil ontmoet en eers ’n bietjie vertroud raak met haar klaskamer en die skooltjie voordat die kinders opdaag.
Sy sluit haar voordeur oop en met ’n ligte hart, opgewonde en vol energie vir die taak wat vir haar voorlê, stap sy na die skooltjie. Vergete is die naweek se eensaamheid en verlange. Dié het sy diep in die donkerste kamertjie onder in haar hart gebêre.
“Tant Grieta, moenie vir my kom preek nie! Ek het niks met die ou fossiel te doen nie . . . Moes ek nou hier sit en wag sodat ek haar op die stasie kon gaan haal? Gmpf . . . Seker nog die rooi tapyt vir haar ooprol en haar huis ook skoonmaak!”
Die verergde manstem trek deur die oop venster en skok Alet tot stilstand. Sy besef dadelik dat dit van haar is wat daar so kwaai gepraat word.
“Nee, Louis, maar jy kon darem net die ordentlikheid gehad het om vir my te vra om dit te doen, en buitendien . . .”
Die besef dring stadig tot Alet deur dat sy onbeskaamd onder die venster staan en afluister.
“Ag! Tant Grieta! Ek het nou regtig nie lus vir hierdie ou storie nie. Ek het destyds vir die Departement gesê ek wil nie weer ’n vroumens in my personeel hê nie. Die jong goedjies . . . hulle trou in elk geval met die eerste beste mansmens wat verbykom, en die oues . . . ag! Hulle is so verstok dat hulle nie eens met hulself kan klaarkom nie, wat nog te sê met die kinders . . . Hulle is versuur en hulle dink almal skuld hulle iets.”
“Louis . . . eendag . . . eendag gaan ek my liederlik vir jou vererg en daardie dag . . .”
’n Helder skaterlag bring Alet tot die werklikheid terug. Die rooi gloed wat stadig van haar nek af opstyg,
