Roux, asseblief.
Sy gaan roep haar pa en loop sê solank die ander aan om te kom sit. Mevrou Renske stap met ’n glimlag voor en neem haar plek langs die hoof van die tafel in. Simon slaan ’n arm om Surien se skraal skouers en druk haar sag teen hom aan. Hy sorg dat Janneman veilig tussen hom en haar op sy hoë stoeltjie sit, trek speels aan die kind se oortjie en lag saam met hom toe hy koes.
Die kind is gaande oor Simon, dink Danika vir die soveelste maal. En dis goed so. As dinge nou net hul loop wil kry, kan alles nog mooi uitwerk vir Surien. Sy leun ook verby Simon en kielie die kleinding in sy nekkie sodat hy sy wange opblaas van skone verspottigheid.
“Daar’s roomys vir soet seuntjies!” kondig sy laggend aan, maar sy skrik haar koud toe Simon haar speels agter die nek vat en sê: “Jy is presies die soort tannie wat soet seuntjies wil hê! Vol lekker verrassings!”
Sy rem weg onder sy hand en trek haar skouers op. “Dis mos waarom ek huishoudkunde loop swot het. Om mense se mae vol te hou.”
“Haai, dit klink darem so … so kommersieel,” maan mevrou Renske liefies.
“Ja, wel,” antwoord Danika, “dit gaan in die lewe mos maar oor vraag en aanbod, nie waar nie?”
“Ag, Daantjie,” sug Surien, klaar moeg vir die gesprek, “jy weet mos ons almal waardeer jou kookvernuf ten seerste.”
“O, vir seker,” kom Simon met ’n kamma-fronsie tussenbeide, “maar ek begryp wat Danika bedoel. Dit gaan met my ook maar so. As mense nie siek word nie, is daar niks wat ek kan bied nie! Dus verval vraag en aanbod! En wat bly oor? ’n Hele hoop kennis waarmee ek en sy opgeskeep sit totdat iémand tog weer honger of siek word!”
Surien pomp hom hard in die sy. Hy kry hoeka lekker om allerlei twak te praat wat mevrou Renske met blinde oorgawe oor die rand van diskresie laat stort. Soos nou.
“Haai nee, Simon! As julle dokters eers só begin redeneer! Dit klink so of jy sit en wag dat my bloeddruk weer moet handuit ruk soos laas Desember en as dit nie was vir daardie nuwe pil wat jy my gegee het nie, weet ek nie so mooi nie! Tussen hakies, die newe-effekte is maar erg, hoor! Ek sweet my dood en …”
Genadiglik besluit Janneman om ’n keel op te sit, want midde-in die geklike gesprek het hy uit pure frustrasie sy ma se vurk te hard teen sy teer tandvleisies gedruk. Danika skrik toe sy dit sien en Surien buk beangs oor die kind. Maar dis Simon wat kalmpies die oopgesperde mondjie bekyk en gou-gou vasstel dat daar darem nie bloedskade is nie.
Danika glimlag verlig. Sommige dinge het immers dieselfde gebly: Simon se onverstoorbare panache, al is hy by tye so onhebbelik moedswillig; Surien se sonnigheid, al het Danika haar nou die dag betrap dat sy snik asof die lewe geheel uitsigloos is; haar pa se stil, diepvloeiende smart; en mevrou Renske se verbete pogings om toegang tot hierdie kring te verkry. Selfs Gesie is nog net dieselfde, al is sy intussen met Piet getroud. Dis net sy, Danika, wat as vreemdeling teruggekom het. Maar net sy weet dit. Dis sy wat snags alleen met hierdie buitestander worstel. Hierdie nuwe, ander Danika, in wie emosies bot wat so onverhoeds stekelrig is soos dorings aan ’n blomstruik.
Haar gedagtes stol. Sy luister afgetrokke na Simon se gekweel om die kleintjie te kalmeer en mevrou Renske se geteem oor messegoed wat liefs buite bereik van ’n kind geplaas moet word. Sy hoor net dofweg haar pa se sonore stem in die gang en kyk vraend op toe hy inkom. Maar hy vou net swyend sy maer hande voor hom toe hy gaan sit.
“Wat is dit?” fluister Surien met intuïtiewe skrik en Danika begin stadig inskep.
“Dis dominee Rudolf Theron,” sê haar pa sag. “Hy kom volgende week al. Sy huwelik is afgestel.”
“Haai, foei tog!” adem mevrou Renske tongklikkend. “Wat het dan gebeur?”
Danika plak ’n lepel vol breyani in Simon se bord. “Wat wil mens maak as mens weet?” vra sy koud.
“Haai, nee,” keer die vrou vervaard, “’n mens wonder tog maar net …”
Tot Simon kyk Danika openlik verbaas aan. Maar sy gee nie om nie. Dis die nuwe Danika wat praat toe sy inskep en aangee asof sy besig is om rantsoene in ’n strafkamp uit te deel. “As dominee Theron se verloofde hom voor die kerkdeur gelos het, is dit sy saak en syne alléén. Nét hy sal weet wat wát is!”
Haar pa staar haar stip aan, toe hou hy sy hande na weerskante uit en sê bedaard: “Kom, laat ons bid.”
2
“Marta, Marta, jy is besorg en bekommerd oor baie dinge, maar net een ding is nodig …”
Danika luister na dominee Rudolf Theron se vriendelike, welluidende stem, maar haar binneste kolk soos ’n onstuimige see – nes in die mite van die twee gedoemde vroue wat die oseaan sout moes maak deur ewig op die bodem die meulsteen te bly draai.
En tog, die boodskap is eenvoudig: net één ding is nodig. Danika loer sydelings na Surien wat langs haar sit, met Janneman vas aan die slaap teen Simon se breë bors. Dis of die malende soutwaters in haar opstoot, haar hart taai maak – te taai om te glo of te vertrou. Sy is nie meer die ou Danika nie. Sy, wat ten spyte van haar broeiende ontevredenheid met haar hoekige, lang lyf en windverswiepte rooibruin hare, haar tóg vir baie vreugdes kon oopstel; hinderlikhede kon opsy skuif en geniet. Ook Surien het dit. Al het smart haar gemaal, is sy steeds dieselfde Surien wat lewensbly stroomaf swem. Sy hét daardie een ding wat nodig is: die vrede wat alle verstand te bowe gaan.
Sy kyk met hernieude aandag na dominee Rudolf Theron se fris gestalte op die kansel. Sy swart kuif wat net so effens springerig terugstaan van sy voorkop, sy oë wat met diepblou erns elke woord uit sy mond beaam: “Ons is so besig met die dinge van die Here dat ons nie by die Here van die dinge uitkom nie …”
Dis waar, bely sy, kyk af op haar saamgeklampte hande. U weet ook dat ek U wil kwalik neem vir alles. Ek verkies dit nou om soos Marta liefs dolbedrywig te wees, want as ek stil word, gaan hierdie verskrikking my inhaal. En ek weet nie of U my genoeg sal kan vertroos nie, want niks sal ooit weer dieselfde wees nie. Daarom, Here, moenie vir my kwaad word nie.
Só bid Danika en haar vingers kramp swetend in mekaar. Verdra my dan, Here, omdat ek nog nie verby al die dinge kan kom tot by U nie. Goed en kwaad is te intiem vervleg in my. Dis so heerlik om Ribbebeen te omskep tot ’n oase, maar dis so aaklig om propvol bitterheid te wees, om geen vreugde te kan put uit die tyd in Frankryk nie. Selfs die mooi het muf geword net omdat één enkele mens ’n ander nie wou ag nie.
Sy praat met God en met haarself, sy hoor die Woord, maar raak verstrik in haar eie woorde. Oplaas smeek sy met ’n radelose, redelose verdriet dat alles – hóé weet sy nie – weer eendag moet regkom. Tog, toe sy opstaan om die slotgesang saam met die gemeente te sing, doen sy dit met dieselfde soete onverstoorbaarheid waarmee sy haar lewe voor die mensdom probeer leef vandat sy terug is. Sy knipoog selfs vir tant Raaitjie wat omkyk na Simon en Surien se saamsingery uit een gesangboek.
Ná die diens staan almal in groepies en tee drink by die stoeptoonbank van die kerksaal. Die Augustuswind is geniepsig en die susters skink ywerig. Eureka Renske voeg haar by Simon en die pastoriedogters, en haar voorvinger wink in dominee Roux se rigting toe die kerkraad uit die konsistorie kom.
Sedert die ontvangs van die nuwe predikant is daar so ’n ekstra aura van besitlikheid om haar, dink Danika geïrriteerd. Iemand moet ingryp of ek kry nog die stuipe.
“O,” sug mevrou Renske toe sy vir dominee Roux ’n koppie tee aangee, “die man
