gebruik word. Maak ’n sin om die verskil in betekenis uit te wys.
4. Skryf die meervoud en verkleining van die volgende woorde wat uit die spotprent afgelei kan word:
a. televisiestel
b. man
c. lig
d. antenna
e. masjien
f. rommelhoop
Spotprent 2
5. Skryf ’n voorbeeld neer van ’n aanwysende woord in die spraakborrel.
6. Skryf die trappe van vergelyking van “moeg” neer.
7. Die aarde se hare is maar yl. Die woord “yl” kan ook ’n ander betekenis hê. Maak ’n sin om te wys hoe hierdie betekenis verskil.
8. Skryf die verkleinwoord van die volgende:
a. storm
b. orkaan
c. veldbrand
d. vloed
e. rook
f. kat
Spotprent 3
9. Waarom word daar ’n uitroepteken agter die woorde in die spraakborrel geskryf?
10.Maak vir die kat ’n spraakborrel en skryf neer wat hy gesê het. Onthou om die regte leestekens te gebruik.
11.Iemand wat die gebruik van al twee sy arms of al twee sy bene verloor het, noem ons ’n . . .
’n Persoon van wie al vier sy ledemate verlam is, word ’n . . . genoem.
12.Skryf die meervoud en verkleining van “glimlag”, “rolstoel” en “kruk” neer.
Spotprent 4
Lees eers wat letterlike en figuurlik taalgebruik is soos dit In ’n neutedop en die Taalgids verduidelik word.
Letterlike betekenis is die betekenis presies soos die woord sê. Die letterlike betekenis van die woorde dit is nag is: die son het gesak en dit is stikdonker.
Figuurlike betekenis is ’n verdere (beeldende) betekenis wat die woord kry. Dit is nag kan figuurlik beteken dit is ’n tyd van swaarkry.
’n Stereotipe
Dit is ’n oorvereenvoudigde beeld wat ’n mens het van ’n tipe persoon/’n groep persone. So byvoorbeeld is ’n mens geneig om te dink dat mense met ’n fisiese gestremdheid (blindes, parapleë) ook verstandelik gestremd is.
13.Skilpad praat van haas. Woordspeling is wanneer ’n woord meer as een betekenis het en só in ’n sin gebruik word dat albei betekenisse van toepassing is. Hier het ons ’n goeie voorbeeld van woordspeling. Verduidelik.
14.Maak jou eie sin van die woord “selde”.
15.Lees die woord “dodetal”.
a. Skryf die basisvorme van die woord neer.
b. Is dit ’n samestelling of ’n samestellende afleiding?
c. Watter gedeelte is die kern en watter die bepaler?
16.Skryf die afkorting in die spotprent in woorde uit sodat dit steeds in die sin pas.
17.Skryf die meervoud van “skilpad” en “haas” neer.
18.Skryf die trappe van vergelyking van “goed” neer.
19.Maak twee sinne om die twee betekenisse van “haas” te verduidelik.
In hierdie aktiwiteit gaan jy
preleesvrae beantwoord
’n kortverhaal uit die Piekfyn Afrikaans Leesboek lees
konflik en karakter in die verhaal saam met die groep bespreek.
Prelees
Beantwoord die volgende vrae saam met ’n maat.
Watter rol vervul ’n ouma en ’n oupa in ’n kind se lewe? Dink julle hulle is belangrik? Hoekom?/Hoekom nie?
Is kinders gewoonlik lief vir hulle oumas en oupas? Hoekom?
Watter eienskappe moet ’n liewe ouma hê?
Is een van julle bang vir julle oumas en/of oupas? Hoekom?
Begeleide lees
Volg in julle boeke wanneer julle onderwyser vir julle ’n verhaal van Fanie Viljoen, genaamd “Ouma Bangmaak se mensbome” wat in die Piekfyn Afrikaans Leesboek verskyn, voorlees. Lees die verhaal daarna op julle eie deur voordat julle die vrae in die leesboek beantwoord.
Is daar konflik in die verhaal?
Alhoewel die ouma nie veel gepraat het nie, is die verhaal gelaai met konflik. Lees wat In ’n neutedop oor konflik sê:
Spanning word gewoonlik deur konflik veroorsaak
Ons kry twee soorte konflik:
Uiterlike konflik: wanneer daar botsing is wat jy kan waarneem, soos wanneer twee karakters fisies stry of selfs wanneer hulle nie met mekaar wil praat nie.
Innerlike konflik is wanneer daar konflik binne ’n karakter plaasvind, byvoorbeeld wanneer jy ’n moelike besluit moet neem, of wanneer jy weet jy was die oorsaak van iemand se hartseer.
Wat veroorsaak konflik? Dit word veroorsaak deur byvoorbeeld botsende emosies, wanneer ’n mens ’n doelwit wil bereik en nie ander in ag neem nie, en wanneer daar verskille tussen karakters is.
Die gevolge van konflik - dit lei tot verdere handeling en versnel of vertraag gebeure in ’n verhaal.
Bespreek die volgende in julle groep. Elke groep moet teen die einde terugvoering gee:
Is daar konflik tussen ouma Tommie en haar kleinseun? Verduidelik. Wat noem ons hierdie soort konflik?
Waarom, dink julle, is daar konflik?
Die verteller het geweldige innerlike konflik ervaar. Skryf neer wat hom alles kon ontstel het, wat hy alles gedink het en hoekom ons dit innerlike konflik noem.
Dink
