“Dan sal ek maar gaan kyk of hulle nie dalk by die wildevy is nie.”
Die kinders staar met donker oë uit die vyeboom na die vrou.
“Ons mamma!” roep die kinders.
“Julle is sommer net boomkinders!”
“Klim in die boom, pluk ’n groot bak vol wildevye.”
Koning Leeu se geskenke
Pieter W. Grobbelaar
Prelees – groepbespreking
Hierdie verhaal het in die Khoi-kultuur ontstaan. Die meeste van hulle verhale gaan oor diere wat menslike eienskappe aanneem, of oor hoe die aarde of dinge op aarde ontstaan het. Dit is ook in hierdie verhaal die geval. Grobbelaar vertel hierdie verhaal so snaaks dat ons nie kan help om te lag nie. Die mooiste is dat hy tipies menslike eienskappe aan diere gee, op so ’n slim, humoristiese manier dat ons van die lelikste en domste dinge in onsself daarin herken. Kyk ook uit vir die paar nuwe woorde wat hy skep. Ons noem dit nuutskeppings. Dit is net skeppende skrywers se voorreg. Ons kan nie dié woorde gebruik wanneer ons ’n sakebrief of ’n feitelike opstel moet skryf nie.
Ken jy enige nuutskeppings? Gee voorbeelde.
Probeer om self nuwe woorde te skep.
Die verhaal
Koning Leeu hou ’n groot party, en al wat dier is, moet kom. Want as die koning nooi, is dit wet, en jy kan nie weier nie.
Net die bokvrouens is astrant. “Nee,” sê vrou Koedoe. “Leeu wei glad te lekker onder ons geslag. Hoe moet ons weet hy gaan ons nie opeet as ons na sy party toe gaan nie?”
“Ja, ja, ja!” sê ’n hele klomp bokvrouens.
“Dan stap ek maar alleen,” sê Koedoe. “Netnou is daar moeilikheid.”
“Ja, kom ons stap,” sê die ander bokmans. Want ’n fees is ’n fees.
Die bokvrouens snuif vererg en verroer nie ’n klou nie. Net ou Boerbok se vrou bly nie weg waar daar geëet word nie – selfs al eet hulle haar.
So kom die diere aan. Dis Luiperd en Hasie, en Sebra en Mol, en Olifant en Muishond en Slang. Bobbejaan is te nuuskierig om weg te bly; Esel is te onnosel. Daar is Dassie en Seekoei en Koggelmander, en Wolf en Jakkals ook. Ja-nee, dis ’n party duisend.
Eers dans hulle ’n bietjie, dis hoog skop en laag skop, en Bobbejaan dans voor. Toe sing hulle ’n bietjie, en Jakkals sit in, net so skuins onder die regte noot. Daarna eet hulle heuning en drink melk, jy sou sê hulle doen dit al hul lewe lank. Tot Leeu en Luiperd en Rooikat en Wolf eet saam asof hulle nog nooit bloed geproe het nie. Want Leeu het gereken op ’n party kan jy darem nie van jou gaste se familie voorsit nie.
“Luister nou, my diere,” sê Leeu toe hy die heuningpot skoongelek het. Want ’n koning eet eerste en laaste, en nog heelwat tussenin ook; die ander moet maar vat wat hulle kan kry.
“Luister, my diere!” sê Leeu weer. “Ek wil graag vir julle elkeen ’n geskenk gee om te wys dat ek ’n goeie koning is.”
“Dankie, dankie, dankie!” sê die diere, en hulle druk vorentoe. Dit stamp en stoot en karnuffel mekaar, want die een is bang die ander gaan dalk die beste geskenk voor hom kry.
“Stadig, nou!” sê Leeu. “Wie gryp, kry niks – en die vraat kry laaste.”
Toe gaan dit ’n bietjie beter.
“Julle wat graag horings wil hê,” sê Leeu, “staan eenkant toe.”
“Horings?” sê Koedoe vir sy maats. “Dink julle nie ons sal mooi lyk met horings nie?”
“Ja, ja, ja!” sê die bokke en staan opsy.
“Hier,” sê Leeu, en hulle sit die horings op. Langes en kortes, reguites en gedraaides. “Maar die vrouens wat weggebly het, kry niks,” brom hy.
Olifant sien die bokke spog, dis te veel vir hom en hy gooi sy groot lyf rond om by Leeu te kom. “Ek wil ook horings hê,” sê hy en gryp sommer ’n paar mooi wittes met sy mond.
“Vraat!” sê Leeu. “Omdat jy so gulsig was, sal die horings in jou mond bly vassit, en jy sal dit nie soos die bokke hoog op jou kop dra nie.”
“O toggie,” begin Olifant kla. “Nou is my neus glad te kort. Ek kan nie … Ek kan nie … Ek kan nie … asem kry nie!”
“Vat so!” sê Leeu, en hy pluk Olifant aan sy neus tot dit amper op die grond hang. “Is dit nou beter?”
“Dankie,” brom Olifant, en hy stap met sy horingtande en sy slurpneus weg.
Maar daar is al klaar weer ’n doenigheid in die horinghoop. Dis Renoster wat so snuffel.
“O so,” sê Leeu. “Omdat jy jou neus orals insteek, sal jou horings op jou neus vassit.”
“Ag nee, bog,” sê Renoster, en hy wil die koning sommer met sy neushorings byloop. Maar Leeu klap hom deur sy ete en drinke dat sy een horingpunt waai en sy oë skrefies swel. Dis dié dat Renoster vandag so sleg sien en ’n onpaar horings het.
Leeu stap na die volgende hoop geskenke. “Hier is mooi ore,” sê hy.
Nee, die diere is net soos kinders: Hulle het nie ore nie, en hulle wil ook nie hê nie. Maar Leeu hou al klaar twee paar langes reg, en wat hy opgetel het, sit hy nie weer neer nie, want hy is die koning. “Vat dan so,” sê hy, en las dit sommer aan vir die eerste twee diere wat hy bykom. Dis Esel en Hasie. En hulle moet maar dankie sê, Esel met sy twee langes slap langs sy kop, Hasie met syne penorent.
“Dié wat mooi klere wil hê!” sê Leeu.
Nou is dit ’n konsternasie. Leeu moet net kophou, want die diere is ook maar spoggerig, elkeen wil mooier as sy buurman lyk.
Luiperd kry ’n kolletjiespak. Vir Sebra trek hy ’n streepjas aan.
Perd en Koei het ’n lang storie.
“Ons werk op Boer se plaas,“ sê Perd.
“En ons moet elke dag ordentlik aantrek,” sê Koei.
“Een pak klere is te min,” sê Perd.
“Ons wil tog nie hê Boer moet vir ons diere lag nie,” sê Koei.
“Goed, goed,” sê Leeu, want hy hou van Perd se spoggerigheid, en Koei het so ’n sagte stem dat dit selfs Leeu se hart week maak. “Hier.”
Perd is eerste. Ai, maar mooi is nie die woord nie! Dis appelblou en sweetvos, dis donkerbruin en haelwit, en swart soos die nanag self. ’n Pak vir werk en ’n pak vir uitgaan, ’n pak vir elke luim. “Baie dankie,“ sê Perd, en hy trippel weg. Maar later het hy moeg geword
