Okay, okay, but don’t expect a saga, dis meer van ’n short story dié. Tiny was firepower en physical intimidation, dis al. Hy’t shotgun gery. Sharpshooter, like you won’t believe. En hy was groot en sterk en hy was ’n mean bastard, jy kon dit in sy oë sien, there was always a hawk there, hy het jou gewatch en vir weakness gesoek.
W: Hoe lank het hy vir u gewerk?
A: Ses jaar? Ek dink dit was ses jaar gewees.
W: En voor dit?
A: Julle behoort te weet. Hy was ’n Struggle soldier.
W: Umkhonto weSizwe?
A: Net so.
W: Met respek, mnr. Arendse: Daar is nie baie MK-soldate in Mitchells Plain nie.
A: Too true, my broer, they stick to their own. Maar ek het lucky geraak. Daar was destyds ’n vacancy en jy weet hoe dit is – word gets out en die volgende wat ek weet, staan hierdie moerse Xhosa in die deur en sê the vacancy is now filled. Best appointment I ever made.
W: En toe sê hy hy is oud-MK?
A: Exactly. Ek was so bietjie skepties, toe ry ons Strandfontein toe vir ’n proper job interview en ons gee hom ’n ou AK47 en ’n klomp Castle dumpies op two hundred yards, wat nie ver klink nie, my broer, maar daai botteltjies was maar klein, en hy skiet hulle stukkend met sulke monotonous regularity dat die ander troepe hom ’n standing ovation gee, verstaan jy?
W: Het hy ooit sy talente in u diens gebruik?
A: Praat tog Afrikaans, my broer. Wil jy weet of hy iemand geskiet het?
W: Ja.
A: It was never necessary. Sy hawk eye was genoeg. His mother loved him, but everybody else feared him.
W: Waar het hy as MK-soldaat gedien?
A: How should I know? Hy het nooit daaroor gepraat nie.
W: Nooit?
A: Hardly a word. Ses jaar en ek het hom nie geken nie. Kept to himself, altyd so bietjie eenkant soos Colin Wilson se Outsider, but who cares, he was a jewel in my crown.
W: Colin wie?
A: Literary reference, my broer. Jy sal nie verstaan nie.
W: En toe verlaat hy u diens?
A: Twee jaar gelede, toe kom hy in en sê hy is klaar, hy gaan loop. Ek dog eers hy speel my vir ’n increase, maar hy wou niks hoor nie. Next thing we know work hy by ’n motorbike shop, dogsbody and general cleaner, can you believe it? Werk hy vir peanuts – by my het hy ’n small fortune verdien. Maar nou klink dit vir my hy is besig met iets op die side.
W: U het dus geen kontak met hom gehad die afgelope twee jaar nie?
A: Sweet Fanny Adams.
W: Ek sal nie u tyd verder in beslag neem nie, mnr. Arendse.
A: Now there’s a relief.
W: U kan maar mediese dienste uitstuur Mitchells Plain toe, ons sal ons onttrek van u eiendom.
A: Mister Williams, julle weet niks van Tiny Mpayipheli nie. Is ek reg?
W: Waarom, meneer Arendse?
A: Noem dit ’n sneaking suspicion. En laat ek nou vir jou sê: Julle moet solank body bags order.
8
Sy gaan bel vinnig uit haar kantoor uit. Haar huishulp sê Lizette slaap al. Sy bedank Suthu weer vir die ongerief van oorslaap en vra om met Lien te praat.
“Ek ken my werk, Ma, al was Ma nie hier om te help nie.”
“Ek het geweet jy gaan dit kan behartig.”
“Kan ek nou Big Brother op satelliet kyk, Ma? Tot tienuur?” Die kinders wil elke moontlike situasie tot ’n voordeel manipuleer. Sy wil terselfdertyd lag en haar vererg.
“Jy ken die reëls, Lien. Die ouderdomsbeperking is sestien.” As sy dit gesê het, weet sy presies wat die reaksie gaan wees.
“Al my vriende kyk, Ma. Ek is ámper sestien. Ek is nie meer ’n kind nie.” Al drie basiese argumente in een asemteug.
“Ek weet jy is nie meer ’n kind nie. Jy is ’n wonderlike, dierbare vyftienjarige wat nog net ’n paar maande moet wag, dan kan jy saam met jou ongedissiplineerde vriende kyk. Kry genoeg slaap, jy gaan dit nodig hê vir die eksamen.”
“Maaaa …”
“En sê vir Lizette ek was net te laat om vir haar ook nag te sê. Sê vir haar ek is baie lief vir julle al twee – en baie trots op julle.”
“Ma moenie te hard werk nie,”
“Ek sal nie.”
“Ons is lief vir Ma ook.”
“Ek weet, my kind. Lekker slaap.”
“Nag, Ma.”
En dan haas sy haarself terug na die Opskamer, die ongeduld wat knaag.
“Gaan soek weer, Rahjev. As hy MK was, moet daar iets wees,” sê sy as sy instap.
“Goed, mevrou,” maar die Indiër se liggaamstaal sê hy weet al wat die uitslag gaan wees.
“Jy dink nie ons gaan iets kry nie?”
“Mevrou, die metodologie waarmee ons die bekende data deursoek, is goed verfyn. En daar was niks. Ek kan dit weer laat loop, maar die resultaat sal dieselfde wees.”
“Hy kon vir Arendse gelieg het oor sy agtergrond,” sê Quinn. “Werk was skaars in die vroeë negentigerjare, mense was bereid om enigiets te sê.”
“Dinge verander ook nie veel nie,” sê Radebe droog.
“En nou het ons ’n voortvlugtige skerpskutter met twee pistole,” sê sy.
Rajkumar se kop werk soekend: “Die ANC het ’n papierliasseerstelsel ook gehad. Vir Umkhonto weSizwe. Is dit nie nou op Robbeneiland nie?”
“Pretoria,” sê Radebe. “Die MK-lêers is by Voortrekkerhoogte.”
“Wat weet jy daarvan?”
“Dit was nooit ’n goeie stelsel nie. Met die groot invloei van rekrute vanaf ’76 was daar te veel papier en te min administrateurs. Maar dit sal die moeite werd wees om te kyk.”
“En dan is daar die ou Nasionale Intelligensiediens se mikrofiche-biblioteek van dokumente. Die Boere het die indeks gerekenariseer, maar dit is ’n sekure, ongekoppelde stelsel. Dit is nog aktief, in Pretoria. Ons kan ’n versoek insit,” sê Rajkumar.
Dis Radebe wat ’n geluid van minagting maak en Mentz weet waarom. Hul kollegas by die nuwe Nasionale Intelligensie-agentskap
