die tannie van die bakkery, tannie Trudie Linde, ook bekend as Chivas, dit maak.
“Ek is Jacques.”
“Ek weet,” glimlag sy skaam. “Al die meisies weet wie jy is.”
Jacques krap deur sy hare. “O. Oukei.”
“Ek is Karlientjie.”
“Sjoe. Mooi naam.”
“Was my ouma s’n gewees,” sê sy en bloos.
“Dan hou ek sommer van jou ouma ook.”
Jan-Paul voel of hy hierdie verwaande vent aan sy kuif kan gryp en moerland toe kan moker.
“Sy soen my altyd met sulke stywe lippe,” lag Karlientjie. “O, jig!”
Jacques steek weer sy hand uit.
“Nou kan ons offisieel kennis maak!” Jan-Paul kan sien hoe daardie belangrike woord Karlientjie beïndruk. “Hallo, Karlientjie.”
Karlientjie hou sy hand net ’n bietjie te lank vas en Jan-Paul kan sien dat sy vinnig na Jacques se fris bene kyk. Sy byt sommer ekstra diep in haar toebroodjie. Wil praat, maar vind duidelik nie die woorde nie. En wanneer sy sluk, sien Jan-Paul dat sy amper verstik van die groot hap wat sy gevat het.
Jan-Paul maak gereed om tussenbeide te tree, maar word verhoed.
“Juffrou Fick se klas was maar simpel vandag,” sê Jacques terwyl hy oor sy maag vryf. “Sy’s nie ’n wiskunde-onnie se dinges nie.”
Dit laat Karlientjie vlamvat.
“En hoe!” Sy neem nog ’n hap en praat dan met ’n vol mond. “Ek het nul vir my toets gekry! Ek het niks verstaan nie!”
“Ag, man. Ou Fick verstaan haarself nie eers nie!” troos Jacques.
“Maar …” ’n Dramatiese pouse, soos die karakters altyd maak in die radiostories waarna Jan-Paul se ouma luister. “… vandag het jý al die somme reg gehad.” Sy vee ’n rooi krul uit haar gesig. “Ek weet nie hoe jy dit regkry nie.”
“Ag, elementêr, Watson.” Jan-Paul kan sien dat hierdie grappie by Karlientjie verbygaan. “As jy wil, kan ek jou help.”
“Oe, ja, seblief. Enige tyd.” Karlientjie skuif nader en draai na hom toe. Sjoe, sy is mooi. “Hoekom is x gelyk aan y kwadraat as p gelyk is aan q? Dit maak nie sin nie!”
Jacques se antwoord kom gladweg: “Want q het ’n identiteitskrisis en x kan nie sy mind opmaak nie.”
Sy kyk verras na Jacques en bars uit van die lag. Weer Jacques se been teen hare. Dit is vir Jan-Paul genoeg. Hy storm vorentoe en pluk Jacques van die muurtjie af.
Jan-Paul begin Jacques te slaan. Maar anders as wat hy verwag het, verdedig Jacques hom. Hy spring op, duik vir die houe en pen Jan-Paul toe teen die grasperk vas. Die ander kinders storm nader en drom om hulle saam. “Fight! Fight!” skreeu almal.
Jan-Paul slaag daarin om onder Jacques uit te kom. Hy ruk los en slaan Jacques onderstebo. Maar weer kry Jacques maklik die oorhand en pen hom vas. Waar ander seuns met wie Jan-Paul gereeld gevegte begin het aggressief en gewelddadig raak, skud Jacques net sy kop. “Hei, pella. Tjil.” Hy koes weer. “Dis nie die moeite werd nie.”
Jacques kan hom nou genadeloos slaan as hy wil, hy weet. Hy kan sy gesig papslaan as hy wil. Maar hy doen niks.
“Is jy nou oukei?” vra Jacques, sy oë kalm. “Ek wil nie baklei nie.”
Jan-Paul is nog steeds die hel in. Jacques steek sy hand uit soos iemand wat wil vrede maak. Of vriende maak. Jacques kyk na Karlientjie wat nou oor haar skouer kyk, en Jacques knipoog vir Jan-Paul asof hy wil verduidelik dat hy dink Karlientjie is koel.
Jan-Paul vee sy regterhand aan sy broek af, sy kneukels nerf-af geslaan, en wil Jacques se aanbod aanvaar, toe is daar harde voetstappe. Die kinders maak pad oop.
Oomblikke later staan ’n onderwyser tussen hulle. “Julle twee mannetjies kom nou saam met my!” Meneer Oosthuizen kry vir sowel Jacques as Jan-Paul aan hulle nekvelle beet en stuur hulle vooruit na meneer Steenkamp, die gevreesde skoolhoof, se kantoor toe. Jacques ruk egter los.
“Ek kan self loop, dankie, meneer.”
“Jou verdomde arrogante bliksem!” skreeu die onderwyser. “Maar wat verwag mens dan ook anders van ’n spoorwegkind?!”
Jacques krap die hare reg wat Oosthuizen deurmekaargedruk het en kyk vinnig oor sy skouer na die onderwyser. Selfs Jan-Paul voel dat Jacques nou bietjie te ver gegaan het, want daar is veragting in sy oë teenoor die boelie-onderwyser. Hy moes tog gesien het dat hulle besig was om vrede te maak.
Hy stoot die twee seuns met die gang af tot by meneer Steenkamp se kantoor. Die sekretaresse kyk met groot oë op en beduie dat hulle kan ingaan. Sy kyk vinnig na Jacques en dit is duidelik dat sy van hom hou. Sy krul haar onderlip op ’n manier wat “o hel!” beduie en Jacques glimlag effens.
Dan het Jacques selfs die sekretaresses hier in die kantoor in sy sak gesteek!
Oosthuizen klop hard aan die deur. Dit kraak wanneer hy dit oopmaak.
“Hierdie twee belhamels het baklei, meneer. Maar dit is hierdie agteraf klein heethoof wat gedurig terugpraat! Rynhard van die spoorweghuisies, wat alles begin het, meneer!”
Steenkamp knik. “Dankie, meneer Oosthuizen. Ek sal met hulle gal werk.”
Oosthuizen verlaat die kantoor en gee vir Jacques ’n vuil kyk. Jacques knik net vir die onderwyser met ’n effense glimlaggie asof hy verstaan hoekom die onderwyser dit doen, wat Oosthuizen nog meer ontsenu.
Steenkamp, die skoolhoof, kyk lank na Jacques asof Jan-Paul nie bestaan nie.
Hier kom dit … Steenkamp is berug vir sy preke voor hy foeter. “Kyk hoe lyk dit in die strate. Die vyand neem oor. Dis net plakkate en marse en opstande waar jy kyk. En nou julle twee ook.” Hy kyk om die beurt na Jacques en Jan-Paul. “Wie het hierdie bakleiery begin?”
“Ek, meneer,” sê Jacques dadelik. “Jan-Paul het niks hiermee te doen nie.”
“Is dit so, Jan-Paul?” vra meneer Steenkamp en tel sy dik rottang op.
Jan-Paul wou vir Jacques opkom, maar kyk dan na Steenkamp se gevreesde rottang wat al voos geslaan is, veral onder aan die punte waar dit begin uitrafel. Maar in die middel is dit spierwit en glad. Dik.
Dit is die eerste ding wat Jan-Paul gehoor het toe hy onlangs in Kleinbegin Hoër aangekom het: hoe streng en ongenaakbaar Steenkamp is, hoe hard hy slaan, en dat selfs die matrieks nie uit sy kantoor kom sonder om te huil of te soebat nadat hulle slae gekry het nie. Hy weet glo presies hoe om te slaan dat jou vel opswel daarvan. Selfs bloei.
En dan die wrede glimlag waarmee hy dit doen. Die genadelose terugstamp van die seuns se koppe op sy tafel as hulle orent vlieg na die eerste hou. Sy harde stem bokant die soebatte. “Buk, boetman, buk! Jy wou mos!”
Jan-Paul se mond is nou te droog om te antwoord. En hy is te bang. Hy is ’n nuweling hier en as die storie by
