pyne skielik in die laag van eerste bewustheid
Of in die grot: Gaan uit Mohammed en verkondig aan die wêreld
oproeiend, paniekerig, deur vlakke duisternis
Of in die donker tempel aan die kind wat slaap: Samuel
met helderder en helderder spatsels en plasse lig
En Zeus donder van die wolkomkranste berg Olimpus af
En also sprach Zarathustra
En die bronstige bul bulk na die koeie wat in die laagte wei
En bulk
En roep
En skud
(“Jy kan nou maar die viool vir my gee.”
Hy swaai vinnig om, die instrument soos ’n skild voor hom, hewige ontsteltenis in hart en oë: “Nee, Vader, ek—Ek het nie besef dis so laat nie. Ek sal dadelik gaan klaarmaak—”
“Dit is vyfuur. Jy het opdrag gehad om die meetkundeprobleem kwart-vóór-vyf na my te bring, maar jy kry mos altyd iets anders—toneel of viool of swem of dit of dat. Ek het jou tevore al gewaarsku. Vandag was die laaste keer.”
“Vader, asseblief—”
“Daar is niks om oor te redeneer nie. Gee die viool: ek sal sorg dat hy verkoop word, en die geld in jou spaarrekening deponeer.”
Stilte en groeiende eensaamheid.
“Bring asseblief stiptelik sesuur die meetkundeboek na my studeerkamer.”)
En laat hom eindelik rukkend, tastend orent peul.
“Kon jy my nie laat slaap het nie?” vra die jong man driftig, moedeloos, sy kop tussen sy bleek handpalms gestut, gepynig binne die kreukels van die swaar kakiejas, swaar en dof van ruslose slaap, sku vir die vroeë lig wat deur die vuil vensterruite inplons.
“Dè, hier’s vir jou koffie,” sê die oue meewarig. “Drink.”
Hy vat die beker soos ’n laaste sakrament, brand sy mond teen die rand, vloek, stort ’n paar druppels op sy oopgeknoopte hemp, vloek, en drink dan versigtiger verder; swart en sterk met dik moer onder, wasem teen sy oë. Eers dan kyk hy weer op, agterdogtig, byna venynig, na die oubaas wat op die rand van die ysterkateltjie met sý beker sit. Op die grond onder die wasbak staan ’n versameling leë bottels plegtig bymekaar: samesweerders; of ouderlinge oor ’n ontugsaak.
“Klaar?”
“Ja.” Hy sit die beker op die vloer voor hom neer en staar peinsend daarna, skraal Boeddha op sy gestreepte matras. Tot hy later weer opkyk en die ou man met die oë ondersoek soos ’n reliëfkaart van ’n vreemde land: Miskien sestig, miskien vyf-en-sestig, vervalle, met bewerige hande; tog met die suggestie van eens sterk en vierkante skouers; kalerig op die kop, en met ’n litteken skuins oor die een wenkbrou, en met perserige opgehewe aartjies om sy oë, en met ’n paar uit tande (die oorblywendes gevlek en hier en daar gebreek, aan’t verrot).
“Waarom het jy my juis saamgebring gisteraand?” vra hy eindelik aggressief. “Wat het jy gedink gaan jy daardeur bereik?”
“Ek probeer nie meer dinge bereik nie.” Die ou man sê dit sonder enige bitterheid, net volkome nugter; en sy tong soek ou oorgeblewe stukkies kos tussen sy voortande.
“Jy moes dit tog om ’n bepaalde rede gedoen het,” hou hy vol, bewus van ’n kloppende pyn in sy kop.
“Hoekom moet ek ’n uitsondering tussen ander mense wees?” Hy kyk nie op nie en bly stadig aan sy koffie drink.
“Wat is jou naam?”
’n Aarseling in die oubaas, dan ’n skouerophaal, en ewe nugter as tevore: “Serfontein. Hoekom?”
“Sommer.”
KLEIN BEDESNOER
Vierde Kraal
Sommer het nie rede nie
jakkals het nie klere nie
skilpad het nie vere nie
“Wil jy nog koffie hê?”
“Nee.” Met ’n agterna-gedagte: “Dankie.”
“Ek bring partykeer twee meisiekinders hiernatoe en laat hulle daar op die matras met mekaar speel,” sê die ou man gewoonweg.
Die jonge wikkel hom uit sy kakiekokon en maak aanstalte om op te staan.
“Hou jou stories vir jouself,” sê hy nors, dikhoofdig.
Die oubaas haal sy skouers op. “In Kaïro het ek eenkeer gesien dat ’n vrou en ’n donkie—”
“Hou jou bek.”
“Sal ek jou vertel?”
“Nee.”
KLEIN BEDESNOER
Vyfde Kraal
In die reën in die donker in die groot tuin, roepend, soekend maar daar is geen antwoord nie en die spore het lankal toegesif.
Eindelik vra hy agter my: “My hemel, kind, wat maak jy hier? Ek het net gedink sy’t jóú ook saamgeneem. Kom dadelik in.”
“Maar sal sy nie terugkom nie, Vader?”
“Sy sal haar voet nie weer hier sit nie!”
“Maar waarom is sy dan weg?”
Die reëlmatige presiese gesig plooi minagtend. “Nie tevrede met die naam en die huis en die geld wat ék haar kan aanbied nie. Party mense is met niks tevrede nie. Soos ’n teef agter hom aanloop—”
“Maar wáár is sy?” En die nag is rondom ons, die nag, die winderige stuifsel van die reën.
“Gaan doen jy maar jou huiswerk,” sê hy. “Daar is niks om jou oor te ontstel nie. Ek sal jou waarskynlik beter kan opvoed alleen.” En soos ’n los nagedagte: “’n Man moet iemand hê om ná hom oor te neem.”
Serfontein buk en tel sy beker op en dra die twee bekers na die wasbak waar die bottels staan. “Jy kan hier bly as jy nêrens het om heen te gaan nie,” sê hy en draai die kraan oop en begin was aan die bekers.
“Jy sal mý by niks ingesleep kry nie,” waarsku hy bitsig. Dan, tam: “Het jy aspirien?”
’n Kopgebaar na die kateltjie se kant. (Die hare in sy nek is lank en wollerig.) “Op die vensterbank daar.”
Hy steier na die verblindende lig en soek die pille tussen vuil sakdoeke en papbandboekies met veelkleurige omslae en leë pakkies sigarette en ’n paar verfomfaaide speelkaarte met blatante kaal prikkelpoppe op die agterkant.
“Ek was in die oorlog,”
