die ongeluk toe ons klein was
toe sien ek ’n man staan en ek sê skielik hard hier agter hom:
‘hii, dumela Matjama!’ toe sien ek nee, die man se kop ruk
toe lag hy en toe sien ek die strepie
toe sê hy hy gaan drou op ’n plaas en ek moet saamkom
ons moet bymekaar bly ons moet vir altyd saam wees
toe kom ek so bly ons saam tot vandag se dag toe
ek ken hom soos ek my ken as hy by die huis uitkom
dan sien ek hy is dranerig of kwaad maar een ding
hy hou nie van rusie nie hy kyk weg van baklei
en as hy praat dan hang die drane aan jou gesig
by die werf ek kyk melkery siek kallers hoenders
elke jaar was die huisie vol kuikens wat moet miere kry
bome snoei druiwe dreins maak en oopgraaf
ek slag skaap, bees, vark sandklip kan ek bou
ysterklip baksteen ceiling sit ek in houtvloer
ek sit dak op dryf kan ek al die jare ry ek
julle skool toe gaan haal meel as ek nie weet nie
kyk-ek kyk-ek so so dan sien ek dan doen ek
een ding wat my ongelukkag maak
is dat die werk wat ek ken het nie papiere nie
ek kan al die dinge doen maar papiere wys dit nie
nou is ek nie die Hendrik Sengapane Nakedi wat ek is nie
grond sal ek wil hê klein ek wil kan weet: mýne hier bly ek
hier bou ek sit ek op my plek groente plant en bome appelkoos
perske en ’n skaduboom Matjama se ma het my geleer ’n mens
moet ’n skaduboom hê maar een ding net: Matjama los ek nie
Matjama los ek die dag wat hy doodgaan of ek
6.
leef die mite
hoe oneindig duisel die uiteinde van die grond-as-ons-s’n nie
bloekom- wilger- populier-monogramme as ons-is-hier
geplant die spruit lou saans van amandellig en ’n boorling
sterre tarentale en kiewiete wat eeue al uit die grasse tamp
plek wat nog altyd my gebeente kon breek tot taal
my tot stemme wrong my ingewande inbéúr
’n soort hoortheelheid uithang as my diepste tong
himnes en iets soos krakele uit my harsingkorse skeur
oor jou werf het ek safpotig intiem gesnuffel snags
ruig van begeertes afgodes en wraak – versaligd los-
gelaat uit die sandkliphuis se ligvol vuis vir die nag
maar altyd as geërfde keer jy my na jou toe terug
wat ook al verkeerd gedoen is hier, grond – nog nooit het jy
ontkiem onder soveel sublieme beminning – jou nasate
oral versprei kyk verruk op as hulle jou naam hoor
totdat ’n vlammestriem ons verlange tot stoppels seng
7.
die boesman
daar’s kommosie op die werf die bakkie brul
Petrus jaag te perd
’n boesman is betrap wat ’n skaap keel-af
gesny het agter die bloekoms
’n omie met groen peperkorrels
word in die meelkamer toegesluit
nou wemel die werf van boesmanstories
ook dié van Paul Delport
geskiet deur ’n boesman terwyl hy jag op Turksvykop
hy’s later dood van die gif
Oom moet hom maar self met die stiegriem regsien
sê die jong konstabel vir Pa
dis vreeslik vir so ’n boesman in ’n tronk
te wild om te rehabiliteer
almal word nou van die werf geboender
dis stil in die moerbeiboom
die deur word gesluit agter Pa en Hendrik
my ore verlam in die boom
’n gestoei dowwe sementslae bevele
uiteindelik vleisslae en ’n kreet
in die oop deur later trek Pa sy hemp reg
Hendrik die boesman aan die nek
Jy maak dat jy wegkom sê Pa jy sit
jou voete nie weer op my plaas nie
ek sien hoe die man sy broek probeer vasmaak
ek sien sy geskeurde hemp
ek sien hy beweeg asof hy nog altyd van stof is
’n warreling ’n ligvoetse draffie
hy lig sy hand asof hy ’n dwaasheid groet
sy voete vonk die pad
hy pyl op die rooigrashorisonne af
nie een maal kyk hy om nie
8.
voor-verkiesingspraatjies
‘gaan julle grond kry na die verkiesing?’ ‘nee net hulle op die tiewie’
‘maar julle, as julle kry, sal julle my werk gee?’ . . . ‘julle ken my
as ek kom vra, watse werk sal julle my gee?’ ‘wérk?’‘ja!
Petrus
