’n rukkie stoot Herman sy leë koppie terug en staan op. “Dankie, tannie … e … Hester, nè?”
Sy knik en druk sy arm goedig as hy by haar verbykom.
Sy kyk hom diep ingedagte agterna. Sal die Goeie Vader nie gee dat hy verlief raak op Estie nie. Hulle is tog almal so lief vir die kind wat haar oupa met soveel liefde versorg. Sy sal ’n wonderlike vrou uitmaak vir enige man.
Op die boonste verdieping staan ’n ander vrou met presies dieselfde gedagtes toe Herman se groot gestalte in haar gesigsveld kom. Hy stap met lang, gemaklike treë oor die werf, en daar is iets so natuurlik en bekend in die beweging van sy liggaam, dat haar gedagtes sommer hul eie koers neem.
Die verlede is besig om homself te herhaal! Vandag toe sy hom daar in die voordeur sien, en die lig in Leana se oë, was dit soos ’n helder flits in haar verstand.
Hierdie keer sal sy veg vir die liefde! Hierdie keer sal sy geen steen onaangeroer laat nie. Sy sal al die sosiale norme en argumente doodeenvoudig verwerp en dit sal haar ’n bietjie troos vir al die eensame, vermorste jare.
Sy sug diep en vandag voel sy haar volle ag en sestig jaar. O, Dawid Conradie, jou hardkoppige, hardkoppige mens! ween haar hart. Dit kon so anders gewees het vir my en vir jou!
Amalia gaan sit op die stoel wat voor die venster staan sodat sy ver oor die wingerde kan uitkyk. Haar gedagtes hardloop soos gewoonlik terug op die ou uitgetrapte paadjie van vyftig jaar gelede. Vyftig lange jare.
Hulle het in die oestyd ontmoet. Die jaarlikse Druiwefees op Bordeaux. Dawid het net die vorige week teruggekom van Engeland af waar hy vir veearts gestudeer het, en sy was die mees gesogte en rykste meisie aan die Kaap.
Met die voortvarendheid van die jeug het niks anders saak gemaak nie. Hulle was van die eerste oomblik af verlief. Halsoorkop en hopeloos verlore.
Dawid het ’n sukkelende praktyk op die dorp begin. Al die geld wat hy geërf het, het hy gebruik om te gaan studeer en hy kon net die nodigste koop om hom toe te rus. Hy was egter so begeester en het so ’n natuurlike liefde vir die diere gehad dat niks harde werk of armoede sy geesdrif kon demp nie.
Sy het al hoe meer geleenthede gesoek om dorp toe te gaan en het dikwels onverwags daar gaan inloer. Die blydskap en verrassing op sy gesig was altyd genoeg beloning vir al die moeite wat sy moes doen om daar uit te kom.
Amalia het gou besef dat dit nie haar ouers se goedkeuring gaan wegdra nie. Sy kon kies en keur tussen die room van die Kaap en hulle het ander planne vir haar gehad.
Sy het onverwags ondersteuning van haar enigste broer gekry. Hy het haar oral heen saamgesleep en haar dan by Dawid se spreekkamer gaan aflaai.
Dawid het sommer die eerste jaar al op sy voete gekom en sy praktyk het gegroei. Hy het baie werk gehad maar min geld, want hy sou nooit aandring op betaling nie en dit het hom meer geliefd in haar oë gemaak. Sy was bereid om alles waaraan sy gewoond was op te offer en saam met hom te werk en sy kinders in die lewe te bring.
Siegfried, haar broer, het Dawid ’n paar keer uitgebring Bordeaux toe, gewoonlik saam met ander gaste sodat haar ouers nie suspisieus moes word nie. Dit was ook hy wat besluit het dat die tyd nou ryp is dat sy en Dawid haar ouers moet gaan sien.
Amalia bewe liggies as sy weer aan daardie aand dink, die verslaentheid op Dawid se gesig, die vernedering, soos vanoggend in Herman se oë.
“Dit is verregaande vermetelheid,” het haar vader getier. “Wat het jy om vir my dogter aan te bied? As jy dink jy gaan in ’n vet erfporsie instap om jou brandsiek praktyk aan die gang te hou, het jy dit baie ver verkeerd, jong man. Sy kan nie sonder my toestemming trou voordat sy een en twintig is nie en intussen verbied ek jou om haar te sien, en as sy dit sal waag om jou weer te sien, sal ek haar onterf en dit sal vir die res van jou lewe op jou gewete rus.”
Dawid het omgedraai en by die deur uitgestrompel en sy het huilend agterna gehardloop.
“Ek is lief vir jou …” het sy gesmeek. “Asseblief, moet my net nie alleen hier los nie. Ek sal saam met jou werk, en ek sal alles doen.”
Hy het haar styf teen hom vasgedruk. “Jy is nog nie eers een en twintig nie, my lief. Hulle sal jou kom haal en my in die tronk sit.”
“Ek sal vir jou wag … ek belowe …” Sy het snikkend aan hom vasgeklou. “Ek weet net nie hoe ek sal kan aanhou lewe as ek jou nie kan sien nie.” Sy moes toe al geweet het wat gaan gebeur. Dawid is so trots en so koppig!
Hy het haar styf teen hom vasgedruk en haar twee, drie keer gesoen voordat hy omgedraai het en ’n rukkie later het sy die perd se hoefslae gehoor.
Haar ouers het haar opgepas asof sy in ’n tronk was. Siegfried is nie meer vertrou om haar iewers heen te vat nie en sy was ’n gevangene in hulle huis.
Sy het darem briefies deurgesmokkel gekry deur Siegfried, maar nooit ’n antwoord ontvang nie.
Drie maande het so verloop voordat sy weer toegelaat is om dorp toe te gaan. Haar hart het so wild tekere gegaan dat sy bang was haar ma gaan dit hoor. Hulle het die oggend inkopies gedoen en Amalia was later bang dat sy gaan flou word van die spanning. Haar ma het die middag bietjie gaan lê en sy het haar kans waargeneem en behoorlik na sy spreekkamer gehardloop.
Daar was egter ’n ouer man … ’n dokter Vermeulen. Hy het Dawid se praktyk gekoop en Dawid is weg … hy weet nie waar hy is nie.
Die woede was kolkend in haar. Dan is dit hoekom sy vandag bietjie uit haar sel kon kom. Haar ma het dit so beplan!
Sy het vasbeslote by haar ma se slaapkamer ingestap en die dodelike, yskoue woede het haar krag gegee. “Waar is hy? Dit is ma-hulle se werk hierdie.”
“Van wie praat jy, kindjie?” het haar ma onskuldig probeer wees, maar Amalia het nader gestaan en daar was iets so gedetermineerd in haar houding dat haar ma haar rug styf teen die bed se styl gedruk het om verder van haar af weg te kom.
“Ma moet luister en mooi luister ook! Ek gaan met Dawid Conradie trou sodra ek die dag een en twintig is en niks en niemand gaan my keer nie. Ek is liewer arm saam met hom as wat ek ’n huwelik soos Ma en Pa het, met al julle geld.”
Of haar ouers iets met die volgende verwikkelinge te doen gehad het, wou sy nooit probeer uitvind nie. Deur hulle te blameer het die pyn draagliker geraak.
Daar was ’n kort briefie van Dawid. Hy is getroud, met ’n eenvoudige boeremeisietjie wat by hom gepas het. Sy moet hom vergewe, maar hy kon nie haar lewe so verwoes nie, daarvoor was hy te lief vir haar.
Iets het in haar geknak. Sy het alle belang in die lewe verloor. Haar ouers het al wat hubare man is oorgenooi, maar vir haar was hulle soos skaduwees wat rondbeweeg het.
Sy weet dat Christiaan Vermeer, wat twintig jaar ouer as sy was, ook altyd iewers op die agtergrond was in daardie tyd. Wat haar betref, het hy egter vir haar ouers kom kuier, so min het sy belanggestel.
Haar pa het haar een aand laat roep. Hulle was almal daar. Haar pa en ma en Christiaan.
“Christiaan het ons gevra of jy … e … jy met hom sal trou?” Haar pa was ’n oomblik ongemaklik maar het homself gou reggeruk.
“Christiaan is ’n gevestigde man met groot sakebelange en die mooiste plaas in die distrik. Hy sal mooi na jou kan kyk, kindjie.”
