Dan sê Dawie: “Jissie Trompie, dit klink of jy ’n woordeboek ingesluk het.”
“Wie’s jou Trompie?” Trompie is altyd daarop gesteld dat sy manskappe hom tydens ’n amptelike vergadering as Kaptein moet aanspreek.
“Orraait dan – Kaptein,” sê Dawie, “maar van watse doel praat jy?”
“Die doel wat ons altyd voor oë moet hou!”
“Maar wat is dié doel … Kaptein?”
“Kan jy nie wag tot ek daarby kom nie?”
Dawie is nou stil. Trompie sien sy manne sit aandagtig na hom en kyk en dan begin hy weer: “Soos ek sê, ons is met ’n doel op hierdie ou tranedal en ons moet dié doel nooit uit die oog verloor nie. Julle wil weet wat hierdie doel is?” Trompie hou sy hand weer voor hom, maar toe hy sien hoe vuil dit is, laat sak hy dit gou weer. “Ek sal julle sê wat hierdie doel is. Dit is om jou medemens te help – om tot die beste van jou vermoë hulp en bystand te gee aan iemand wat minder bevoorreg is!”
Die Boksombende kyk verbaas na hul Grootkaptein.
Dawie ook. “Jissie, ou Tr- … ag, ek bedoel Kaptein, jy’t sowaar twéé woordeboeke ingesluk.”
Trompie hou ook so baie van sy laaste sin dat hy dit nou weer herhaal: “Soos ek sê, hier onder die blou hemel, is ons doel op aarde om ons medemens te help, om tot die beste van ons vermoë hulp en bystand te verleen aan dié wat minder bevoorreg is. Dit is wat ek sê.”
“Ek sê ook so.” Blikkies spoeg die grashalmpie waaraan hy gekou het met ’n boog uit. “Maar wat’s jou punt? Vir wie moet ons hulp en bystand en daai klas van goeters gee?”
“As julle net jul verstand wil gebruik – die bietjie wat julle het – sal julle weet van wie ek praat.”
Die seuns kyk ernstig na Trompie. Dan sê Dawie: “Bakore?”
“Ja, natuurlik – Bakore. Hy is die medemens wat ons moet help.”
“Ek sê ook so,” sê Rooie.
“Stil!” snou Trompie hom toe. “Alles moet stigtelik en volgens die regte prosedure geskied. Ons moet nou stem.”
Trompie lek met sy tong aan die potloodpunt. Dan skryf hy op een bladsy in die sakboekie: Help. ’n Entjie onder dit skryf hy: Nie help nie.
So ja, nou is hy reg.
“Dié wat sê ons is met ’n doel hier op aarde en ons moet ander ouens help en nou veral vir Bakore …”
“Hoe moet ons Bakore help, Kaptein?” val Blikkies Trompie in die rede.
“Deur vir hom ’n mondfluitjie te koop. Ek het ’n baie mooie by die winkel gesien … Maar nou moet ons eers stem. Dié wat sê ons moet Bakore help, steek jul hande op.”
Al drie lig hul hande – en Trompie steek syne ook op!
Hy tel versigtig. “Daar is vier,” sê hy en onder “Help” skryf hy 4.
“En nou dié wat stem dat ons Bakore nie moet help nie. Steek hande op.”
“Dis onnodig,” brom Blikkies.
Trompie ignoreer hierdie aanmerking. Hy kyk rond. Daar is geen hande om te tel nie. Onder die opskrif “Nie help nie” maak hy ’n 0.
“Reg manne, so ons het soos een man besluit – en ek is trots op julle – dat ons Bakore gaan help. Ons gaan vir hom ’n mondfluitjie koop.”
“Dis goed,” kom Blikkies se lui stem, “en dit sou nog beter gewees het as ons geweet het waar ons die geld vandaan gaan kry.”
“Ons moet sommer nou dadelik begin planne maak,” sê Trompie ernstig. Hy gaan sit. Hy word moeg van so staan terwyl hulle almal lekker gemaklik op kissies sit.
Die seuns is stil. Almal dink aan planne om geld te maak.
Vir Rooie lyk dit na ’n saak van onmoontlikheid, so hy probeer nie eers daaroor dink nie. Sy kop is by die dam in die kloof. Dit sal lekker wees om nou te gaan swem.
Trompie kyk na Blikkies. Hy wonder of sy vriend besig is om aan ’n plan te dink. As dit nie vir sy kouende kake was nie sou ’n mens gesê het Blikkies slaap. Sy sitvlak rus op die kissie, sy rug is teen die muur en sy bene is lank voor hom uitgestrek. Sy oë is halfpad toe.
Nou kyk Trompie na Dawie wat homself besig hou deur Boesman te kielie. Hy wil sien hoe ’n hond lyk as hy lag.
Trompie kom wyslik tot die besluit dat hulle nie veel sal uitrig as hy moet wag dat sy vriende praktiese voorstelle maak nie. Hy is die Kaptein en hy moet die leiding neem.
Hy lek sy potloodjie weer nat. Hy blaai na ’n skoon bladsy in die sakboekie op sy skoot.
“As ons geld wil bymekaar maak,” sê Trompie met ’n belangrike stem, “moet ons eers dit wat ons het opoffer en dan planne beraam om die balans te kry.”
Die ander kyk na hom. Te oordeel aan hul gesigte het hulle nie veel om op te offer nie.
Trompie sit reg om te skryf.
“Hoeveel geld het jy?” vra Trompie vir Rooie.
“Niks,” sê die skoenmaker se seun met ’n sug.
“Jy, Dawie?”
“Niks. Ek’s platsak.”
“Jy, Blikkies?”
“Ook so.”
“Ook so – wat?”
“Ek het ook niks nie.”
Met ’n sug sê Trompie: “Ek het ook niks nie.”
Hy sit reg om te skryf en hy wil so graag skryf, maar daar is niks om te skryf nie. Die vier is platsak. Hulle het nie ’n enkele sent nie.
“Miskien,” sê Trompie nadenkend, maar dit is duidelik aan die afkeurende uitdrukking op sy gesig dat hy nie van die gedagte hou nie, “kan ons werk vir geld …”
Rooie kreun. Dawie maak of hy nie hoor nie en bly kyk net vir die hond wat nie wil lag nie, al word hy ook hóé gekielie. Blikkies lê nog luier uitgestrek en sy oë is nou heeltemal toe. Hierdie voorstel – dat hulle moet werk – vind duidelik hoegenaamd geen byval nie.
“Ons sal maar net moet sien hoeveel ons binne ’n dag of twee kan bymekaarmaak,” sê Trompie.
Hy draai na Blikkies wie se een oog nou agterdogtig oop is.
“Wat kan jy opoffer?” vra Trompie. “Wat het jy wat jy kan verkoop om geld in die hande te kry?”
Blikkies se oë is nou albei oop en hy sit regop.
“Nee, ek kan aan niks dink wat ek het wat iemand graag sal wil koop nie.”
