weer na Johan. “Hoekom het jy die geld gesteel?”
“Ek is jammer ek het dit gedoen,” sê Johan. “Maar ek wil nie meer sê nie.”
“Nogal astrant, nè?” brom Rooie vies.
“Nie astrant nie,” lug Dawie ook nou sy mening, “net vrek bang.”
Trompie besluit om weer te probeer.
“Wat wou jy met die geld gemaak het?”
“Ek wou dit net hê.”
“Hoekom?”
“Sommer.”
Die seuns kyk na die gevangene. Hy sit met ’n geboë kop.
“Kom ons vat hom polisiekantoor toe,” brom Rooie.
Trompie dink aan hoe groot Johan geskrik het toe hy hom gevang en gesê het hulle gaan hom polisie toe neem.
Trompie staan op.
“Reg, kom ons gaan lewer hom aan die sersant oor. Hy sal weet wat om met die dief te doen.”
Die seuns staan op. Johan is bleek en die vrees in sy oë is nou wild.
“Asseblief, Trompie,” soebat hy. “Ek belowe ek sal nooit weer so iets doen nie. Moet my nie polisie toe vat nie. My ma sal dit nooit oorleef nie.”
Trompie beduie vir die ander om weer te sit. Hy sit ook.
“Gaan jy nou antwoord op die vrae wat ek jou vra?”
“Ja, ek sal.” Die sweet pêrel op Johan se voorkop.
“Het jy ooit vantevore geld gesteel?”
“Nee – nog nooit nie.”
Trompie kyk smalend na sy vriende en sê: “Weet julle hoekom vra ek hom dit?” Voor hulle iets kan sê, antwoord hy self: “Omdat die ou se antwoord miskien as versagtende omstandighede kan dien.”
“Is jy seker jy lieg nie?” blaf Trompie bars vir Johan.
“Ek vertel nooit leuens nie.” Die gevangene kyk Trompie reguit in die oë.
“Orraait dan,” mompel Trompie. “So sê nou vir my – hoekom wou jy die geld hê?”
Johan lek sy lippe eers effens nat.
“Ek wou dit hê om … om …”
“Ja?”
“Om ’n mondfluitjie mee te koop.”
“En wat wil jy met die mondfluitjie doen?” vra Dawie wat nou te lank stil gesit het sonder om iets te sê.
“Dis ’n simpel vraag, Dawie,” snou Trompie hom toe. “Wat doen ’n mens gewoonlik met ’n mondfluitjie? Jy speel op die ding. Dís wat hy daarmee wou gedoen het.”
“Ek wou dit nie vir myself koop nie,” sê Johan.
“Vir wie dan?” vra Trompie.
“Vir my boetie,” antwoord Johan. “Hy is lief om op ’n mondfluitjie te speel en hy speel baie mooi. Maar sy ou mondfluitjie wat hy al lankal het, het laas week gebreek. Nou is my boetie baie hartseer en niks wat ek en my ma sê of doen, beur hom op nie. Ek het al alles probeer om geld in die hande te kry om vir hom ’n nuwe mondfluitjie te koop. Ek het allerhande werkies vir mense gedoen, maar ek het nog steeds nie genoeg geld nie. En toe ek daai noot uit Rooie se sak sien val, het ek dit opgeraap sonder om te dink wat ek doen. Ek is seker ek sou dit later vir hom teruggegee het, want my ma en boetie sou mos wou weet waar ek die geld vandaan kry om ’n nuwe mondfluitjie te koop – en ek kan nie vir hulle jok nie.”
Johan praat amper asof hy ingedagte met homself praat. Trompie, Rooie, Blikkies en Dawie kyk verbaas na mekaar.
“Dis die meeste wat ek hierdie lang lel nog ooit hoor praat het,” brom Rooie.
“Ja, maar is dit alles die waarheid?” wil Dawie weet.
“Hoe oud is jou boetie?” vra Trompie vir Johan.
“Hy is tien.”
Blikkies dink hy moet darem ook nou ’n bydrae maak. Hy het die hele tyd dan nog amper niks gesê nie.
Hy skuif die gekoude grashalmpie na die kant van sy kies. “En hoe oud is jy?” vra hy vir Johan.
“Veertien.”
Blikkies sit weer lui terug op die bed en sy kake beweeg ritmies op en af. Hy is nou tevrede. Hy het sy vraag gevra en hy dink dit was ’n goeie een.
“Hoekom,” vra Trompie agterdogtig, “kan jou boetie nie self uitspring en ’n plan maak om weer ’n mondfluitjie te kry nie? Hoekom moet jy dit doen?”
“Dis wat ek ook wil weet,” brom Rooie.
“Ek ook,” sê Dawie.
“Ek ook,” kom Blikkies se lui stem.
Johan kry weer daardie hartseer trek in sy oë en om sy mond. “My boetie kan nie loop nie.”
“Vir wat nie?” vra Rooie. “Het hy dan nie bene nie?”
“Stil!” sê Trompie bars. Hy kan Johan se hartseer aanvoel. Hy sien ook hoe die lang seun se oë blink.
“My boetie het bene, maar hy kan hulle nie gebruik nie,” sê Johan sag. “Hy het nooit iets makeer nie. Hy kon nog altyd goed hardloop, swem en boomklim. Maar ’n bietjie meer as ’n jaar gelede …” Johan staar strak voor hom uit. Hy byt effens op sy onderlip.
“Wat het gebeur?” Trompie se stem is sag.
“Ons het op ’n plaas in Mpumalanga gebly,” vertel Johan verder, “en toe gaan swem ons twee eendag in ’n gat in die rivier. My boetie was nog altyd ’n waaghals en ’n klein karnallie.” Johan glimlag teer. “Hy’t daai dag by ’n hoë rots afgeduik, maar daar was ’n groot klipbank onder die water. Hy het daarin vasgeduik en sy nek en rug seergemaak. Sy nek het weer reggekom, maar nie sy rug nie. Nou kan hy nie meer loop nie. Hy sal nooit weer kan loop nie.”
Dit is stil in die kamer. Niemand praat nie en hulle kyk ook nie na mekaar nie. Trompie dink aan hoe aaklig dit moet wees – ’n jong outjie vol lewenslus, en nou kan hy nooit weer loop nie! Aan die somber uitdrukkings op Rooie, Blikkies en Dawie se gesigte is dit duidelik dat hulle ook hieraan dink.
“My boetie,” sê Johan met ’n skor stem, “was ná die ongeluk nog altyd opgeruimd en hy’t altyd sulke vrolike deuntjies gespeel, maar nou kan hy dit ook nie eers meer doen nie, want sy mondfluitjie is gebreek. My ma sê hy kwyn weg. Hy lê net daar en staar met sulke dowwe oë voor hom uit.”
Daar is weer ’n ongemaklike stilte in die kamer.
“Wat is jou boetie se naam?” vra Trompie,
