sit oomblikke lank voor die hek op die luierende fiets om sy emosies onder beheer te kry. Druk toe die knoppie op die interkom in ’n verweerde houtskuiling wat dringend ’n nuwe laag groen verf nodig het, of verf van enige kleur. Dit gaan nie nog ’n winter oorleef nie. Dit wil sê as die somerson die smagtende hout nie voor dan ’n finale knou gee nie.
“Hallo?” vra ’n manstem effe blikkerig maar reeds bekend.
“Hanko Joubert, meneer Brynard.”
“Hallo, Hanko. Ek maak oop. Hou voor die agterdeur stil as jy nie omgee nie, asseblief.”
Die hek skuif oop. Noudat die reën bedaar het, kan hy die plek beter bekyk. Die enkelpaadjie lyk asof dit eens op ’n tyd met gruis bedek kon gewees het, maar is nou net ’n glibberige modderstraat verby die huis tot by ’n groterige gebou met vier dubbeldeure ’n goeie ent anderkant die huis. ’n Stoor dalk?
Die voorstoep is net-net sigbaar deur ’n welige tuin wat te oordeel na die lang gras en onkruid op die res van die erf dalk ’n oorgroeide tuin kan wees.
Reg rondom tot by die agterstoep, oordeel sy professionele oog, is daar werk nodig. Baie werk. Van die pad af lyk dit indrukwekkend, van naby is die verval sigbaar. Tog doen dit geen afbreuk aan die potensiaal wat soos ’n gemaklike ou mantel om alles lê nie. Nie oud genoeg om ’n nasionale gedenkwaardigheid te wees nie, maar vervloë dae se glorie kan beslis weer herstel word.
Hy ken nog nie die volle inhoud van oorlede Dawid Patterson se boedel nie, maar weet die huis is syne. ’n Erfporsie wat totaal uit die bloute gekom het en hom steeds dronkslaan, maar nie op ’n meer geleë tyd kon opgedaag het nie.
“Dis geen grap nie, meneer Joubert,” het die Brynard-prokureur hom probeer oortuig toe hy Hanko die eerste keer gebel het. Na weke en derduisende kilometers oor die water, voel dit steeds of hy enige oomblik kan wakker skrik en hom nog altyd in die benouende grense van sy verlede bevind.
Hanko bring die fiets tot stilstand agter ’n silwer Honda Jazz.
Die agterstoep is duidelik ’n latere toevoeging. Die flou oggendson blink in die ruitjies van die groot skuifraamvensters. Die sinkdak rus op houtpilare ingemessel in ’n lae maar breë klipmuur. Met ’n paar kussings daarop en ’n uitsig oor groen gras en groot bome van verskillende soorte, hou dit heerlike beloftes in van kuier in someraande.
’n Ent anderkant die bome flits die son ’n oomblik op water voor dit weer sy kop agter die grys wolke wegtrek. Dalk die kuil waarna die plek vernoem is?
So veertig, vyftig treë van die stoep af is ’n geboude braaiplek.
Twee honde kom aangedraf. Een van twyfelagtige herkoms wat met baie stem vir sy bietjie lyf, al keffend naderkom, en seer sekerlik die grootste boerboel in die heelal. Die agterdeur gaan oop en ’n man in sy laat sestigs kom oor die stoep en met die drie trappies af.
“Sersant, stil! Boerie, sit!” Die keffer gaan sit, maar bly blaf. Die boerboel kom ongestoord tot voor Hanko, sy tong ’n nat rooi vlag oor sy massiewe tande.
“Boerie!” kom ’n skerp bevel. “Sit!”
“Toemaar. Dalk is dit beter as ons eers kennis maak.” Hanko lig sy linkerhand baie stadig, vingers na binne gekrul. “Dag, ou grote.” Sy hand word goed beruik voor die slobberige tong oor die bokant sleep, en die hond met ’n grommerige wroeff kiertsregop gaan sit. ’n Vreesaanjaende gesig, want nou is hy nog hoër as wanneer hy staan.
Die ouer man lag en kom steek ’n hand uit. “Jammer, maar hulle luister net wanneer hulle lus is en soms wonder ek of hulle enige waarde as waghonde het. Hulle sal jou eerder opvreet van liefde. Dag, meneer Joubert. Hanko. Welkom in Suid-Afrika. Ben Brynard.”
Hanko skud die hand van die man met wie hy al so baie oor die telefoon gepraat het en probeer die ander een teen sy bobeen afdroog. “Dankie, meneer Brynard. Dis goed om terug te wees.”
“Ben, asseblief. Ons het al te veel gesels om nog op seremonie te staan. Kom in. Ons drink eers gou ’n koffietjie. Xanthe is net besig met ’n oproep.”
Dis ’n massiewe kombuis met oop geelhoutbalke en ’n houtvloer. In ’n outydse es, sweerlik so groot soos ’n dansvloer, staan ’n moderne gasstoof. Weerskante is geverfde houtkassies, elk met ’n granietoppervlak en tjok en blok vol gepak. Bo-op ’n speseryhouer met laaitjies staan ’n koekblik met Delftpatrone.
Nes die buitekant, soebat die kombuis vir bietjie aandag, dalk selfs hier en daar modernisasie, maar dit is tog gesellig en huislik.
Die tafel wat omtrent saam met Van Riebeeck in die Kaap kon aangekom het, is omring deur agt stoele met dieselfde wonderlike patina. Erfstukke, dié is seker. So nie het hierdie Pattersons baie meer geld as wat dit op die oog af lyk. Daardie stel is ’n fortuin werd, veral met die hedendaagse belangstelling in ou tafels en stoele.
’n Mens moet jou gedaan loop om kos te kan berei in so ’n groot en onpraktiese spasie. ’n Slim kok sal sommer alles na die yslike tafel aandra en daar werk, maar ’n kundige hand kan die uitleg van die vertrek verander sonder om die karakter te skaad.
“Sit,” beduie Ben Brynard.
“Dankie, maar kan ek net eers hande was, asseblief?”
“Seker.” Ben wys na die wasbak. “Vat sommer die vadoek oor die stoofdeur se handvatsel om af te droog.” Hy lig ’n fles koffie van die warmplaat op die kas regs van die stoof. “Kan ek vir jou skink?”
“Dit sal heerlik wees, dankie. Geen melk of suiker nie.”
“ ’n Man na my hart,” glimlag hy.
Die uitsig deur die venster bokant die wasbak is oor die agterplaas. Hanko druk-druk sy hande net droog aan die spierwit vadoek en gaan trek ’n stoel aan die bopunt van die tafel uit.
Ben sit ’n beker voor Hanko neer. “So reg af sy ma af.”
Hanko lig die beker in ’n saluut. “My ma glo in goeie koffie en sê mens kan net proe hoe koffie regtig smaak wanneer jy dit swart en bitter drink. Ek stem saam.” Hy asem die heerlike geur diep in. Goeie koffie. ’n Versigtige sluk bevestig dit. Hm, ja, baie goed.
Hulle drink terwyl Hanko op Ben se vraag vertel sy vlug was lank, en hy is baie bly om terug te wees. Hy wag nou vir die res van sy goed wat hierheen verskeep moet word.
Dan sit Ben sy beker neer met albei palms daarom gevou. “Hanko, die testament bepaal dat jy binne ’n maand kan intrek, maar jy kan jou seker indink dat dit vir Xanthe moeilik was om te hoor sy moet haar erfenis met ’n volslae vreemdeling deel.” Sy blik flits in die rigting van die deur na die res van die huis waar voetstappe op ’n plankvloer gehoor kan word. “Dit klink dalk vir jou bietjie onprofessioneel, maar ek ken haar vandat sy ’n klein dogtertjie was. As jy kan, gee haar so bietjie ruimte dat sy net gewoond kan raak aan die gedagte.”
“Oukei, Donald. Sien jou later,” sê die stem wat klink na dié van die steekse swartkop.
Dan staan sy in die deur. Haar groen oë rek, die hand wat die koordlose telefoon vashou, sak stadig na haar sy en haar mond hang oop. Die ander hand het ’n nuwe verband om.
“Wat soek jý hier?”
Hanko kom orent.
Ben kyk verward heen en weer.
