’n deel van die grond waarop dit staan, is Hanko s’n.”
Sy dog hulle gaan begin by haar pa se redes vir sy vreemde boedelbepaling.
Oom Benna het haar van die begin af gewaarsku sy is die huis en stuk grond kwyt; dat dit na ’n vreemdeling gaan. Sy was totaal oorbluf. Verward. Seergemaak. Kwaad. Iemand anders gaan nou in haar grootjie se huis sit. Maar dit was haar pa se laaste wens, en sy probeer hard om dit te aanvaar. As sy egter net sy besluit kon verstaan het …
As iemand haar net kan help om die rondomtalie van gedagtes tot stilstand te bring.
Dis ’n ou huis met groot vertrekke en deksels koud in die winter. Toegegee, dis heerlik in die somer. Dit val nog nie uitmekaar nie, maar dis ook net genade. Dit het aandag nodig. Baie aandag en eintlik lankal. Lank voor haar pa siek geword het al, maar hy het bly sê die dag wanneer hy aftree, sal sy eie huis aan die beurt kom.
Sy verdwaal so op haar eentjie in die groot ou huis, maar dit verander niks aan die feit dat sy hier grootgeword het nie. Al kon sy nie gou genoeg ná matriek wegkom nie. Met net haar splinternuwe matrieksertifikaat in haar sak, is sy as niks meer as ’n opgehemelde teedame aangestel en het sy in ’n kamer in haar nuwe baas se agterplaas gaan bly.
Nou is sy terug in die familiehuis. En oud en verwaarloos of nie, die plek het potensiaal. Finansiële potensiaal. Ongelukkig is geld nodig om geld te maak en sulke geld het sy nie.
“Jy het genoeg water met die onderste dam en die vlei,” roep oom Benna haar dwalende gedagtes terug, “en kan alles steeds aan die gang hou. Die ou stalle het jy tog reeds na jou smaak laat restoureer en inrig.”
Sommer net so? Haar huis opgee en die naweekplekkie wat sy vir haar en Colin … Nee! Die naweekplekkie wat sy ingerig het vir stedelinge om so ’n bietjie in hierdie rustige omgewing hul batterye te kan kom herlaai – is dít nou haar blyplek?
Totsiens, ekstra inkomste, oftewel dan daardie deel. Daar is nog die stuk grond in die westelike hoek wat sy verhuur aan ’n man wat kweek aanplant en verkoop, en ook die huur van die heelwat kleiner huis waarin hy en sy vrou woon, maar dis ’n druppel in ’n emmer wat elke dag groter lyk. Sy het nie die weelde van ’n trustfonds nie.
“Soos jy reeds weet, is die besigheid joune.”
Ja, en daaroor skree sy: Hoera! Of miskien moet sy bietjie wag met die feesvieringe. Sy kan uiteindelik haar droom vervul. As sy net nie geheel en al en toetentaal onbevoeg gevoel het of, as sy eerlik moet wees, heeltemal onbevoeg is om dit te doen nie.
“Jy kan daarmee maak soos jy goeddink. Dit verkoop en weer vir jou ’n ander werk kry, maar dan sal jy, afgesien natuurlik van die grond en huis wat Rikus Stander huur, ander fondse nodig hê om Roeskuil en die diere aan die gang te hou. Ek weet byvoorbeeld jy wil graag die perde behou en is deeglik bewus van die enorme koste daaraan verbonde.”
Watter ander fondse? Soos oom Benna nou al gesê het, is sy sonder werk of, om meer korrek te wees, betalende werk. Toe haar pa siek word, het sy die miserabele holte waarin sy in daardie stadium as ontvangsdame gewerk het, vinniger as in ’n oogknip vaarwel toegeroep om hom te kon bystaan.
Die werk as ontvangsdame by die klerefabriek was uit die staanspoor ’n yslike sprong die verkeerde rigting van welvaart in. Sy het daar begin werk omdat sy feitlik oornag ’n nuwe betrekking nodig gehad het ná die fiasko by C&C-Argitekte, en wie verleë is, kan nie kies en keur nie. Die aansporing om iets beters te soek het immer ontbreek.
Van haar woonstelletjie in die stad wat sy eiehandig so lekker knus ingerig het, het sy afstand gedoen en teruggetrek na haar kamer in die huis om naby die hospitaal te wees waar haar pa gelê het. Sy kon die woonstel in elk geval eintlik lankal nie meer bekostig nie, en almal het vermoed haar pa gaan nie terugkom uit daardie hospitaal nie.
“Hanko …”
Haar aandag spring terug na oom Benna en die Engelsman en haar kombuis wat sy nou kwyt is. Nie modern soos die een in die Stalle nie en allesbehalwe prakties uitgelê, maar tog so warm en bekend met die tafel en stoele van haar eie ma se grootjie.
“Hanko, soos jy reeds gehoor het, is die huis joune saam met net minder as ’n halwe akker grond. As jy egter wil verkoop, kry Xanthe of haar ma en suster eerste opsie.”
Haar stiefma en halfsuster hier kom bly? Miskien wanneer die perde horings kry.
“Wat sê jy?” vra oom Benna aan die jonger man wat met ’n onleesbare uitdrukking sit en luister.
Die hand wat sy kuif wegstoot, lyk sterk asof dit gewoond is aan harde werk, met kort, netjies versorgde naels, fyn donker haartjies op die kneukels en … Sy pluk haar gedagtes weg van die afgrond toe prentjies van daardie mooi hande op haar vel skielik toegang tot haar bewuste soek. Die afgelope maande se stres dra nou ruimskoots vrug. Sy is besig om eiehandig haar laaste bont varkie by die kampie uit te jaag.
“Ben, ja …” Die mooi hand ploeg weer deur sy hare agter in sy nek af en laat ’n baie aanloklike prentjie agter.
Oom Benna se selfoon lui, maar Xanthe hoor g’n woord wat hy sê nie. Sy stem is slegs ’n vae agtergrondgeluid terwyl aggressie in haar raas, aggressie teen haarself gemik. Sy ís besig om die kluts kwyt te raak.
Sy klem haar kake opmekaar, gee die man ’n kyk wat sy oë ’n oomblik laat rek en gluur dan vir die yskas met sy lekplek, roeskolle en vrieshokkie wat al jare niks meer behoorlik koud kry of hou nie. Hy moet maar self vir hom ’n nuwe …
Die halfgevormde gedagte stol.
Het sy nou sonder slag of stoot tou opgegooi? Het sy êrens ’n binnevrou wat sy nog nie ontmoet het nie? Een wat sommer so sonder enige as-jou-blief namens haar besluit sy is nou ’n bouer en onderhouer en wie weet wat nog, en dat ’n vreemdeling maar die huis kan kry?
Oom Benna lag en sy keer terug na die kombuis wat nou al kouer word. Dis tyd dat hulle klaar praat.
“Dankie, Ben,” sê Hanko en kom orent. Oom Benna volg.
Wat het sy gemis? Waaroor het hulle gepraat? Hoekom lyk hulle asof alles afgehandel is?
“Is daar nog iets, Xanthe?” vra oom Benna toe sy bly sit.
“E … is alles dus afgehandel?”
Die twee mans kyk vir mekaar.
“Ek begryp nie.” Oom Benna se hand kom lê sag op haar skouer. “Jy het tog ingestem dat ons Vrydagoggend weer hier bymekaarkom en dan maar alles klaarmaak. As ek nie nou ry nie, gaan Susan laat wees vir haar doktersafspraak.” Hy sug. ”Ek sal maar weer moet laat kyk na haar motor. Dis gevaarlik vir ’n vrou om so langs die pad te gaan staan.”
Wanneer het sy nogal ingestem tot ’n herontmoeting? Wat het hulle als bespreek terwyl sy ingedagte was? Moet sy maar eerder vra?
Aikona. Die Joubert-mansmens kyk hoeka na haar asof hy jammer vir haar is, en askies ’n bietjie, sy het niemand se simpatie nodig nie.
“E … oukei.” Haar stoel se pote kras oor die houtvloer. “Nee, wag.” Waar is haar gedagtes? “Vrydagoggend werk nie vir my nie, want ek het ’n afspraak met ’n kliënt. Maak dit drieuur, asseblief,” sê sy meer kortaf as wat sy wou. Simpatie het sy nie nodig nie, maar ’n bietjie selfondersoek wel. Om darem so oor ’n wildvreemde man te sit en dwaal dat jy die drade van realiteit verloor …
Sy
