onthouding.
Verslawing is ’n lewensbedreigende siekte, ’n siekte wat nooit ten volle genees kan word nie. Dit kan egter aangepak, hanteer, by die wortel van die kwaad blootgelê en beveg word. Soos iemand eenkeer gesê het, dit is nie die alkohol wat die probleem is nie, maar die alkoholisme, die “isme” – die siekte wat met alle mag getakel moet word.
Vandag kan ek sê dat ek uit aktiewe verslawing losgebreek het. Dit was beslis nie ’n maklike pad om te stap nie. Dit was die moeilikste ding wat ek in my lewe moes doen: om van heroïen skoon te kom. Dit was ’n geveg wat ek moes aanhou baklei. Elke keer dat ek geval en ’n insinking gehad het, moes ek maar weer opstaan en van voor af begin. My proses van genesing is iets waaraan ek elke dag moet aandag gee en dit bly die belangrikste aspek van my lewe.
Die obsessie om dwelms te gebruik verlaat ’n mens wel indien jy doen wat jy moet om skoon te bly. Ek vind ek kan dit alleen doen deur aandag te gee aan my geestesgesondheid en die manier waarop ek my lewe leef. Vandag het ek ’n lewe, wáre lewe. My lewe het ’n doel, ’n rede en ’n rigting.
Voordat ek ’n verslaafde geword het, was ek ook maar net ’n kind – een wat nodig gehad het om te weet: Ondanks my onstabiliteit en rebelsheid sou ander my nog steeds liefhê en aanvaar soos ek is.
Ek het soos baie kinders gevoel ek pas net nie in nie. Ek was anders. Ek was die malletjie in die gesin. Een ding wat my as kind byvoorbeeld verskriklik gefassineer het, was kulkuns. “Kul jou hier, kul jou daar en siedaar!” Martino het my sussie by ons huis kom afneem. Hy was nie net ’n kulkunstenaar nie, maar ook ’n fotograaf. “Hier is hy! In my huis! Martino van die televisie en net die beste kulkunstenaar in Suid-Afrika,” het ek met ontsag geprewel. Ek was geweldig opgewonde. Martino wys toe vir my ’n toertjie. Ná daardie dag het ek die toertjie oor en oor geoefen. My nuutgevonde belangstelling in kulkuns het my gedryf om ’n towerboks met toertjies wat ek op ’n TV-advertensie gesien het van oorsee af te bestel. Die dag toe ek daardie boks vol toertjies by die poskantoor gaan haal het, bly een van my opwindendste kinderherinneringe. (Dit en natuurlik toe ek my eerste 50cc-motorfiets gekry het toe ek in graad nege, daai tyd standerd sewe, was.)
Al my ouers se kuiergaste moes altyd na my toertjies kyk. Ek kon nie wag om elke toertjie met enigiemand wat ek teëgekom het te deel nie. Ek het my broer en suster behoorlik mal gemaak. Sonder die wete dat ek eendag ’n akteur sou word, het ek reeds toe al mense begin vermaak. Ek was geensins ’n pro nie, maar ek het dit geniet.
Ek het grootgeword in Lynnwood, Pretoria, in ’n ouerhuis wat geen tekort aan geld en luukshede gehad het nie. Soos enige ander huisgesin was daar probleme, maar ’n mens deal mos maar daarmee soos die tyd verloop – of so het ons gedink. Daai tyd was dit normaal om enigiets wat skande of vernedering vir die familie sal bring, onder die mat in te vee en te hoop en bid die probleem gaan weg. Vir baie jare het ek geglo ons familie is absoluut uniek wat ons uitdagings en familietwis betref. Ek het gedink daar is iets fout met ons almal, altans met my. Dit kon nie verder van die waarheid af gewees het nie. Vandag weet ons dat baie gesinne eintlik inherent disfunksioneel is. Al verskil is die omvang of graad van disfunksionaliteit.
Wanneer kinders in ekstreme disfunksionele gesinne grootword, leer hulle nie hoe om op ’n gesonde manier aan pyn uiting te gee nie. Oormatige streng beheer van kinders, projeksie van innerlike konflik vanaf ouer na kind of omgekeerd, emosionele manipulasie, asook die onvermoë om kwesbaar te word en persoonlike verantwoordelikheid te aanvaar vir eie besluite en dade beskadig die ouer-kind-verhouding.
Almal het probleme, almal het issues. Dit kan tot lewenslange letsels lei wat herhaal word indien die kind nie die ongesonde siklus van die gedrag stopsit nie. Indien een party wel besluit om werklik die siklus van generasiebande of -gebruike te verbreek, veroorsaak dit gewoonlik ongelooflike konflik tussen ouer en kind. Die verhouding word onherstelbaar indien opregte vergifnis nie plaasvind nie. Dit is wat ek ook in ons eie gesin sien gebeur het.
My ma was en is nog steeds ’n beeldskone vrou. Sy was joolprinses saam met Jana Cilliers en het mans behoorlik oor hul voete laat val. Dit was nog altyd vir haar belangrik om mooi na haar voorkoms om te sien. My ma was ’n ruk lank in haar lewe ’n onderwyseres, maar weens ’n hele klomp rugoperasies kon sy nie meer vir lang ure op haar voete staan nie. Die pyn was net te ondraaglik. Boonop het een van die dokters wat op haar rug geopereer het erg drooggemaak: hy het haar linkerbeen se senuwee per ongeluk afgesny. Die gevolg was lewenslange ongemak en pyn, en dit het natuurlik ’n sneeubaleffek op haar lyf gehad. Die een probleem het gelei tot die ander, die een operasie ná die ander het gevolg. Tog was sy ’n voltydse mamma en het alles in haar vermoë gedoen om my, my jonger sussie, Magrikie, en my ouer broer, Nielen, behoorlik groot te maak. Sy was streng en kwaai, maar ook opreg en liefdevol.
My pa is ’n senior advokaat. Enige persoon wat al met my pa te doen gehad het, sal kan getuig dat hy sekerlik een van ons land se slimste regsgeleerdes en vooruitstrewende advokate is. Omdat hy so in aanvraag is, was hy baie min by die huis toe ek klein was. Steeds het hy finansieel alles in sy vermoë gedoen om vir ons net die beste te gee. My pa het byvoorbeeld baie geld aan ons skole en naskoolse opleiding bestee om seker te maak dat ons elkeen ’n sukses van ons lewe sou kon maak. Hy het altyd in ons geglo. Sy lewe getuig van sy onvoorwaardelike opofferings wat hy gemaak het vir sy kinders, selfs ten spyte van homself. Wanneer hy laat in die aande by die huis gekom het, het hy ons altyd eers kom wakker maak om vir elkeen ’n soentjie te gee. Hierdie kosbare oomblikke was wel min. My pa was daar, maar ook nie.
Elke seuntjie het ’n verlange en ’n begeerte na ’n pa – iemand wat hom as’t ware op sy hart se skouers sal dra en gehaltetyd saam met hom sal deurbring. My pa was nie altyd bewus van my verlange na hom nie. Hy was nie ’n pa wat ’n werklik hegte verhouding met sy kinders gehad het nie, maar aan sy liefde vir ons twyfel ek glad nie.
Later in my lewe het ek sy liefdestaal ontdek en toe kon ek hom beter begin verstaan, nes ook my ma. Ons kry nie altyd die liefde van ons ouers soos ons dit graag wil hê nie, maar daar is wel redes daarvoor. Dit dwing ons om na iets Groters te reik wat beter in ons behoeftes kan voorsien.
Albei my ouers was gelowige mense en ons kinders is in ’n godsdienstige omgewing grootgemaak. Ons het baie kennis opgedoen rakende die Bybel en ons het van God geleer, maar ons opvoeding in geloof was nie Geesgedrewe nie. Dit was of ons al die brandhout gegee is, maar nooit die vuurhoutjie nie.
Ek was 11 jaar oud toe my ma en pa geskei is. Ons kinders het saam met my ma in ’n meenthuis gaan bly wat my pa vir haar gekoop het. My ma moes in daardie stadium as “enkelouer” die rol van pa én ma vervul. Dit het groot onderliggende spanning in die gesin veroorsaak.
My ma was reeds voor die egskeiding eintlik ’n enkelma. My ma was baie rigied en wou ons van jongs af leer wat dit beteken om verantwoordelik op te tree. Sy het gedoen wat sy geglo het reg was en het nog altyd by haar waardes gehou. As kind, wanneer ek en my broer onder meer koerante moes aflewer (iets wat ek gehaat het), het ek my ma erg kwalik geneem. En tog, vandag verstaan ek hoekom sy sekere dinge gedoen het soos sy het. Ek moes leer dat indien daar geen doelbewuste poging aangewend word nie, daar ook net mooi niks van niks kan kom nie.
Dit was beslis nie ’n maklike taak om drie kinders so te sê alleen groot te maak nie. Boonop was ek geensins ’n maklike kind nie. Ek het alles wat daai tyd die norm of status quo was, uitgedaag. Ek wou beslis nie soos my ouers wees nie.
Wat tussen my ma en pa gebeur en skeefgeloop het in hul huwelik het niks met ons as kinders uit te waai gehad nie. Hul lewe was hul lewe; hulle het keuses gemaak waarvoor hulle verantwoordelikheid moes aanvaar. Daar is mos altyd drie kante aan ’n storie: haar kant, sy kant en dan die waarheid. Dit is ten eerste wat gedurende en ná ’n egskeiding gebeur en hoe die ouers en/of derde partye dit hanteer wat gaan bepaal hoeveel skade daar aangerig word.
Ek gee hiermee geensins my ouers se egskeiding die skuld vir my gedrag
