van ons in die gesin. Nie een van ons het werklik geweet hoe om daarmee te cope nie.
Daar is nie ’n egskeiding ter wêreld wat lekker is of wat nie op die een of ander manier die gesinsdinamika versteur nie. Kinders kry seer, ouers kry seer, almal kry seer. Ouers blameer mekaar, kinders blameer ouers, ouers blameer kinders, en kinders blameer kinders. Ons doen dit omdat ons eenvoudig nie die lewensvaardighede het om ons eie ongemak en pyn op ’n gesonde wyse te hanteer nie.
My ouers is albei goeie mense, maar ek weet tot vandag toe nog nie hoekom hulle met mekaar getrou het nie. Ons kinders is omtrent ál wat my ouers gemeen het. Daai jare is egskeiding as ’n skande beskou. Daar was nie openlik daaroor gepraat nie en die kerk het dit baie duidelik gemaak dat dit sonde is om te skei. Daar was toe nog nie toegang tot inligting, kenners of die ondersteuningsgroepe soos ons vandag het nie. Gevolglik het ons sogenaamde Christenvriende ons tot die dood toe veroordeel. Ek het daarmee probeer deal deur dit alles maar te sluk en aan te gaan.
As tiener het ek later erg teen die Christendom geskop omrede dít wat elke Sondag in die kerk gepreek is beslis nie altyd deur ons ouers uitgeleef is nie. Die bakleiery, magspeletjies en afbrekende gedrag was in direkte kontras met dít wat vir ons voorgesê is.
Gedurende my ouers se egskeiding is ons kinders gebruik as pionne in hul persoonlike vendetta. Ons was gereeld vasgevang in die middel van ons ouers se probleme sodat ons altyd op die een of ander manier hul kruk geword het. Wanneer my ouers hul persoonlike probleme op ons afgepak het, het die rolle soms omgedraai en was ons onbewustelik gedwing om ons ouers se rol in te neem. In ’n huishouding waarin een of meer ouers aan ’n gedragsversteuring ly, ontwikkel die kinders dikwels wat in sielkundige kringe bekend staan as volwassekind-sindroom. Hierdie sindroom word gekenmerk deur oormatige skuldgevoelens, magteloosheid en lae selfwaarde wat tot selfdestruktiewe gedrag lei. (Vir verdere toeligting, lees gerus Life Lessons for the Adult Child deur Judy Kiplin.) Ons het ons bes gedoen om my ma sowel as my pa by te staan, maar ons het geensins as kinders oor die emosionele volwassenheid beskik om sulke dinge te hanteer nie.
Dit was onregverdig van ons ma om heeldag ons pa voor ons af te breek, en dit was onregverdig van my pa om homself heeltemal uit die gemors te verwyder en nie persoonlik verantwoordelikheid te dra vir sy dade nie. Tog het hulle nie van beter geweet nie. Seerkry en pyn laat ons soms dinge doen op die ingewing van die oomblik waaroor ons later jare baie spyt is. Die huisomstandighede het vir heelwat bitterheid, skuldgevoelens, vrees en onenigheid onder ons kinders gesorg.
Ek was daagliks in ’n tweestryd met myself. Kinders is nie veronderstel om kant te kies nie; dit moenie eens ’n opsie wees nie. Ouers moet hul verskille uitklaar sonder om die kinders persoonlik te betrek. Is hulle dan nie as Christene veronderstel om elkeen in hul persoonlike hoedanigheid vir die kinders ’n beeld van mekaar te skep wat God eer nie? Moet hulle dan nie ondanks hul gevoelens vir mekaar eerder hul persoonlike issues eenkant toe skuif nie? Pleks van die kinders besoedel met hul eie menings van mekaar, moet hulle mos eerder mekaar in die ander party se afwesigheid met respek ophef.
Dit het my verskriklik deurmekaar gemaak. Vandag weet ons: kinders word nie wat jy vir hulle sê nie; hulle word wat jy, die ouer, is. Ek het een ding altyd gehoor, maar die teenoorgestelde gesien. Kinders word ’n produk van hul ouers en hul ouerhuis.
Albei my ouers het hul liefde aan ons op hul eie manier bewys. Hulle het seker gemaak dat ons van alle basiese behoeftes voorsien word en meer, maar daar was ’n ontbindende pyn in my waarvan my ouers nie bewus was nie. Ek verbind my kinder- en tienerjare met gevoelens van ontoereikendheid, vrees en eensaamheid. Meestal het ek soos ’n vreemdeling in my eie huis gevoel.
Ek het as kind van ’n baie jong ouderdom af begin steel, nog lank voordat my ma en pa geskei is. Dit het my die een of ander kick gegee; dit was my klein geheimpie waarvan niemand geweet het nie. Ek het nie gesteel omdat ek graag iets wou hê wat my ouers nie vir my kon koop of wat ek nie kon kry nie. Ek het gesteel, want dit het my ’n mate van beheer oor my omstandighede gegee. Ek het in beheer van een ding gevoel, terwyl ek op ander terreine van my lewe so verskriklik buite beheer gevoel het.
Die vrees om uitgevang te word, het my ’n rush gegee. Ek het binne-in my lessenaar ’n geheime plekkie gehad waar ek al my goedjies kon wegsteek. Ek was mal daaroor om luukse aanstekers te steel. Ek het ’n hele versameling van goue, brons- en silweraanstekers gehad. Dit het natuurlik gesorg dat ek so nou en dan skelm op laerskool vir my ’n sigaret kon aansteek. Later het ek ook hierdie kompartement in my lessenaar gebruik om my pakkies sigarette en ’n paar pornografiese flieks weg te steek.
Ek het vroeg al begin sigarette rook. My eerste trek was in graad twee, want ek wou sommer maar net eksperimenteer. My ouma, dis nou my ma se ma, het gerook en dit het altyd so lekker gelyk. Ek het tog daai dag op die strand in Balito my amper doodgehoes. Dit was aaklig.
Ek was stout en uitdagend. My graadtwee-juffrou het daai tyd vir my ma gesê ek gaan eendag in die tronk beland. Sy was seker nie heeltemal verkeerd nie. Teen graad sewe was ek ’n roker. ’n Pakkie van 20 sigarette het my so twee dae lank gehou; 18 jaar later het dit by so 40 ’n dag getrek. Daar was ’n paar laerskoolpelle saam met wie ons altyd skaatsplank gery het en wat my rebelsheid gedeel het. Saam het ons mekaar aangehits en dit was opwindend om sigarette te gaan koop.
My eerste joint was in graad agt toe ek by die Duitse bierfees in Pretoria-Oos saam met ’n vriend in ’n parkie gaan rook het voordat ons die aand sou begin kuier. Dit was in daai stadium ongelooflik pret gewees en ons het ons doodgelag vir alles en almal. Natuurlik meng alkohol en dagga nie altyd so lekker nie. As jy eers dronk is en jy rook dan ’n joint, is jou kanse om tien katte te skiet amper gewaarborg. Green fever oorval jou en al die munchies wat jy gehad het, beland tussen jou wang en die sement waarop jy dan uitgepass het.
Die idee van iets onwettigs doen, het my ’n groot kick gegee. Dit was nie soseer die gevoel wat ek gekry het van die dagga waarvan ek gehou het nie, maar eerder die aandag van mense dat ek anders was, onderduims en uitgesproke.
My tienerjare is grotendeels deur my destruktiewe gedrag verwoes. Die gejaag na opwinding en ’n goedkoop thrill het gou verander in herhaaldelike dwelmmisbruik, partytjies en rebelse gedrag. Dwelmverslawing of enige ander vorm van verslawing is wel net die simptoom van veel groter probleme wat grootliks spruit uit ’n soeke na menswaardigheid op ’n doellose lewenspad.
Min het ek besef dat dít waarna ek eintlik op soek was en smag nie in partytjies, drank of dwelms gevind sou kon word nie, maar in iets wat geestelik van aard was. Eers baie jare daarna, nadat ek my heroïenverslawing oorwin het, het ek besef wat die gat in my siel werklik kan vul. Vir die eerste keer het ek vryheid ervaar. ’n Vryheid wat later jare slegs in my nugterskap my hart kon laat berus en my gees bedaar.
STAP 1
“Ons het erken dat ons magteloos was teenoor ons verslawing;
dat ons lewens onbeheerbaar geword het.”
Genesing kon slegs plaasvind toe ek erken het dat ek wel ’n probleem het. Dit het beteken dat ek die chaos en die onbeheerstheid van my lewe onder oë moes sien. Ek moes erken dat my lewe onbeheerbaar geword het en dat net ek verantwoordelikheid vir my eie herstel kan dra.
Dit is die eerste stap van Narkotika Anoniem se Twaalf Stappe tot herstel: Erken dat jy nie beheer het oor jou verslawing nie. Agteruitgang en die onvermoë om verhoudinge of ’n werk te behou is kenmerkend van ’n lewe wat deur verslawing beheer word. Indien jou fisieke verslawing en kompulsiewe gedrag so erg is dat jy nie kan ophou om uur ná uur konstant die dwelm van jou keuse te gebruik nie, sal jy jou by ’n rehabilitasieprogram moet aansluit.
Daar is uitstekende rehabilitasiesentrums oor die hele land wat jou kan help. Onthou egter, dit is nie net rehabilitasie wat jou gaan “skoon kry” nie; jou herstel
